Jim Ratcliffe mega zenginlerin sahip olduğu her şeye sahip: Gulfstream jet, deniz kıyısında bir malikane, Monako'da ev ve su altı penceresi olan şarap mahzenine sahip bir süper yat. Ancak konu spora geldiğinde, Birleşik Krallık'ın en zengin kişisi bu göz alıcı başarıyı yakalamakta zorlanıyor. Ratcliffe'in Fransız futbol kulübü sezonu orta sıralarda bitirdi, Tour de France bisiklet takımı eskisi kadar başarılı değil ve Formula 1 motor yarışlarına yaptığı yatırım da pek bir işe yaramadı.
Rekabet büyük
Ratcliffe şimdi spor dünyasının en büyük varlıklarından biri olan Manchester United'ın peşinde. 70 yaşındaki milyarder için İngiltere Premier Ligi devini satın almak, spor imparatorluğunu zenginliğini yansıtacak şekilde yükseltecek ve markasını güçlendirecek. Sorun şu ki, İngiltere'nin kuzeyinden gelen ve kendi kendini yetiştirmiş olan milyarder, 450 milyar dolarlık varlık fonuna sahip bir Körfez ülkesinden gelen kraliyet ailesine karşı rekabet ediyor.
Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre Ratcliffe, kimya şirketi Ineos aracılığıyla 16,4 milyar dolarlık bir servet biriktirdi. Ancak Manchester United için verilen mücadele, futbolda G7 ekonomisinin en zengin adamının bile üstesinden gelemeyeceği yeni bir servet uçurumunu ortaya çıkardı. Katar Kraliyet Ailesi'nin bir üyesi olan Şeyh Jassim Bin Hamad J.J. Al Thani, Manchester United'ı yaklaşık 5 milyar sterlin (6 milyar dolar) karşılığında satın almayı teklif ediyor. Bu arada Ratcliffe başlangıçta sadece çoğunluk hissesi istiyor. Bu da yakın kaynaklara göre azın hissedarlarına çok çekici gelmeyen bir teklif. 2005'ten bu yana Manchester United'ın sahibi olan ABD merkezli Glazer Ailesi'nin yakın zamanda bir satış kararı alması ya da kulübü elinde tutmayı tercih etmesi bekleniyor.
Chelsea'yi satın alamadı
Ömür boyu Manchester United taraftarı olan Ratcliffe bu ay Londra'da düzenlenen bir medya etkinliğinde "İyi bir teklifimiz var. Hala bunu yapmayı çok istiyoruz ve eğer yaparsak iyi bir iş çıkaracağımızı düşünüyorum" ifadelerini kullandı. Geçen yıl Londra kulübü Chelsea'yi satın almayı başaramayan Ratcliffe'in Manchester United'ı satın alması, genişleyen iş imparatorluğunu genişletme çabalarını hızlandıracaktır. Kaybetmesi ise kırk yılı aşan kariyerinde kamuoyu önünde yaşadığı en büyük başarısızlıklardan biri olacak.
Ratcliffe'in spor yatırımları
Ineos'u büyütürken aynı zamanda spora da el attı ve bunun bir nedeni de şirketin markasının bilinirliğini artırmaktı. Ineos'un İngiliz giyim markası Belstaff'ı satın aldığı ve Tata Motors Ltd'nin Land Rover'ına rakip olacak bir arazi aracı üretmeyi planladığını açıkladığı 2017 yılında İsviçre futbol takımı Lausanne'ı açıklanmayan bir meblağ karşılığında satın aldı. Ineos ertesi yıl, America's Cup için bir İngiliz yelken takımı kurmak üzere beş kez Olimpiyat madalyası kazanan Ben Ainslie ile ortaklık kurmak için 110 milyon Sterlin taahhüt etti. 2019 yılında Fransız Ligue 1 futbol kulübü OGC Nice'in yanı sıra Tour de France'ı kazanan eski Team Sky bisiklet takımını satın aldı.
Bir yıl sonra, Mercedes-Benz'in Formula 1 yarış takımına İngiltere'deki kayıtlarda 208,4 milyon sterlin olarak açıklanan bir yatırım yaptığını duyurdu ve Covid-19'un yayılmasıyla birlikte bir el dezenfektanı işine başladı. Ineos 2021 yılında Yeni Zelanda'nın All Blacks rugby takımı ile bir sponsorluk anlaşması imzaladı.
Portsmouth Üniversitesi'nde spor ekonomisi ve finansmanı üzerine araştırmalar yapan öğretim görevlisi Cristina Philippou, "Ineos'un yatırım yapmayı seçtiği sporların her biri farklı demografik özelliklere ve dinamiklere sahip, geniş bir kesime ulaşıyorlar. Bazen sporda başarı bir yatırımcı tarafından farklı değerlendirilebilir. İnsanlar spora marka bilinirliğini artırmak gibi pek çok farklı nedenle yatırım yapıyor" ifadelerini kullandı.
