Prof. Dr. Muharrem Tuna, Prof. Dr. Güney Çetin Gürkan, Araştırma Görevlisi Başak Özyurt, Bayram Yıldız, İlker Bayram, Gurur İrem Bıyıkoğlu tarafından yazılan "Uzay Turizmi Raporu", Turizm Akademisyenleri Derneğince (TUADER) yayımlandı. TURSAM'ın raporunda, uzay turizmi "macera ve eğlence deneyimi için uzaya erişilebilirlik sunmayı amaçlayan bir deneyim", uzay turisti ise profesyonel faaliyetler için uzaya seyahat eden astronotlardan farklı olarak "uzaya özgü eğlence faaliyetleri için seyahat eden ve uzayı deneyimleyen kişi" olarak tanımlanıyor.
Rapora göre, uzay turistlerine uzay yolculuğuyla ilgili doğrudan ve dolaylı hizmet sunan, uzay sporları ve yeni havacılık endüstrisinin oluşmasında devletlere temel altyapı bakımı sağlayan, uzayın ticarileşmesine olanak tanıyan uzay turizmi, temel amacı eğlence amaçlı uzay teknolojisini geliştirmek olan dünya tabanlı simülasyonları, turları ve deneyimleri de kapsıyor.
Eğitimler ve testlerle dolu
Lüks bir turizm türü olan ve çok yüksek gelir seviyesine sahip bireylere hitap eden uzay turizmi, belirli zorunlulukları da gerektiriyor. Bu turizm türünü deneyimlemek isteyenler öncelikle belirli eğitim ve uygunluk testlerinden geçiyor.
1990'ların sonunda ortaya çıkan, 2000'li yıllarda resmen başlayan uzay turizmi, iki türlü gerçekleşiyor. Bunlardan ilki uzay uçuşları olarak adlandırılan alçak dünya yörüngesine düzenlenen uçuşlar; ikincisi ise yörünge altı, yani dünya atmosferine yapılan günübirlik uçuşlar.
Rusya senede 2 uzay turistine imkan veriyor
Bu uçuşların yörüngede yer alan istasyonlardaki uzun süreli konaklamalardan kısa süreli yörünge uçuşlarına veya yörünge altı uçuşlara ve yolcuların kısa süreli yer çekimsiz ortamda kalmalarını sağlayan uçuşlara kadar birçok farklı çeşidi bulunuyor.
Yörünge uzay uçuşları, şu an yalnızca Ruslara ait Soyuz uzay aracıyla gerçekleştirilebiliyor. Rusya yılda 2 kez Uluslararası Uzay İstasyonu'na tedarik sağlamak amacıyla Soyuz'u uzaya fırlatıyor. Soyuz'da iki kozmonotun yanı sıra potansiyel bir uzay turisti için opsiyonel koltuk bulunuyor. Rusya, uzay turisti olmak isteyenlere yılda 2 kez önemli bir fırsat yaratıyor.
200 bin dolarlık uçuşa 200 kişi peşin ödeme yaptı
Şu an yörünge altı turizm pazarına hizmet edebilecek uzay aracı bulunmuyor ancak bu konuda şirketlerin çalışmaları devam ediyor. Bir uçuşta 6 yolcuyu uzaya götürebilecek şekilde tasarlanan SpaceShipTwo ile XCOR ekibince geliştirilen ve her uçuşta pilotun yanında oturması planlanan bir potansiyel uzay turistini taşıyacak araçlar bunlar arasında bulunuyor. SpaceShipTwo ile uzaya seyahatin bedeli ise uçuş başına 200 bin dolar. Şimdiye kadar 200'den fazla kişi bu uzay gemisiyle uçmak için peşin ödeme yaptı.
Gelir büyüklüğü 7 yılda 4 milyar doları bulacak
Uzay turizmi pazarının 2029'a kadar yüzde 26 büyümesi öngörülüyor. 2023'ten 2030'a kadar toplam tahmini gelir büyüklüğünün 4 milyar doları bulması bekleniyor. Pazardaki gelirin 2029'da 605 milyon dolara kadar çıkacağına dair tahminler, uzay turizminein gelişeceğinin de göstergesi olarak kabul ediliyor.
Uzay araçlarını tekrar kullanılabilir hale getiren özel girişimciler, milyon dolar tutan görev bütçelerinde önemli düşüşler sağlıyor, bu da uzay turizmini mümkün hale getiriyor. NASA kontratlarını alan ve uzay gemilerini daha az maliyetli hale getiren Elon Musk'ın kurduğu Space X şirketi, 2008'den 2022'ye kadar yaklaşık 200 roket fırlattı. Bu yıl fırlatılacak roket sayısını 88 olarak belirleyen şirketin son 5 yılda yaklaşık 3,5 kat fazla roket fırlattığı görülüyor.
Kişi başı konaklama 9,5 milyon dolar
Jeff Bezos'un 2000'de kurduğu Blue Origin şirketi, 2011'de 3 uzay insanını yörünge altı boşluğa götürüp getiren test uçuşunu gerçekleştirdi. Bir bilet için başlangıç noktası 28 milyon dolar olarak belirlense de uzay uçuşlarının maliyetini düşürmeyi amaçlayan şirket, zamana ve talebe bağlı olarak bilet ücretinin kademeli düşmesini amaçlıyor.
Orion Span ise dünya yüzeyinin 200 mil üzerindeki yörüngede ilk lüks uzay otelini inşa etmeyi planlıyor. İkisi mürettebat, 4'ü de konuklar için olmak üzere 6 kişilik lüks konaklama yerleri tasarlanan ilk uzay otelinde kalmanın bedeli kişi başı 9,5 milyon dolardan başlayacak. Tüm bu işletmeler sadece uzay turizmi için değil, uzayın keşfi, kullanıma açılması, bilimsel araştırmalar gerçekleştirmek amacıyla kuruldu. Mevcut teknolojiyi geliştirmek oldukça maliyetli olduğundan geliştirdikleri teknolojiden turizm yoluyla para kazanmayı planlıyorlar.
Türkiye'deki uzay turizmine yönelik çalışmalar
TURSAM'ın raporunda, uzay turizmine yönelik Türkiye'deki çalışmalara da yer verildi. Buna göre, Türkiye'de yörünge ve yörünge altı uzay turizmi faaliyetleri henüz bulunmuyor, daha çok uzay kampı ve eğitim merkezleri kapsamında faaliyetler yürütülüyor.
