ABD merkezli haber ajansı Associated Press (AP) cumhurbaşkanı adaylarının vaatlerinden biri olan mültecileri Türkiye'den göndermek üzerine bir haber yayınladı. AP muhabiri Türkiye'de yaşayan mültecilerle konuştu. Habere göre Suriyeli mülteciler için Türkiye'de hayat zor. AP muhabiri Suzan Fraser'a konuşan Halepli bir Suriyeli olan Nidal Humaa, bir mobilya atölyesinde yarı zamanlı çalışıyor ve geri dönüşüm için satmak üzere çöp kutularından plastik ve karton topluyor. Ancak kirasını zor karşılıyor.
Bunlara rağmen 31 yaşındaki Humaa, Suriye'ye dönmektense Türkiye'de kalmayı tercih ediyor. En çok da iki ameliyat geçirdikten sonra düzenli tıbbi gözetime ihtiyaç duyan 2 yaşındaki oğlu Hikmet'in ülkesinde ihtiyaç duyduğu tedaviyi alamayacağından endişe ediyor. Humaa, "Suriye'de nereye gidebiliriz ki? Savaş yüzünden her yer yıkılmış durumda" dedi.
Deprem çağrıları artırdı
AP'nin haberinde Türkiye'de ilk baştan merhametle karşılanan Suriyeliler'e karşı, gıda ve konut fiyatlarının hızlı yükselmesiyle geri dönmeleri için yapılan çağrıların arttığı kaydedildi. Şubat ayında meydana gelen yıkıcı depremin ardından yaşanan konut sıkıntısı, sayıları en az 3,7 milyon olan Suriyelilerin geri dönmesi çağrılarını yeniden canlandırdı.
Suriyelilerin ve diğer göçmenlerin ülkelerine geri gönderilmeleri, Pazar günü yapılacak olan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin ana temalarından biri haline geldi. Erdoğan'a karşı yarışan üç cumhurbaşkanı adayı da mültecileri geri gönderme sözü verdi. Erdoğan'ın kendisi kampanya sürecinde göç konusuna değinmedi. Ancak mültecilere karşı bir tepki dalgasıyla karşı karşıya kalan hükümeti, Suriyelileri evlerine göndermenin yollarını arıyor.
Seçim vaatleri
Aralarında milliyetçilerin de bulunduğu muhalefet partilerinden oluşan bir ittifakın ortak adayı olan Kemal Kılıçdaroğlu, Suriyelileri iki yıl içinde gönüllü olarak ülkelerine geri göndermeyi planladığını söyledi. Seçildiği takdirde, Suriye'de ev, okul, hastane ve diğer tesislerin inşası için Avrupa Birliği fonlarından yararlanacak ve Türk girişimcileri istihdam yaratmak üzere fabrika ve işyeri açmaya teşvik edecek. Kılıçdaroğlu ayrıca Türkiye ile Avrupa Birliği arasında 2016 yılında imzalanan ve Ankara'nın Avrupa ülkelerine mülteci akınını durdurma konusunda işbirliği yapması karşılığında AB'nin Türkiye'ye milyarlarca euro teklif ettiği göç anlaşmasını da yeniden müzakere edeceğini söyledi.
Kılıçdaroğlu geçen ay Avrupa ülkelerinin büyükelçilerine hitaben yaptığı konuşmada, "Bu ağır yükü daha ne kadar taşımamız gerekiyor? Biz Suriye'de barış istiyoruz. Ülkemize sığınan Suriyeli kardeşlerimizin kendi ülkelerinde huzur içinde yaşamalarını istiyoruz" ifadelerini kullandı. Mülteci karşıtı bir parti tarafından desteklenen aday Sinan Ogan, hükümetinin Suriyelileri gerekirse zorla geri göndermeyi düşünebileceğini söyledi.
"Ekonomiyi düzeltmekten daha zor"
Ankara merkezli TEPAV düşünce kuruluşunda göç uzmanı olarak çalışan Ömer Kadköy, "Gerçekçi olmak gerekirse, geri dönüş vaatlerini uygulamak ekonomiyi düzeltmekten çok daha zor. Günün sonunda, muhalefet iktidara gelirse ya da hükümet iktidarda kalırsa, iki yıl içinde 3,5 milyon Suriyeliyi nasıl geri gönderebileceklerini gerçekten göremiyorum" diye konuştu.
Depremin ardından yaklaşık 60 bin Suriyeli, Türkiye'nin Suriye'ye dönmelerine ve orada en fazla altı ay kalmalarına izin veren düzenlemeleri gevşetmesinin ardından sınırı geçerek Kuzey Suriye'ye geçti. Bu hareket, mültecilerin Suriye'nin kuzeyinde depremin vurduğu bölgelerdeki ailelerini ya da evlerini kontrol etmelerine olanak sağladı. Kaç kişinin Türkiye'ye geri döndüğü ya da dönmeyi planladığı henüz bilinmiyor.
"Suriye'yle kıyaslandığında koşullar daha iyi"
Kadköy, yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı krizinin Türkiye'deki Suriyeliler için hayatı zorlaştırdığını ifade ederek, "Ancak kalacak bir yerinizin olmaması, işleyen bir demokrasinizin olmaması, her an bombardımana maruz kalabileceğiniz bir yerle kıyaslandığında, Suriyeliler Türkiye'deki kötü koşulları Suriye'deki hiçbir şeye sahip olmamaya tercih ediyor" dedi. Suriye'deki evlerinin hava saldırılarında yıkıldığını anlatan Humaa, "Yaşam koşulları burada Suriye'dekinden daha iyi" dedi. Suriyelilerin ülkelerine geri gönderilmesi çağrıları sorulduğunda Nidal Cuma ise, "Yapabileceğimiz bir şey yok, şimdilik yaşamaya devam ediyoruz" diye yanıt verdi.