Hükümeti eleştirmeye başladı
Kimya mezunu olan ve ilk yıllarını Manchester'da bir belediye evinde geçiren Ratcliffe, son zamanlarda kendi kamuoyu profilini de yükseltti. Grit, Rigour & Humour: The Ineos Story adlı kitabının bu ayki lansmanında İngiltere'nin enerji politikasını eleştirdi ve bir bakanı bu iş için yeterli olmamakla suçladı. Sun gazetesi için kaleme aldığı bir köşe yazısında, İngiltere'yi yetkin bir yönetimle düzeltmek için neler yapacağını özetledi.
Ratcliffe, 1998 yılında adını kısmen Latince yeni başlangıç kelimesinden alan şirketi kurmadan önce petrol devi ExxonMobil'in yanı sıra ABD'li özel sermaye grubu Advent International'da çalıştı. Değeri düşük varlıkları tespit etmesiyle ün kazandı. Ratcliffe, diğer iki büyük hissedar olan 66 yaşındaki John Reece ve 67 yaşındaki Andy Currie ile birlikte grubu yönetiyor. Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre, her biri firmadaki yüzde 19'luk hisseleri ile yaklaşık 5 milyar dolar servete sahip. Ineos, üç yöneticinin serveti hakkındaki soruları cevaplamadı.
Çoğunlukla kimya ve enerji kollarında yaklaşık 30 bölümü bulunan şirket, bilinçli olarak az sayıda yönetim kademesine sahip. Ratcliffe, Currie ve Reece genellikle ayda bir kez Ineos'un iş liderleriyle toplantı yapıyor. Ratcliffe bunu federal bir yapı olarak adlandırıyor. Ineos'un grup geliri son on yılda yüzde 60'tan fazla artarak 2022 yılına kadar yaklaşık 65 milyar dolara ulaştı. Ratcliffe'e tam olarak ne kadar gelir sağladığı belli değil. Kendisi ve diğer hissedarları firmayı, şirketleri yıllık hesap yayınlamaya zorlamayan Man Adası'ndaki bir kuruluş aracılığıyla kontrol ediyor.
Teklif süreci dokuzuncu ayında
Hem gelir hem de taraftar kitlesi açısından dünyanın en büyük kulüplerinden biri olan Manchester United'ın Ineos'un spor yatırımlarında önemli bir adım olacağı açık. Teklif verme süreci dokuzuncu ayına girdi ve Ratcliffe ile Al Thani bu süre zarfında yarım düzineden fazla teklif verdi. Katarlı grup şu anda favori olduğundan emin.
Bisiklette Ineos Grenadiers takımı 2019'da Kolombiyalı Egan Bernal ile Fransa Turu'nu kazandı. Ardından 2021 ve 2022'de üçüncü olan bisikletçiler, bu yılki etkinlikte de etap kazandı. Ancak Ineos, Team Sky'ı satın almadan önce yedi yılın altısında zafere ulaşmıştı. Lozan, Ratcliffe'in sahibi olduğu dönemde iki kez İsviçre'nin en üst liginden düştü ancak önümüzdeki sezon için yeniden yükselmeyi garantiledi. OGC Nice, 2022-23 sezonunda Ligue 1'i dokuzuncu sırada bitirerek, milyarderin kulübü devralmasından bu yana en düşük derecesini elde etti ve bu dönemde oyunculara net 100 milyon Sterlin'den (110 milyon dolar) fazla para harcadı.
"Nerede rekabet edebileceğini biliyor"
Danimarka'nın Helsingør futbol kulübünü yönetmiş olan spor yatırımcısı Jordan Gardner, Ratcliffe'in OGC Nice'teki karnesine ilişkin olarak, "En büyük futbol kulübündeki sonuçların, yüksek beklentiler ve kulübün büyüklüğüne bağlı olarak biraz ezici olduğuna şüphe yok" dedi. Bununla birlikte, veri platformu Football Benchmark'ın kurucusu ve CEO'su Andrea Sartori'ye göre Ratcliffe nerede rekabet edebileceğini ve nerede edemeyeceğini biliyor. Fransız futbol şampiyonu Paris Saint-Germain'in sahibi Katar'ın egemen varlık fonunun bir yan kuruluşu. Sartori, PSG'nin finansal olarak ulaşılamaz olduğunu söyledi ve "Jim Ratcliffe bir gecede başarı yaratmak için Nice'e aptalca miktarlarda para saçmadı" diye ekledi.
