Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı Kanunu Teklifi ile Türk ve İslam arkeolojisi ile ilgili alanlarda bilimsel çalışmalar yapmak, bu alanlarda kütüphane ve müzeler açmak, kültürel miras konusunda iş birlikleri gerçekleştirmek, yurt dışında arkeolojik kazı, araştırma ve incelemeler gerçekleştirmek üzere merkezi Ankara'da bulunan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı kurulacak.
Vakıf, amaçları kapsamında öncelikle Türk ve İslam arkeolojisi ile kültürel mirası olmak üzere antropoloji, sanat tarihi, tarih, epigrafi, nümismatik gibi tüm ilgili alanlarda Türkiye, Avrupa, Orta Doğu, Balkanlar, Akdeniz, Ege, Karadeniz, Kafkasya, Orta Asya, Güney Asya ve dünyanın diğer bölgelerinde tarihi çağlar boyunca var olan kültürlerin ve sanatların, Türk bilim insanları ve öğrenciler tarafından her yönüyle çalışılmasını teşvik edecek ve bu alanlarda yapılan bilimsel araştırma ve çalışmaları destekleyecek.
Vakıf, faaliyetlerini tek başına gerçekleştirebileceği gibi kültürel mirasın korunması, yönetimi ve geliştirilmesi için kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile işbirliği yapabilecek. Vakıf, kamu kurum ve kuruluşlarına, özel kuruluşlara, uluslararası kuruluşlara proje teklifleri sunabilecek, ulusal ve uluslararası yarışmalara katılabilecek, ulusal ve uluslararası yarışmalar düzenleyebilecek.
Vakfın faaliyetlerinden Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı Yönetim Kurulu tarafından belirlenenler, vakıf bünyesinde oluşturulan ve merkezi Gaziantep'te bulunan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü tarafından yürütülecek.
Vakfın organları
Vakfın organları; mütevelli heyeti, yönetim kurulu ve denetim kurulu ile danışma organı olan bilim kurulundan oluşacak.
Mütevelli heyeti, vakfın karar organı olacak ve 11 üyeden oluşacak. Kültür ve Turizm Bakanı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan Yardımcısı, Dışişleri Bakanlığının Yurtdışı Tanıtım ve Kültürel İşler Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan Yardımcısı, Türk Tarih Kurumu Başkanı, Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü, mütevelli heyetinin tabii üyeleri olacak.
Mütevelli heyeti başkanı, Kültür ve Turizm Bakanı olacak ve bakanın katılmadığı toplantılara Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan Yardımcısı başkanlık edecek. Vakfın icra organı olan yönetim kurulu, Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı'nı temsil yetkisini haiz olacak ve 7 üyeden oluşacak.
Bilim kurulu, vakfın danışma organı olacak. Bilim kurulu üyeleri, arkeoloji ve kültürel miras alanında ve ilişkili diğer bilim alanlarında temayüz eden, vakfın amaçları doğrultusunda çalışmalar gerçekleştiren Türk ve yabancı bilim insanları arasından yönetim kurulunca 5 yıllığına seçilecek. En fazla 50 kişiden oluşacak bilim kurulunda yabancı üyelerin sayısı toplam üye sayısının beşte birinden fazla olamayacak.
Vakıf tarafından yurt dışında arkeolojik kazıların yapıldığı yerlerde, kazı süresiyle sınırlı olmak üzere mütevelli heyeti kararı ile geçici temsilcilikler açılabilecek.
Personel istihdamı
Kamu kurum ve kuruluşları, yükseköğretim kurumlarında vakfın faaliyet alanlarıyla ilgili konularda istihdam edilen devlet memurları ile öğretim elemanlarından gerekli nitelikleri taşıyanlar, vakfın talebi, kendilerinin ve kurumlarının muvafakatiyle 1 yılı geçmemek üzere vakıfta geçici görevlendirilebilecek. Bu süre, aynı usulle her bir personel için birer yıl olmak üzere en fazla 3 yıl uzatılabilecek. Bu suretle geçici görevlendirilenler görevlendirildikleri süre boyunca kurumlarından aylıklı izinli sayılacak.
Türk Arkeoloji ve Miras Vakfı, kurum ve kuruluşlardan, münhasıran belli bir uzmanlık, bilgi ve deneyim gerektiren iş ve hizmetler için oluşturulan komisyon ve benzeri çalışma gruplarına dahil olmak üzere, kurumlarındaki asli görevleri uhdelerinde kalmak şartıyla personel görevlendirilmesini talep edebilecek. Vakıf, iş mevzuatı kapsamında personel istihdam edebilecek.
Bütçe ve gelirleri
Vakıf, amaç ve faaliyetleri doğrultusunda yıllık bütçe yapacak, amaçlarını gerçekleştirmek için yurt içi ve yurt dışında iktisadi işletme kurabilecek, devralabilecek ve bunlara ortak olabilecek.
Vakfın amacına uygun ulusal ve uluslararası fonlardan aktarılan hibeler de dahil olmak üzere yurt içi ve yurt dışı her türlü ürün, hizmet, taşınır, taşınmaz, irat ve her türlü bağışlar ile ayni ve nakdi yardımlar, faaliyetlerden elde edilen muhtelif gelirler, iktisadi işletmeler, iştirakler ve ortaklıklardan sağlanan gelirler, taşınır ve taşınmaz varlıkları ile diğer haklarının değerlendirilmesi ile sağlanan gelirler, sponsorluk gelirleri, enstitü giderlerinde kullanılmak üzere Gaziantep Büyükşehir Belediyesinden aktarılacak tutarlar, genel bütçeden aktarılacak tutarlar, vakfın gelirlerini oluşturacak.
