Ulusal Bilimler Akademisi’nin (National Academy of Sciences) yayımladığı yeni bir araştırma, insanların hangi günlük tercihlerin iklim değişikliğine ne kadar etki ettiğini sıklıkla yanlış değerlendirdiğini ortaya koydu.
Katılımcılar, benzinli bir aracı elektrikli araçla değiştirmek, araba paylaşmak, gıda israfını azaltmak gibi eylemleri iklim üzerindeki etkilerine göre sıraladı. Sonuçlar, çoğunun gerçeğe yakın tahmin yapamadığını gösterdi.
Etkisi en büyük eylemler hafife alındı
Araştırmaya göre, iklim değişikliğini azaltmada en etkili iki bireysel adım:
- Uçak yolculuklarından kaçınmak
- Yenilenebilir elektrik kullanmak
Bu iki eylemin etkisi katılımcılar tarafından ciddi şekilde hafife alındı.
En çok abartılan eylemler ise şunlar oldu:
- Enerji tasarruflu cihazlar kullanmak
- Ampulleri değiştirmek
- Geri dönüşüm yapmak
- Çamaşır yıkarken daha az enerji harcamak
Neden bu kadar yanılgı var?
Stanford Üniversitesi’nden araştırmacı Madalina Vlasceanu’ya göre, reklamlar ve kamu kampanyaları geri dönüşüm ve enerji tasarruflu ampuller gibi konulara odaklanıyor; uçuşların veya yenilenebilir enerji kullanmanın iklim açısından olumsuz etkisi yeterince anlatılmıyor.
Britanya Kolumbiyası Üniversitesi’nden Jiaying Zhao ise, görünür eylemlerin (örneğin şişeyi geri dönüşüme atmak) insanların zihninde daha fazla yer ettiğini, görünmeyen karbon emisyonlarının (örneğin uçak yolculuğu) ise hafife alındığını söylüyor. Zhao, “Geri dönüşüm günlük bir eylem, uçmak ise daha seyrek. Bu yüzden geri dönüşüme psikolojik olarak daha fazla önem veriliyor” diyor.
Ayrıca, etkilerden biri de bazı şirketlerin geri dönüşüm faaliyetlerini öne çıkarıp, diğer faaliyetlerinden kaynaklanan büyük ölçekli kirliliği gizlemeleri.
Uçak yolculuğu büyük bir emisyon kaynağı
Uçaklar, karbondioksit ve azot oksit gibi sera gazlarının yanı sıra, ısıyı atmosferde tutan buhar izleri (contrail) oluşturur.
New York–Los Angeles arasında ekonomi sınıfında yapılan gidiş-dönüş bir uçuş, yolcu başına yaklaşık 590 kilogram sera gazı salımına yol açar. Bu uçuşu yapmamak, bir yıl boyunca tüm etlerden uzak durmak veya üç aydan fazla araba kullanmamak kadar karbon tasarrufu sağlıyor.
Diğer önemli tercihler
Güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak, evlerin ısıtma-soğutma ve ulaşım kaynaklı emisyonlarını büyük ölçüde düşürür.
Geri dönüşüm, çöplüklerdeki atık miktarını azaltır; ancak iklim etkisi sınırlıdır, çünkü sürecin kendisi fosil yakıt kullanır. ABD’de plastiklerin %10’undan azı gerçekten geri dönüştürülüyor.
Soğuk suda çamaşır yıkamak veya ampul değiştirmek faydalı olsa da, uçuşlardan veya et tüketiminden kaynaklanan emisyonlara kıyasla etkisi çok daha küçüktür.
Çözüm: Bilgiye erişim
Araştırma, insanların doğru bilgi edindiklerinde daha etkili iklim eylemlerine yöneldiğini gösteriyor. Katılımcılar, sıralamalarındaki hatalar düzeltildikten sonra, yapacaklarını söyledikleri eylemleri değiştirdi.
Vlasceanu, “İnsanlar öğrendikçe daha etkili adımlar atmaya istekli oluyor” diyor. Zhao’ya göre de, 10-20 yıl öncesine kıyasla doğru tahmin oranı artmış durumda, çünkü bilgiye ulaşmak artık çok daha kolay.
Kaynak: Gazete Oksijen
