Güneşsiz balkonlar için öneriler

Elbette bitki seçme kriterleri mekanın aldığı güneşin kuvveti ve süresinden daha fazla. Toprağının asidik veya kireçli olması, sulak veya kurak olması ve seçilen bitkilerin sıcaklık açısından uygunluğu da en az o kadar önem taşıyor. Bitki seçmeden önce toprağınızın ve bulunduğunuz iklimin değerlerini bilseniz iyi olur.  Bu yazıya tüm bitkiler sığmayacağı için İstanbul Avrupa yakasında, kuzeye bakan, üstü açık olduğu için de kar ve yağmur alan balkonumda saksıda yetiştirdiklerimden, benimle Muğla’ya killi, kireçli, kışın soğuk yazın aşırı sıcak bahçemdeki toprağa transfer olan, ek olarak burada alıp diktiklerimden deneyip başarılı olup sevdiğim çalı ve çok yıllıklardan seçiyorum!  Heuchera: Suda kalmış da yumuşamış sardunya yaprakları gibi yaprakları var! Soğuğa dayanıklı, çiçek renkleri de türüne göre değişiyor, uzun bir sap üzerinde minicik çiçekleriyle, bodurca boyuyla yerleri şenlendiriyor.  Fatsia japonica: (Japon Çınarı) dev bir el gibi yaprakları ile tropik ortam yaratmak isteyenlere dayanıklı, her dem yeşil, 3 metreye uzayabilen ve beyaz top top koronavirüs tipli çiçekleri ve sonrasında siyah meyveleri ile soğuğa dayanıklı bir bitki.   Acanthus mollis: (Ayı Pençesi) Acanthus-Yunanca “diken” demekmiş. Koca ve girintili çıkıntılı yapraklarının şekli sebebiyle Türkiye’de ayı pençesi deniyor. Kış sert geçerse yaprak döküyor ama yumru köklerinden tekrar çıkıyor. Etiler’de parklarda, Çamlıca tepesinde bir arkadaşımın bahçesinde rastladığıma göre çok da seçici değil. Bahçede gölgede tek bir kökten epey yayıldı ve ortama tropik bir hava veriyor.  Hedera helix: (İngiliz sarmaşığı) Kendi kendine duvara yapışarak tutunur ve tırmanır. Budadıkça coşar. Duvar bulamazsa da yeri örter. Her dem yeşil olduğu için çitlere sardırılıp duvardan sarkıtılıp istenmeyen görüntülere engel olur. Soğuğa dayanıklıdır. Sulamada çok seçici değildir.  Vinca major/minör: (Cezayir Menekşesi) Büyük yapraklısı major, küçük yapraklısı minör. Beyaz veya mor çiçeklisi, alaca veya düz yeşil yapraklısı da var. Ormandan kökledim, zeytin dibinde diktim. Toprakta sinsice ilerliyor, değdiği yerde kökleniyor arsız!  Bergenia: (Kış ortancası) Armut formlu, yeşil yapraklarının altı bakır renkli ve baharda mini çan formlu pembe çiçekleri ile saksıya da uygun çok yıllık bir bitki.   Lonicera japonica: (Hanımeli) Genellikle her dem yeşil, güzel kokulu, ballı çiçekleri (çocukken çiçeğin sapçıklarını çeker dibindeki balı emerdik.) ile soğuğa dayanıklı, arıların da sevdiği tırmanıcı.  Jasminum nudiflorum: Değdiği yerde kökleniyor, kışın yaprak dökse de kış sonunda sarı çiçekler açabiliyor. Kokusu yok ama çiçekleri mutlu ediyor.  Ruscus aculeatus: (Tavşan memesi) Sert yapraklarının uçları dikenli ve minik kırmızı top meyveleri bir araya toplanıp bitkiye bağlanarak kokina diye satılan, orman altı bitkisi. Ormanda bolca rastlıyorum, alıp bahçeye ağaç altı bir yere geçirdim. Yürüyüş alanına koymayın, direkt bacağa batıyor.  Ilex aquifolium: (Çoban püskülü) Yaprak kenarları dikenli. Sarı-beyaz biyeli yapraklı olanları da harika. Dağ evim olsa kapısında dikerim.  Viburnum opulus: (Gilaburu) Kartopu diye bilinen Viburnum tinus’un kardeşi! Yaprak döküyor ama erken yeşeriyor, boyu dört metreye ulaşıyor. Bahçede biraz gölge bir yere diktim, iyice coştu. Ancak bol çiçek ve meyve vermesi için güneş talep ediyor. Meyveleri C vitamini zengini ama tadı kekremsi, o yüzden salamura yöntemi ile hazırlanıyor. Ben ağaçtan alıp tadına baktım, olmadı!   Polystichum gibi eğrelti otları nemli, gölgeli ve serin alanlara çok yakışıyor.  İstanbul’da balkonda asidik topraklı bir saksıda başarılı olduğum, burada sıcakta biraz zorlanan çay ile akraba Camellia (Kamelya) ve Hydrangea (Ortanca - asidik toprakta mavi, alkali toprakta pembe olan), Pieris japonica (Japon lavantası) Azelea (Açelya) ile Rhododendron (Orman gülü) ve Viola odorata  (Kokulu Menekşe) de listenizde bulunsun...