Rakamlar akıl almaz: 47 bin insan öldü, binlercesi kayıp, milyonlarca evsiz. Dakikalar içinde, Türkiye ve Suriye'yi sallayan iki büyük deprem bütün şehirleri moloz yığınına çevirdi. İki hafta sonra, yıkımın ölçeği hala ortaya çıkarılıyor. Belki de gerçek etki onlarca yıl tam olarak anlaşılamayacak.
Ne kadar insan etkilendi?
Türkiye’deki yetkililer ülkede ölü sayısının 41 binin üzerine çıktığını söyledi. 345 binden fazla dairenin yıkıldığı ve pek çok kişinin hala kayıp olduğu göz önüne alındığında bu sayının daha da artması bekleniyor. Yıllarca süren savaşın harap ettiği Suriye’deki yetkililer ise 5 bin 800’den fazla kişinin öldüğünü söyledi.
Türkiye, 1900'den bu yana büyüklüğü 7 veya daha yüksek olan 21 depremle sarsıldı
Dünya Sağlık Örgütü'nün Avrupa direktörü Hans Kluge, yardım çalışanlarının yüzyıldır bölgedeki en kötü doğal afet ile karşı karşıya olduğunu belirterek, her iki ülkede 26 milyon insanın yardıma ihtiyacı olduğunu da sözlerine ekledi. DSÖ, örgütün 75 yıllık tarihinde türünün en büyük kurtarma operasyonunu başlattı.
Sadece Türkiye'de tahminen 1 milyon insan çadırlarda ve geçici barınaklarda yaşarken en az 80 bin yaralı ise hastanelerde. Türk hükümetine karşı yaygın bir öfke ve hayal kırıklığı var. Suriye'de, çoğu iç savaştan kaçtıktan sonra ülke içinde 5 milyon kadar insan evsiz olabilir.
Uzun vadeli etkisi
Deprem, Dünya'nın yüzeyinde iki devasa yarık açtı; burada arazi, yüzlerce kilometrelik bir alan boyunca zıt yönlerde yedi metreye kadar bölündü. İlk depremden bu yana afet bölgesinde 4 bin 300’den fazla artçı sarsıntı oldu ve kurtarma çalışmalarını zorlaştırdı. Pazartesi günü Hatay’da 6,4 ve 5,8 büyüklüğünde yeni depremler meydana geldi. Bölgede kalanları korkuttu ve altı kişinin ölümüne neden oldu. Dünyanın dört bir yanındaki camilerdeki imamlar, Türkiye ve Suriye'deki ölüler için gıyabi cenaze namazı kıldılar ve çoğu insan cenaze için sevdiklerinin cansız bedenini henüz alamadı.
Bulaşıcı hastalık endişesi
Depremlerden günler sonra, soğuk hava, hijyen ve bulaşıcı hastalıkların yayılmasıyla bağlantılı sağlık sorunları konusunda artan endişeler var. BM, her iki ülkede hayatta kalanlara yardım etmek için toplam yaklaşık 1,25 milyar sterlin tutarında yardım çağrısında bulundu.
Suriye’ye yardım gidiyor mu?
Depremler ve uzun süredir devam eden iç savaş nedeniyle milyonlarca Suriyeli evsiz kaldı ve insani durum çok kötü. Geçen hafta, Suriye'nin lideri Beşar Esad, 12 yıldır süren şiddetli çatışmaların uluslararası yardım çabalarını karmaşıklaştırdığı kuzeybatıya daha fazla yardım ulaşabilmesi için Türkiye ile iki sınır kapısını açılmasına izin verdi. Ancak BM Dünya Gıda Programı, Suriye'nin kuzeybatısındaki yerel makamların yardım konvoylarına gerekli erişimi vermediği konusunda uyarıda bulundu.
Türkiye'de neden öfke artıyor?
Türkiye'deki ölü sayısı şu anda 1939'daki bir depremde hayatını kaybeden 31 bin 643'ün çok üzerinde. Cumartesi günü yetkililer, Hatay ve Kahramanmaraş’ta arama kurtarma ekiplerinin çalışmaya devam edeceğini ancak en çok etkilenen iki şehir dışında tümünde çalışmaları sonlandırdığını duyurdu. Yetkililer yıkımı nasıl onaracaklarına yönelirken, hayatta kalan daha fazla kişi bulma umutları son derece düşük. Bu arada, Türk vatandaşlarının hükümeti kötü inşaat standartları nedeniyle sorumluluktan kaçmakla suçlamasıyla, felaketle ilgili hüsrana dönüştü.
Eleştirmenler, hükümeti bina yönetmeliklerini uygulamamakla ve 1999'daki son büyük depremden bu yana binaları sarsıntıya karşı daha dayanıklı hale getirmek için yeterince çaba göstermemekle suçluyor. 2018'de hükümet, kayıt dışı inşaat işleri için bir af çıkarmayı kabul etti. Bu mühendislerin hayatları tehlikeye atacağı konusunda uyardığı bir karardı.
