İran’ın kutsal şehri Meşhed’de geçen Kutsal Örümcek’te, seks işçisi kadınların peşine düşen bir seri katil hikayesi anlatılıyor. Dindar, emekçi, savaş gazisi üstelik de bir aile babası olan katilin peşine bir kadın gazeteci düşer. Kendisine Örümcek Katili ismini yakıştıran bu kişi toplumu da ikiye böler. Onun işlediği cinayetlerin korkunçluğundan rahatsız olanlar ve zaten ahlaksızlık yapan “düşük” (!) kadınları öldürdüğü için ‘iyi yaptığını’ savunanlar...
Bir kadın gazeteci olan Rahimi, Meşhed’e gelir ve son derece isteksiz ‘erkek’ yetkilileri harekete geçirmeye çalışır. Ancak İran hukuk sisteminde bu oldukça zordur. Yine de Rahimi inatçıdır; hatta giderek kendisini daha da büyük risklerin içine atar.
Katil baştan belli
Yönetmen Abbasi, katili seyirciden saklamıyor. Yaklaşık 20 dakika sonra katilin sıradan bir aile babası görünümlü hayatını bize sunuyor. Nitekim bu hikaye, gücünü “katil kim?” merakından almıyor. Dini kullanarak iki yüzlü ahlak anlayışı sürdüren yozlaşmış bir sistemi eleştiriyor. Bunu yaparken seyirciyi de sürükleyecek harika bir ana karakter yaratmış yönetmen. Rahimi’nin karşılaştığı zorlukları aşma çabaları seyircinin asıl ilgi odağı. Gerilim filmi kodlarını başarıyla kullansa da ‘Hollywoodvari’ bir kahraman gazeteci klişesine kapılmıyor Abbasi. Çünkü Rahimi de korkuyor, zorlanıyor ve bir süre sonra çaresizce kendini daha ileri gitmeye zorluyor. (Zar Amir-Ebrahimi bu rolde Cannes Film Festivali’nde en iyi kadın oyuncu ödülünü kazanmıştı)
Katil Said ise elbette çok hasta bir adam. Kadın düşmanlığını dinle ve ‘sözümona’ ahlakıyla temize çıkarmaya çalışıyor. Yetersizliğini şişkin egosu ve zavallı çaresiz kadınları öldürerek bastırmaya çabalıyor.
Kutsal Örümcek İran’da 16 kadının ölümüyle sonuçlanan ve 2000-2001 yıllarında yaşanan gerçek olaylardan esinlenilmiş. İranlı yetkililer hem filmin ödüllü kadın oyuncusu Ebrahimi’yi hem de yönetmen Abbasi’yi ülkelerine küfür etmekle suçlamışlardı. Filmdeki bazı sahneleri de müstehcen ve ‘çarpık’ bulduklarını belirtmişlerdi. Hatta filmin yaratıcıları da çok sayıda ölüm tehdidi almıştı.
Türkiye’de çekilememiş
Filmi Ürdün’de çeken Ali Abbasi aslında önce Türkiye’de çekmeyi planlamış. Ancak bunun gerçekleşmemesine neden olan iki rivayet var. Birincisi, Abbasi Türkiye’de incelediği mekanların İran sokaklarına benzetmek için biraz fazla uğraşılması gerektiğini düşünmüş. Diğer rivayet de Türk yetkililerin İran’ı kızdırmamak için izin vermemiş olması. Yine de filmin son jeneriğinde, ön hazırlık sürecinde çalışmış birçok Türk sinemacının ismi geçmekte.
Geçen yıl Akademi Ödülleri’nde Danimarka’yı temsil eden Kutsal Örümcek, finalde seyircisine güçlü bir katarsis sunmasına rağmen karamsar ve bazı sahneleriyle de rahatsızlık veren bir film. Ama izledikten sonra uzun bir süre akıllarda kalacak kadar da güçlü...
