İşten çıkarmalar Apple hariç Microsoft, Google, Meta, Amazon gibi dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinin hepsini vurdu. Değişken bir ekonomide herhangi bir şirketin önemli işten çıkarmalardan kaçınabileceği kesin değil. Apple’ın da diğer teknoloji devlerini vuran ticari zorluklara karşı bağışıklığı yok. Şirketin gelecek ay, üç yıldan uzun bir süre sonra ilk kez üç aylık satış düşüşü bildirmesi bekleniyor. Apple ayrıca bazı departmanlarında işe alımları da yavaşlattı.
Diğerleri kadar işe alım yapmadı
iPhone üreticisi, kısmen pandemi sırasında bu şirketlere göre çok daha yavaş çalışan işe alması nedeniyle bugüne kadarki birçok rakibinden daha iyi durumda kaldı. Eylül 2019'daki mali yıl sonundan Eylül 2022'ye kadar, Apple'ın işgücü yaklaşık yüzde 20 artarak yaklaşık 164 bin tam zamanlı çalışana ulaştı. Bu arada, aşağı yukarı aynı dönemde, Amazon'daki çalışan sayısı ikiye katlandı, Microsoft'un çalışan sayısı yüzde 53, Google'ın ana şirketi Alphabet’inki yüzde 57 ve Facebook'un sahibi Meta'nınki yüzde 94 arttı. Apple'ın 500'den fazla mağazada çalışan ve şirketin toplam işgücünün neredeyse yüzde 40'ını oluşturan yaklaşık 65 bin perakende çalışanı var.
200 bin kişi işten çıkarıldı
Cuma günü Alphabet, şirketin şimdiye kadarki en büyük işten çıkarması olan yaklaşık 12 bin kişiyi işten çıkarma planıyla yaygın işten çıkarmaları açıklayan son teknoloji şirketlerinden biri oldu. Medya ve şirket bültenlerinde ortaya çıktıkça sektördeki kesintileri takip eden bir web sitesi olan Layoffs.fyi'ye göre, teknoloji endüstrisinde 2022'nin başından bu yana 200 binden fazla işten çıkarma yaşandı.
1997'te gerçekleşti
Apple'daki son büyük işten çıkarmalar, 1997'de, kurucu ortak Steve Jobs'un şirkete geri dönmesi ve ardından 4 bin 100 çalışanı işten çıkararak maliyetleri düşürmesiyle gerçekleşti. Şimdiye kadar, Apple'ın ana faaliyet alanı, pazardaki daha geniş gerilemelere karşı dayanıklı olduğunu gösterdi. Diğer dört teknoloji devi, dijital reklamcılık, e-ticaret ve PC'lerdeki yavaşlama nedeniyle zarar gördü. Apple, Eylül çeyreğinde, en önemli işi olan iPhone'daki satışların bir önceki yıla göre yüzde 9,7 artarak 42,6 milyar dolara yükseldiğini ve analist tahminlerini aştığını bildirdi.
Apple, katı sıfır Covid politikalarının ekonomik faaliyetlerin çoğunu engellediği Çin'de üretim zorluklarıyla karşılaştığı için 2 Şubat'ta açıklaması planlanan daha zorlu bir Aralık çeyreğiyle karşı karşıya kalabilir. Birçok analist, iPhone'larına olan talebin azalmadığını ve şirketin üretimi artırmaya devam etmesiyle talebin Mart çeyreğinde görünmesini bekliyor. Şirketin iş modeli, daha geniş çaplı yavaşlamalardan tamamen muaf değil. Hizmetten elde edilen gelir, Eylül çeyreğinde yıllık yüzde 5 artarak 19.2 milyar dolara çıkarak yavaşlamaya devam etti.
Çalışan sayısını sessizce mi azaltacak?
Yatırım bankası D.A. Davidson & Co.’da kıdemli araştırma analisti olan Tom Forte, Apple’ın da çalışan sayısını azaltmasını beklediğini ancak bunu çalışanların yıpranması yoluyla sessiz yapabileceğini söyledi. Şirket, Silikon Vadisi'nde yaygın olan ikramiyelerde başka kesintiler veya ayarlamalar yapma yönünde hareket edebilir. Apple, Google ve Meta gibi diğer büyük teknoloji şirketlerinin aksine, şirket kampüsünde çalışanlarına ücretsiz öğle yemeği sunmuyor.
Suçlu olan şirketler
Apple'ı en büyük holdingleri arasında sayan Synovus Trust Co.'nun kıdemli portföy yöneticisi Daniel Morgan, işten çıkarma yapan bazı teknoloji devlerinin yakın zamanda güçlü şirketlere dönüşmesi pek olası olmayan projelere büyük harcamalar yaptığını söyledi. "Hem Meta hem de Google bu nedenle çok suçlu" dedi.
Meta, sözde metaverse'deki yeni hırsları için Reality Labs'e milyarlarca dolar akıtıyor. Meta CEO'su Mark Zuckerberg, şirketin Reality Labs'a yaptığı harcamaları savundu ve sanal gerçekliğin önemli bir teknolojik platform haline geleceğini öne sürdü. İşten çıkarmaları açıkladıktan sonra Alphabet CEO’su Sundar Pichai, şirketin son iki yılda dramatik büyüme dönemleri gördüğünü söyledi. Pichai, cuma günü çalışanlara gönderdiği bir mesajda, "Bu büyümeyi karşılamak ve beslemek için, bugün karşı karşıya olduğumuzdan farklı bir ekonomik gerçeklik için işe alımlar yaptık" diye yazdı. Apple ayrıca, bu yıl içinde piyasaya çıkacak bir artırılmış gerçeklik kulaklığı ve çıkış tarihi belirsiz ancak daha ölçülü bir araba projesi gibi riskli projeler üzerinde çalışıyor.
