Türkiye’deki 6 Şubat’ta meydana gelen depremler 2010’dan bu yana dünyanın en ölümcül doğal afeti oldu. Yıkımın ölçeği hala hesaplanmaya çalışılıyor. Uydu görüntüleri bu konuda tahmin verebilir. Dokuz kentsel alanda binaların yüzde 5’inin hasarı uzaydan görülebiliyor. Ucuz konutların bulunduğu bölgede bu hasarın boyutu daha fazla.
The Economist, bu sonuca varırken Türkiye üzerinde depremden sonraki 12 günde en az iki kez uçan Sentinel-1 uydusundan alınan verileri kullandı. Uydudaki sentetik açıklıklı radarın, mikrodaları Dünya’dan yansıyarak yıkımın yankılarını ölçer. Yerdeki nesnelerin şeklindeki değişiklikler bu sinyalin gücünü değiştirir.
University College London'dan Ollie Ballinger, bölgenin felaketten önce çekilen görüntülerini 9 ve 10 Şubat'ta üstten uçuşlardan alınan görüntülerle karşılaştırdı. Her piksel için, deprem öncesi taban çizgisinden sinyal yoğunluğundaki değişikliğin şans eseri ortaya çıkma ihtimalini hesapladı. Daha sonra bu sonuçlar, Microsoft ve OpenStreetMap'ten haritalar oluşturularak birleştirildi. Herhangi bir pikselin önceki görüntülerden en az yüzde 95 gerçek sapma şansı varsa yapıları muhtemelen hasarlı olarak ve bir binanın ortalaması yüzde 95'e ulaştıysa büyük ihtimalle hasarlı olarak sınıflandırıldı. İkinci yöntem, BM'nin savaştan zarar görmüş Ukrayna şehirleri için verdiği hasar tahminlerine çok yakındı.
Mevcut resmi rakamlar, Kahramanmaraş gibi şehirlerde hasar gören bina sayısının The Economist’in ulaştığından daha fazla olduğunu gösteriyor. Bu, incelenen alanlardaki farklılıklardan, yıkılmadan onarılamayacak şekilde hasar görmüş binalardan veya sinyal gücündeki değişikliklerden kaynaklanıyor olabilir. Ayrıca, olası hasar payının yüzde 20'ye yaklaştığı Malatya'ya ilişkin veriler, şehirde sadece bir uçuş yapıldığı için güvenilir olmayabilir.
En çok Adıyaman etkilendi
Bununla birlikte, Economist’in verileri aynı anda tüm bölgeyi kapsıyor ve tutarlı yöntemler kullanarak alanlar arasındaki hasarı karşılaştırmayı mümkün kılıyor. Deprem sonrası incelenen iki görüntüyle birlikte yüzde 10 olası hasar ve yüzde 5 fay hattına daha yakın olmasıyla en çok etkilenen il Adıyaman oldu. Ekonomi dergisinni araştırmasına göre bölgenin en büyük şehri olan Gaziantep en az etkilenen şehir oldu.
İki merkez üssü arasında kalan 560 bin nüfuslu Kahramanmaraş'ta binaların yüzde 2'si olası hasar gösterdi. Etki, muhtemelen daha pahalı yapıların daha sağlam olması nedeniyle yoksul bölgelerde daha fazlaydı. Muhtemel hasarlı binaların payı, en pahalı evlerin bulunduğu ondalık dilimde yüzde 1,0'dan en ucuz evlerin olduğu onda birlik dilimde yüzde 3,6 arasında değişiyordu.
Binaların ayak izlerine göre ayarlama yapıldıktan sonra, ortalama emlak fiyatlarındaki yüzde 10'luk artış, olası hasar payında yüzde 0,8'lik bir düşüşle ilişkilendirildi. Gevşek yapı yönetmelikleriyle depreme eğilimli bir bölgede yaşamak risklidir. Yoksulken bunu yapmak daha da riskli.
