AYM, CHP'nin dezenformasyonla mücadele düzenlemesi olarak bilinen 7418 sayılı Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 29. maddesi ile Türk Ceza Kanunu'na (TCK) eklenen 217/A maddesinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması başvurusunu esastan görüştü. AYM Genel Kurulu, "halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma" suçunu işleyenlerin 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına çarptırılmasına ilişkin düzenlemenin iptal istemini oy çokluğuyla reddetti.
'Dezenformasyon yasası' nedir?
Peki ama kamuoyunda sansür yasası olarak bilinen 'dezenformasyon yasası' nedir?
‘Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ 26 Mayıs 2022 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. Sansür yasası veya dezenformasyonla mücadele şeklinde adlandırılan kanunda öngörülen değişiklikler şu şekilde:
- Halka Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu TCK (217) (Sansür Yasası)
Bu düzenleme ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na ‘Halka Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma” başlığı ile 217/A maddesi eklendi: Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır.
Bu hüküm ile öngörülen suçun oluşumu için 4 şartın oluşması aranıyor: Sırf halk arasında endişe, panik ve korku yaratmak amacı güdülmesi; iç ve dış güvenlik, kamu düzeni ve genel sağlık ile ilgili bir bilgi olması; gerçeğe aykırı bilgi olması; kamu barışını bozmaya elverişli şekilde yayılması.
- Erişimin engellenmesi ve içeriğin çıkartılması kararlarına itiraz
33. madde ile mahkeme kararı sonucu alınan, Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından içeriğin çıkartılması ve erişimin engellenmesi kararına karşı itiraz edilmesi mümkün hale geldi.
- Yurt Dışı İçerik Sağlayıcıları İçin Şube Zorunluluğu
Yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları tarafından Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne bildirilen gerçek kişilerin Türk vatandaşı olması ve Türkiye’de oturması zorunluluğu getirildi. İnternet içeriğine günlük erişimin 10 milyondan fazla olması halinde gerçek veya tüzel kişi temsilcinin, sosyal ağ sağlayıcının sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla tam sorumlu olduğu öngörüldü. Temsilcinin tüzel kişi olması halinde sosyal ağ sağlayıcıları tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir şube açılması zorunluluğu getirildi.
- Reklam Yasağı Değişikliği
İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararları yerine getirilmediği takdirde sosyal ağ sağlayıcılarına altı aya kadar reklam verilmesi yasaklandı. Bu reklam yasağı kararının Resmî Gazete ile yayımlanması öngörüldü. Kanuna göre, içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine dek sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliği yüzde 50 daraltılacak. 30 gün içerisinde sosyal ağ sağlayıcı içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararını yerine getirmez ise bant genişliği yüzde 90 daraltılacak.
Reklam yasağı kararına aykırı davranan gerçek ve tüzel kişilere 10 bin TL’den 100 bin TL’ye kadar idari para cezası verilecek. Düzenlemeye göre, sosyal ağ sağlayıcının, kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içerikleri öğrendiği takdirde gecikmesinde sakınca bulunuyor ise bu içerik ve içeriğin sahibine ilişkin bilgileri yetkili kolluk birimiyle paylaşması gerekiyor.
- MİT mensuplarına ilişkin bilgiler
32. madde ile İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 8. maddesine eklenen hüküm ile MİT mensupları ve ailelerine ilişkin bilgilerin yer aldığı internet içeriklerinin Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından çıkartılabileceği düzenlendi.
