Türkiye ve çevresi, aletsel ölçümlemeyle deprem kaydı yapılmaya başlanan 1900'den itibaren çeşitli zamanlarda 6 ve üzeri büyüklüğündeki 231 depremle sarsıldı. Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu ve Batı Anadolu fay hatları kuşağında bulunan Türkiye, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat'ta meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki sarsıntıların sonucunda bir kez daha deprem gerçeğiyle karşı karşıya kaldı.
Ülke genelinde 5,5 ve üzeri büyüklüğünde deprem üretebilecek 485 diri fay hattının bulunuyor olması deprem tehlikesinin önemli göstergelerinden biri olarak kabul ediliyor. Afet riski nedeniyle deprem öncesi, deprem anı ve sonrasına yönelik çalışmalar yürüten Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca (AFAD), ülke genelindeki 1145 istasyonda deprem ölçümlemesi ve analizi yapılıyor.
Türkiye ve çevresi, aletsel ölçümlemeyle deprem kaydı yapılmaya başlanan 1900'den bugüne kadar çeşitli zamanlarda 6 ve üzeri büyüklüğündeki 231 depremle sarsıldı. Bunların 88'ini 6,5 ve üzeri büyüklüğündeki depremler oluşturdu. Türkiye'de özellikle 6,5 ve üzeri büyüklüğünde meydana gelen yaklaşık 23 deprem çok sayıda can ve mal kaybıyla sonuçlandı.
Asrın felaketi olarak nitelendirildi
Asrın felaketi olarak nitelendirilen ve etkisi bakımından önceki afetlerden daha geniş alanı kapsayan Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ'da 1 Mart itibarıyla 45 bin 89 kişi hayatını kaybetti.
Bölgedeki diri fay hareketliliği nedeniyle Gaziantep'te 6 Şubat'ta 6,6 büyüklüğündeki, Hatay'da 20 Şubat'ta 6,4 ve 23 Şubat'ta 5 büyüklüklerindeki, Niğde'de 25 Şubat'ta 5,3 büyüklüğündeki ve Malatya'da 27 Şubat'ta 5,6 büyüklüğündeki artçı depremler felaketin etki alanının büyümesine neden oldu. Bölgede 1 Mart itibarıyla 11 bin 500'ün üzerinde artçı sarsıntı kaydedildi. Binlerce binanın yıkıldığı ve hasar gördüğü depremlerin ardından yaraların sarılmasına devam ediliyor.
Dünyadaki en büyük depremlerden biri
Erzincan'da 27 Aralık 1939'daki 7,9 büyüklüğünde meydana gelen büyük depremde, yaklaşık 33 bin kişi hayatını kaybetti, 100 bin kişi yaralandı ve 116 bin civarında bina yıkıldı. Erzincan depremi, dünyada meydana gelen büyük depremlerden biri sayılıyor.
Kocaeli Gölcük'te 17 Ağustos 1999'da meydana gelen 7,4 büyüklüğündeki depremde 17 bin 840 kişi öldü, 43 bin 953 kişi yaralandı. Yaklaşık 45 saniye süren Gölcük depremi, Türkiye'de kaydedilen "en uzun deprem" olarak biliniyor.
Düzce'de 12 Kasım 1999'da 7,2 büyüklüğündeki deprem ise 30 saniye sürdü. Birçok ilde etkili olan deprem, Ukrayna'dan bile hissedildi. Bu depremde 894 kişi hayatını kaybetti, 2 bin 679 kişi yaralandı ve binlerce kişi evsiz kaldı.
Van, Elazığ ve İzmir depremleri
Van'ın Tabanlı köyü merkezli 23 Ekim 2011'de 7,2 büyüklüğündeki deprem 25 saniye sürdü ve 601 kişi öldü. Son yıllarda meydana gelen sarsıntılardan 24 Ocak 2020'deki Elazığ depreminde 44 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. 30 Ekim 2020'de İzmir'in Seferihisar ilçesi açıklarında 6,6 büyüklüğündeki depremde 117 kişi yaşamını yitirdi, 1034 kişi yaralandı.
6,5 ve üzeri büyüklüğündeki diğer depremler
9 Ağustos 1912'de 7,3 büyüklüğünde Mürefte, 7 Mayıs 1930'da 7,6 büyüklüğünde Hakkari, 27 Aralık 1939'da 7,9 büyüklüğünde Erzincan, 1942'de 7 büyüklüğünde Erbaa-Niksar, 26 Kasım 1943'te 7,2 büyüklüğünde Kastamonu Ladik, 1944'te 7,3 büyüklüğünde Bolu Gerede, 1949'da 6,7 büyüklüğünde Bingöl Karlıova, 1951'de 6,9 büyüklüğünde Çankırı Kurşunlu, 1957'de 7,1 büyüklüğünde Bolu Abant, 19 Ağustos 1966'da 6,9 büyüklüğünde Muş Varto, 1967'de 6,8 büyüklüğünde Mudurnu, 1970'te 7,2 büyüklüğünde Gediz, 24 Kasım 1976'da 7,5 büyüklüğünde Van Çaldıran, 13 Mart 1992'de 6,6 büyüklüğünde Erzincan, 17 Ağustos 1999'da 7,4 büyüklüğünde Gölcük, 12 Kasım 1999'da 7,2 büyüklüğünde Düzce ve 23 Ekim 2011'de 7,2 büyüklüğünde Van depremleri oldu.
1 Mayıs 2003'te 6,4 büyüklüğünde Bingöl, 24 Ocak 2020'de 6,8 büyüklüğünde Elazığ ve 30 Ekim 2020'de 6,6 büyüklüğünde İzmir depremleri de 6 ve üzeri büyüklüklerdeki depremler olarak kaydedildi.
"Bu yıl içerisinde diri fay sayısı 500'ü aşabilir"
AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, Türkiye'de her an deprem üretebilecek aktif diri fay hatları bulunduğunu belirterek "Ülkemizde şu anda her an 5 ve üzeri büyüklükte deprem üretebilecek özellikte 485 aktif diri fay var. Bunların çalışmalarını Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğümüz yapıyor. Bu yılın içerisinde Türkiye Diri Fay Haritası'nın güncelleneceğini biliyorum. Yeni birtakım çalışmalarla elde edilen verilerle diri fay sayısı belki 500'ü aşabilir" dedi. Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra yer kabuğunun etkilendiğini vurgulayan Tatar belli bir döneme kadar 5 ve üzeri büyüklüğündeki sarsıntıların yaşanabileceğini bildirdi.
Kaynak: AA
