Avrupa Birliği ülkeleri, Covid-19 kısıtlamalarını kaldırır kaldırmaz Avrupa tatili planlayanların sayısı hızla artıyor. Türkiye’de, vize başvurusunun yapıldığı merkezlerden Taksim Dolapdere’deki VFS Global (Visa Facilitation Services) binasının önünde uzun kuyruklar gözleniyor. Burada sadece turistik değil, çalışma izni veya öğrenci vizesi için de başvuru yapılabiliyor.
2019’da sadece Schengen vizesi için toplam başvuru sayısı 906 bin 862 idi. Pandeminin ardından 2020 ve 2021’de rakamlarda hızlı bir düşüş oldu. 2020’de Schengen’e başvuran sayısı 229 bin 282 kişi iken bu sayı, pandeminin şiddetini azaltmasıyla birlikte 2021’de 271 bin 977’ye ulaştı. İçinde bulunduğumuz 2022 yılında bir önceki yıla göre başvurularda yüzde 18.6 artış var.
Randevu almak da kolay değil
Ancak başvurulardaki bu artışa paralel olarak vize talebine ‘ret’ cevabı sayısında da ciddi bir artış gözleniyor. schengenvisainfo.com’un verilerine göre Türkiye’de 2019’da Schengen vizesi başvurularının yüzde 9.7’si, 2020’de ise yüzde 12.7’si reddedilirken bu oran 2021’de yüzde 16.9’a çıktı. Bu da üç yıllık süreçte ret oranlarının neredeyse 2 katına çıktığını gösteriyor.
Başvuru sahiplerinin bir başka önemli şikayeti ise randevu alamamak. Randevu alamayan veya alsa da başvurusu reddedildiği için yaptığı masraf boşa giden birçok insan durumdan şikayetçi. Şikayetvar.com verileri, vize başvuru merkezi VFS Global hakkında şikayetin 2022 Haziran ayında son yılların en yüksek sayısına ulaştığını gösteriyor.
Şikayet sayısı 2 yılda 10 kat arttı
Bu verilere bakıldığında, 2019’da toplam 182 şikayet varken trafik sayısı 28 bin 80. Trafik sayısı ile, vize aracılık ve danışmanlık şirketleriyle ilgili bilgi almak, diğer tüketicilerin firmalarla ilgili görüşlerine ulaşmak isteyen kullanıcıların ziyaretleri kast ediliyor. Bu sayı 2020’de 31 bin 996 iken 2022’nin ilk altı ayında 204 bin 774’ü buldu bile! Toplam şikayet sayısı 2020’de 155 iken 2022’nin sadece ilk altı ayında bu sayı 1270’e ulaştı. Yani neredeyse 10 kata yakın bir artış gösterdi.
En fazla vize başvurusu yapılan ülkelerse sırayla Almanya, Fransa, Yunanistan, Hollanda ve İtalya. 2015’ten bu yana vize başvurusu reddedilmiş Türk vatandaşlarından AB konsolosluklarında toplanan paranın 26 milyon euro’dan fazla olduğu iddia ediliyor.
15 Haziran’da schengenvisainfo.com verilerine bakılırsa AB ülkeleri arasında Schengen vizesi için en uzun bekleme süresine sahip ülkeler Almanya, Hollanda ve Avusturya. Buna karşılık vize işlemleri en çabuk Fransa’da sonuçlanıyor.
Kuyruk sabah erken başlıyor
Durumu yerinde incelemek üzere İstanbul’daki vize başvuru merkezlerinden Beyoğlu’ndaki VFS Global’e gidiyoruz. Merkez sabah 8.30’da çalışmaya başlıyor. Saat 8.30’dan çok önce bina önünde uzunca bir kuyruk oluşuyor. Sırada bekleyen 100’den fazla insan var. İçeriye randevusuz giriş yapılması mümkün değil. Randevular saat 09.00’dan itibaren 15 dakikada bir veriliyor.
Kapıdaki güvenlik görevlileri, duruma göre “10.00 randevuları gelsin!” veya “Polonya başvuruları gelsin!” diye seslenerek kuyrukta zaman zaman hareketlilik sağlıyorlar. Sırası gelen hızlıca içeri giriyor. Vize başvuru sahipleriyle de görüşüyoruz. Ortak noktaları hemen hemen hiçbirinin neden ret cevabı aldıklarına dair bir fikirlerinin olmaması. Hepsi evraklarını tam teslim ettiklerini ama yine de başvurularının kabul edilmediğini iddia ediyor.