Vakıf, faaliyetleri dolayısıyla yapılan işlemler yönünden harçlardan, bu kapsamda düzenlenen kağıtlar nedeniyle damga vergisinden, sahip olduğu taşınmazlar dolayısıyla emlak vergisinden muaf olacak, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara sağlanan tüm hükümlerden yararlanacak. Vakfa yapılacak bağış ve yardımlar, gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla bildirilecek gelirlerden veya kurum kazancından indirilebilecek.
Kuruluş işlemleri
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 ay içinde vakfın kuruluş işlemlerinde kullanılmak ve kalanı kuruluş tamamladıktan sonra vakfa bırakılmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinden vakıf adına açılacak hesaba 5 milyon lira aktarılacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde vakfın kuruluşu, vakıf senedi ve vakfın Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre tesciline ilişkin işlemler Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından sonuçlandırılacak. Vakfın kuruluş işlemlerinin tamamlanmasıyla beraber ayrı bir işleme gerek olmaksızın enstitü de kurulmuş olacak. Gaziantep'in Şahinbey ilçesi Bey Mahallesi'nde bulunan ve mülkiyeti Hazineye ait taşınmazdaki Kendirli Gazi Kültür Merkezi üzerinde, enstitü faaliyetlerinde kullanılmak üzere vakıf lehine bedelsiz irtifak hakkı tesis edilecek.
Mütevelli heyetinin, vakıf resmi senedinde değişiklik yapmaya yetkili olacak. Vakıf organlarında görevli kişilerden herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların bu aylıkları kesilmeyecek.
HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü'nün, iktidarın, depremde bu kadar çok canın yitirilmesinin baş sorumlusu olduğunu ileri sürerek, "Bu sorumluğunu örtbas etmek için 'asrın felaketi' diye bir algı yaratmaya çalışıyor. Bir kere bu dünya tarihinin en şiddetli depremi falan değil." diye konuştu.
Pekgözegü, "imar affı" adı altında insanların katledilmesine yol açacak çürük binalara izin verildiğini ve insanların öldürüldüğünü ileri sürdü. AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, Pekgözegü'nün sözlerine karşılık, "insanları öldürdünüz, asrın felaketi değil, imar affı çıkardınız" gibi ithamları doğru bulmadığını söyledi. "İmar barışı"nın bütün partilerin önergeleriyle şekillendiğini ifade eden Turan, "'Kentsel dönüşüm' diyoruz, itiraz. 'Kaza, kader' diyoruz, itiraz. Çok değişik insanlarsınız ya! Her şeye karşı çıkıyorsunuz. AFAD'ı karalayın, Kızılay'ı karalayın, Diyaneti karalayın, bizlere bağırın, böyle bir üslup olabilir mi?" dedi.
Deprem bölgesinde yapılacak binalar hakkında yönetmeliğin 2007'de yayınlandığını, 2017'de Yapı Denetim Kanunu çıkarıldığını, Ulusal Deprem Stratejisi'nin 2012'de yayımlandığını, Afet Riski Alanındaki Alanların Dönüştürülmesine İlişkin Kanun'un da 2012'de çıktığını anlatan Turan, şöyle konuştu:
"2012’den bu yana İstanbul'da 300 bin, Türkiye genelinde 3 milyondan fazla konut yenilendi, 24 milyon vatandaşımızın, sağlam, dayanıklı konutlarda yaşaması sağlandı. Aynı şekilde Ankara'da 10 bin, İstanbul'da 90 bin olmak üzere 250 binden fazla konutun dönüşümü şu an devam ediyor. Bakınız, eksiğimizi tartışalım ama 'yoksunuz, yapmadınız' derseniz, bu haksızlık olur. Yıkılan evlerin çok büyük çoğunluğu 99'dan önceki binalar, bunu görmek zorundayız."
HDP Grup Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç, kimsenin "küçük deprem" demediğini ifade ederek, "imar affı" çıkarıldığı zaman HDP'nin buna "hayır" dediğini söyledi. Oluç, "imar barışı" denilerek çürük, sağlam olmayan, sağlam zemine yapılmamış binaların affedildiğini ileri sürerek, AFAD emekçilerinin çalışmalarını büyük saygıyla karşıladıklarını ve bunu defalarca söylediklerini, meselenin ise AFAD'ı yöneten zihniyet olduğunu dile getirdi.
CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, Türkiye Mimarlar Odası Başkanının, deprem bölgesindeki konutların yüzde 60'ından fazlasının 1999 sonrasında yapıldığını söylediğini savunarak, CHP'nin de torba yasa olarak getirilen teklifte "İmar barışı"na hayır dediğini belirtti. Eleştirilere tahammül edilmesini isteyen Özkoç, "İktidar partisisiniz, 21 yıldan beri bu ülkeyi yönetiyorsunuz ya. Böyle 'Büyük bir deprem' dediğiniz depremde buradaki muhalefet de '21 yılda neredeydiniz?' deme hakkına sahip size." diye konuştu.
TBMM Başkanvekili Haydar Akar, teklifin kabul edilmesinin ardından, birleşimi 7 Mart Salı günü saat 15.00'te toplanmak üzere kapattı.
Kaynak: AA
