Harvard TH Chan Halk Sağlığı Okulu'ndaki araştırmacılar tarafından yürütülen gözlemsel çalışma, ABD'li sağlık profesyonellerinden oluşan iki grubu inceledi ve günlük zeytinyağı tüketiminin demanstan ölme riskinin daha düşük olmasıyla ilişkili olduğunu buldu. Bulgular JAMA Network Open'da yayınlandı. Çalışma, her gün en az yarım yemek kaşığı zeytinyağı tüketmenin, hiç zeytinyağı tüketmeyen veya nadiren tüketenlere kıyasla demanstan ölme riskinin yüzde 28 daha düşük olmasıyla ilişkili olduğunu ortaya koydu.
Daha fazla zeytinyağı tükettiğini bildiren katılımcıların demanstan ölme riski, diyetlerinin kalitesinden veya bol miktarda taze meyve, sebze, tam tahıl, fındık ve orta miktarda balık ve kümes hayvanından oluşan Akdeniz diyetine bağlılıklarından bağımsız olarak daha düşüktü.
28 yıl boyunca takip edildiler
Araştırmacılar, yaklaşık bir çay kaşığı margarin ve mayonezin eşdeğer miktarda zeytinyağı ile değiştirilmesinin, demanstan ölme riskinin yüzde 8 ila 14 daha düşük olmasıyla ilişkili olduğunu buldu. Çalışma, 92.000'den fazla erkek ve kadın sağlık çalışanından oluşan iki kohortu 28 yıl boyunca gözlemledi. Katılımcıların yaklaşık yüzde 65'i kadındı. Katılımcıların 4,751'i çalışma süresi boyunca demans nedeniyle öldü.
Kardiyovasküler sağlıkla da ilişkili
Zeytinyağı kullanımı kardiyovasküler hastalık riskinin azalması ile ilişkilendirildi. Yağ, Akdeniz diyetinin demirbaşı. 2014'te yayınlanan bir çalışmada, özellikle sızma zeytinyağının yaşlı yetişkinlerde daha düşük kardiyovasküler risk ile ilişkili olduğu bulundu. Yeni çalışmada aynı iki kohortun 2022 incelemesi, daha yüksek zeytinyağı tüketiminin, hiç zeytinyağı tüketmeyen veya nadiren tüketenlere kıyasla, kardiyovasküler hastalıktan ölme riskinin yaklaşık yüzde 19 daha düşük olmasıyla ilişkili olduğunu buldu.
Beyne doğrudan fayda sağlıyor
Harvard TH Chan Halk Sağlığı Okulu'nda beslenme alanında yardımcı doçent olan ve iki kohortun her iki çalışmasının da ortak yazarı olan Marta Guasch-Ferré, Akdeniz diyetinde kullanıldığında zeytinyağının “bilişsel gerilemeye karşı yararlı bir etkiye sahip göründüğünü” söyledi. 2015 yılında Barselona'da yapılan randomize bir klinik çalışma, zeytinyağı içeren Akdeniz diyetinin yaşlı yetişkinlerde “yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi önleyebileceğini” ortaya koydu. Guasch-Ferré, “Zeytinyağı tekli doymamış yağlar açısından zengindir ve beyin için koruyucu bir rol oynayabilecek antioksidan aktiviteye sahip bileşikler içerir” dedi.
Çalışmanın başyazarı Anne-Julie Tessier, zeytinyağının “kan-beyin bariyerini geçerek beyne doğrudan fayda sağlayabileceğini” ve kişinin kalp sağlığı üzerinde de olumlu etkilere sahip olarak beyni dolaylı olarak destekleyebileceğini söyledi.
Nedensel bir ilişki bulunamadı
Gözlemsel çalışma, zeytinyağı tüketimi ile demanstan ölme riskinin nispeten daha düşük olması arasında bir ilişki buldu. Araştırmacılar nedensel bir ilişki bulamadılar. Çalışma aynı zamanda sağlık profesyonellerinin diyetlerini de gözlemledi, bu da sonuçların daha geniş, daha çeşitli bir popülasyona genelleştirilemeyebileceği anlamına geliyor. Guasch-Ferré, araştırmacıların “daha yüksek biyoaktif bileşiklere ve antioksidanlara” sahip olan sızma veya natürel sızma gibi farklı zeytinyağı çeşitlerinin kullanımı arasında ayrım yapamadıklarını söyledi.
Polifenol bakımından zengin
Guasch-Ferré, margarin ve mayonez gibi işlenmiş yağlar yerine “zeytinyağını tercih etmenin” güvenli bir seçim olduğunu ve ölümcül demans riskini azaltabileceğini söyledi. Tessier, bütçeniz yetiyorsa bitkisel yağları, özellikle de zeytinyağı veya sızma zeytinyağını tercih etmeniz gerektiğini söyleyerek "Sızma zeytinyağı aslında polifenoller bakımından daha yüksektir. Bunlar, daha işlenmiş yağlara kıyasla beyin sağlığı için faydalı olabilecek bileşiklerdir" dedi.