Burak Berk Demir (27)
Konsolosluk devreye girdi
NATO’da staja kabul edildim. Belçika’ya gideceğim. Beni bekliyorlar ancak ben gidemiyorum. Randevu alamadım başta. Her ayın 1’inde randevular açılıyor ve birkaç dakikada bütün ay doluyor. Konsolosluk devreye girince bir form doldurup randevu alabildim. Fakat asıl sıkıntı VFS’nin talep ettiği belgeleri açıklamalı olarak yazmaması. Adli sicil kaydı deniyor ancak ıslak imzalı, apostilli, tercüme edilmiş olması gerekiyor. Bunun gibi birçok belgede sıkıntı çıktı. Neyse ki akıllılık edip ilk randevuda belgeleri teslim etmedim, “Bir kontrol eder misiniz önce” dedim ve eksiklikler anlaşıldı. Reddedilecektim anlayacağınız. Ve sağlık raporu için 900 lira, tercüman için 800 lira, 366 euro da oturma izni için Belçika’daki Göçmenler İdaresi’ne yatırmıştım. Az daha hepsi boşa gidecekti.
Kaan Benli (25, tekstil işiyle uğraşıyor)
13’üncü maddeden reddedildim
Tekstil fuarı için Fransa’ya gideceğim. 13. maddeden ret yedim. Bu maddeye göre oraya gittikten sonra döneceğinize ikna olmazlarsa başvurunuzu reddediyorlar. Ben de bunun üzerine ret kararına itiraz ettim. Uçak gidiş-dönüş biletlerim, fuara dair tüm belgeler, otel rezervasyonu, şirket bilgileri… Hepsini sunmuştum ama yine de başvurum reddedildi. Geldiğim gün 60-70 kişinin daha başvurusunun reddedildiğine tanık oldum. Yurt dışına ilk kez çıkmıyorum, yine de Türkiye’ye döneceğime inanılmıyor. Bizden aldıkları bu paralar nereye gidiyor, asıl onu merak ediyorum.
Deniz Kızıl (24, öğrenci)
Dil okuluna gidemedim param yandı
Dil eğitimi için İrlanda’ya gidecektim. Okuldan kabul belgem, hesabımda talep edilen 7 bin euro olmasına rağmen vize vermediler. Reddedilmedi ancak pasaport boş geldi. Telegram’da bir grubumuz var, bu şekilde 400 kişiye boş gönderdiklerini biliyorum. Bir checklist yollamışlar; “Eski pasaportunu vermedin, kurs için yeterli değilsin” dediler. Eski pasaportumu vermiştim. Dil okulu da yeterli görmüş ki beni kabul etmiş. 5 ay bekledim sonuçlanması için. Ama zamanım ve yaptığım masraf boşa gitti. 400 TL sigortaya, 3 bin 350 euro okula, 350-400 TL çevirmene verdim. Vizeye ilk başvurduğumda 8 hafta olan cevap süresi önce 14, sonra 16 haftaya çıktı. Şimdiyse 6 ayda cevap veriyor İrlanda.
Cihan Aksoy (29)
Mahkemeye bile veremedim
İngiltere’ye çalışma izni için başvurdum. Ret yazısı adresime geldi ve belgede hiçbir gerekçe gösterilmemişti. Hangi maddeye dayanarak reddettiler, bilmiyorum. Toplamda 10 bin TL masrafım oldu, uçtu bütün para. İtiraz etmek için bir avukata gittim. Avukat bile şaşırdı “Elinde bir şey yok ki, neye itiraz edeceğiz” dedi. Zaten ilk randevuyu 2 ay sonraya alabilmiştim. Şimdi, 2’inci randevuda yaklaşık 2 ay daha bekledim.
Abdullah B. (24, parfümeride çalışıyor)
Üçüncü kez deniyorum
Polonya’ya çalışma izni için başvuruyorum. Mevsimlik sera işçisi olarak çalışacağım. 3 defa vize başvurum reddedildi. Her seferinde vize başvuru ücreti dışında bir de VFS hizmet ücreti ödüyorum yaklaşık 400 lira. Şimdiye kadar belgeler de dahil 4 bin liranın üzerinde para harcadım.
Schengen vizesinin mali bütçesi ne kadar?
Türk vatandaşları için, Schengen ülkelerine kısa süreli vize ücreti, geçerlilik süresine bağlı olmaksızın 110 euro. Bu ücret 0-6 yaş için 26, 6-12 yaş arası içinse 66 euro. 12 haftadan kısa yapılacak eğitim konaklaması için alınan öğrenci vize ücreti ise 80 euro. Buna bir de vize başvuru merkezinin hizmet bedeli ekleniyor. VFS Global’in hizmet ücreti 40 euro.
Vize için en çok hangi ülkeye başvuruyoruz?
2019 - 2020 - 2021
Almanya 253.014 - 75.280 - 93.592
Yunanistan 148.551 - 27.126 - 38.402
Fransa 143.478 - 36.545 - 45.126
İtalya 114.938 - 25.756 - 19.741
Hollanda 75.941 - 19.605 - 20.798
İspanya 36.605 - 7.524 - 10.314
Macaristan 23.168 - 4.993 - 4.989
Avusturya 18.623 - 4.421 - 4.321
Çekya 17.543 - 4.874 - 1.877
İsviçre 15.274 - 4.275 - 7.833
