Kült filmlerden “Little Shop of Horrors”da etçil bir bitki insan yiyerek izleyenleri dumura uğratmış ve bitkilere bakış açımızı değiştirmişti. “Feed me/Besle beni” diye sahibinden tiz ve tehditkâr bir sesle yemek dilenen, jet hızıyla büyüyerek insan yiyen ürkünç çiçeği ile etobur sarmaşık “şaka karakter” dahi olsa Jaws’ın bitki versiyonu olarak kâbuslara kazındı. Ve işte artık saksıdaki bitkilerinizi o hızla değilse bile bir miktar coşturarak büyütmenin zamanı geldi.
Hazırlıklar başlasın
Saksılar bir boy büyüğü ile değişti, besin katkılı taze toprak karışımları kullanıldı ise besin takviyesine en az üç-beş ay gerek yok, yazıyı kesip koyun kenara, sonra okursunuz! Şayet bitkileriniz geçen baharda kullandığınız toprak ve saksıda kalacaksa besin takviyesi için hazırlanın. Çoğumuz için hayaller organik, gerçekler kimyasal. Faydasıyla zararıyla size gübre nedir, besin nedir bildiğimi anlatayım; siz vicdan, çevre, bütçe, uygulama imkanları ile kararınızı kendi bağlamınıza göre kendiniz verin. Fabrikalarda hazırlanan kimyasal besinler için kullanılan “fertilizer” kelimesi Türkçe’ye gübre olarak sızmış, kafaları karıştırıyor. Oysa “ek besin” demek daha doğru. Gübre (manure) kelimesinin ise gerçek karşılığı organiğin alası olan canlı dışkıları!
Doğaya geri dönüyor
Tarımda kullanılabilenler inek, keçi, at, yarasa, tavuk, koyun, güvercin, solucan ve doğru kompost yapılırsa insan. Bu tür gübrenin en güzel yanı doğal döngü içinde yine doğadan gelip doğaya fayda ederek değerlenmesi ve hemen değilse bile bir kaç ayda içindeki mikroorganizmaları ile toprağınızı besinli, sağlıklı, kolay işlenir, yeniden canlı hale getirmesi. Bir bahçe, bostan veya tarla için gübre ve ilgi alanımıza yeni katılan kompost (hani toprağa mutfak, bahçe -yeşil ve kahverengi- atıklarını dengeli karıştırarak yaptığımız) toprağın en kıymetli katkıları. Organik tarım yapmak istiyorsanız toprağınızın kalitesini iyileştirmeli, kimyasal besin kullanımının fazla atıkları yüzünden kirlenen dereleri, suları, tarlalarda biriken ve bitkiler için ölümcül olan tuzları hayatınızdan çıkarmalısınız. İşte organik gübre tam burada, yerinde, yani tarlada güzel. Onların da kendi aralarında farkları var elbet, misal bazısı daha az ot barındırıyor (keçi) ama zeytin çekirdeği gibi minicik kakasını ata ata dağlarda dolaştıkları için toplanması, bulması zor. İnek, koyun, at gübresini en az bir yıl bekletmeniz lazım, tazeyken fideleri yakıyor. Solucan gübresini de solucanın güzel beslendiğini umarak alıp belli bir süre içinde çok bekletmeden kullanmalısınız. Ve tüm bunları bitki dikiminden bir-iki ay önce yapmakta fayda var ki gübredeki hareket ve ve bereket sizin bir önceki dikim döneminizinden yıpranarak çıkmış toprağı kendine getirecek süreye, yağmura kavuşsun.Sıra saksı bitkilerinde
Saksılı süs bitkileri ise bir saksıya hapsolmuş, içinde yoka yakın besin ile toprakımsı, cansız bir karışıma dikilmiş, en fazla içinde sarı topçuklar şeklinde ek besin granülleri katılmış halde size ulaşıyor. Eskiden anne bitkilerinin toprağından solucan da çıkardı kulağakaçan da. Anneler dibine çay filan döküp karıştırıp havalandırırlardı, çünkü saksıdaki topraklar evin sağlıklı bahçesinden kürekle alınmış canlı oluşumlardı.Çiçek istiyorsanız...
Artık her şey steril. Attığınız çay sadece küfleniyor ya da en fazla seralarda kimyasal besinle hızla büyütülen bitkilerin dibine sızmış bir iki zararlının yumurtası filan oluyor. Bu durumda saksılı bitkilerinizin gelişimi için takviye besin vermezseniz ne çiçek açıyor, ne de sağlıkla büyüyor. Verilen besinin bitkiye direkt ve hemen etki etmesi gerektiği için ben sıvı kimyasal besinlerdeki azot, fosfor, potasyum oranları bitki türüne göre hassas ayarlanmış sıvı besinleri ve toz besinleri kullanmayı tercih ediyorum.
Toprak karışımını hazırlarken içine eklenen granülleri ise pek sevemiyorum. Isı ve ışıkla aktive oluyor, kışın sıcak ev içleri, fazla sulama ile bitkiye zarar verebiliyor Gel gör ki kimyasal besinler de bir süre sonra bitkiyi kötü etkileyen beyaz bir tuz bırakıyor. Onları bol sulama ile akıtmalı veya üzerinden sıyırmalısınız. Ya da iyi bir bahçe toprağı ile toprak karışımınızı canlı kanlı hale getirebilirsiniz. Böylece denenmiş onaylanmış solucan gübrelerini de kullanabilirsiniz. Sıvı ve katı formları ile şehirli evlerde kullanıma uygun halde yaygın bulunuyor. Karar yine sizin!
