Yaz aylarının gündemi transferlerdir. Kim kime kaça gidecek diye günlerce konuşulur, yazılır çizilir, sosyal medyada suyu çıkarılır. Zaten çoğu da asparagastır. Ama bu bahsedeceğimiz transferler gerçek ve dudak uçuklatıcı. Bir “oyuncu”ya 4 yıl için tam 1.25 milyar dolar teklif edildi. Yani, yılda 312 milyon dolar, ayda 26 milyon, iş gününde 1 milyon dolar! Dünyanın en pahalı sporcularına bir bakalım. NBA yıldızı neredeyse her yerden her attığını sokan Stephen Curry yılda 55.8 milyon, Messi 20.4 milyon yani Curry’nin 5.5, Messi'nin 16, hatta Ronaldo'nun rekor ücret aldığı senenin 3 katı! Daha da ilginci, bu teklif “oyuncu” tarafından kabul edilmedi. “Oyuncu” Abel’in, yani hukuk ve araçları konusundaki bir girişimin kurucusu Daniel Francis. Teklifi yapan ise Meta. Başka star oyunculara yapılan teklifler de dudak uçuklatıcı. Apple’dan Ruoming Pang’e, 200 milyon doları aşan teklif yapıldı. Son yılların flaş takımı Open AI “o” serisini yapan Huiwen Chang, Ji Lin, Hongyu Ren gibi oyunculara 100 milyon doları aşan teklifler gitti. Google DeepMind'ın Gemini ve Apple ekiplerinden onlarca süper oyuncuya da teklifler gitti. Kimsinin de girişim şirketinden hisse alındı.
Scale adlı şirketin %49'u için 14.3 milyar ödendi ve başkanı da Meta laboratuvarlarına eş başkan oldu. Meta neredeyse piyasadaki en iyi oyuncuları akıl ötesi rakamlara transfer etmeye başladı. Sadece maaş değil, hisse, prim, ve benzeri adlar altında pek çok yan faydaları damperli kamyonla bu beyinlerin önüne boca edip kırmızı halılar üzerinden şirketine davet ediyor.
Sadece insan değil, konuyla ilgili gereken her türlü yatırımın da tutarına bakılmaksızın yapılacağını garanti ediyor. Meta, Yapay Zeka konusunda bel bağladığı “Superintelligence Lab” adlı şirketinin oyunu domine etmesi gereken hiçbir yatırımından kaçınmıyor. Bir yandan çok sayıda insan özellikle programcı, mühendis işten çıkarılıyor. Öte yandan tam bir “rüya takımı” kurmaya gayret ediyor. Böylece dışa bağımlılıktan, yani üçüncü şirketler ve hatta tedarikçilerden kurtulmaya çalışıyor. Gözlük, kişisel asistan ve benzeri, mobil telefonları bile düşünülen platformlara yöneltmek istiyor. Hatta bu konuda Ray-Ban ve Oakley’nin ana şirketi Essilor Luxottica’nın % 3 hissesini 3.5 milyar dolara alıyor. Bu aslında sembolik bir alım değil. Bir yandan gözlüğün geleceğine inanç bir yandan 2019'dan beri gelişen işbirliğini güçlendirip ortak ürün geliştirme benzeri ortak hareket yapabilmek. Öte yandan dünyanın, alanında en prestijli markasını rakiplerinden uzaklaştırmak ve tedarik zincirini güvence altına almak da önemli bir amaç. Yapay Zeka ve Artırılmış Gerçeklik projelerinde rakiplerden kopmak. Bu Zuckerberg’in 2012 yılında Instagram’ı 1 milyon dolara almasından sonraki en büyük liderlik adımı. Meta varını yoğunu Superintelligence Lab’a yatırıyor. Sadece 2025'te EyAy altyapısı için 65 milyar dolar harcanıyor. Manhattan büyüklüğünde bir veri merkezi planlanıyor. Sonunda da “Genel Yapay Zeka”yı ilk geliştirip kontrol eden olmak da hedef tabii. Böylece yeni rüya takımı ve altyapı yatırımıyla EyAy konusunda büyük sıçrama yaparak lider yani geliştirip kural koyan olmak hedefleniyor.
Peki neden bu kadar gözü kara bir operasyon? Diğer büyük oyuncuların da elleri armut toplamayacak, onlar da yarıştan kopmamaya çalışacaktır. Gerçek hedef bu durumda sadece ticari liderlik olabilir mi?
Eylem planı
Bunu anlamak için son yayınlanan “ABD Yapay Zeka Aksiyon Planı”na bakmak gerekiyor. Planın çerçevesi, EyAy çağında ABD'nin ekonomik ve milli güvenlik alanlarında varoluşsal bir tehditle karşı karşıya olduğu, Çin'in EyAy, yarı iletkenler ve enerji altyapısı konusundaki ilerlemesinin jeopolitik bir meydan okuma olduğu, EyAy konularının başta sağlık, eğitim, medya, enerji, savunma ve üretkenlik konularında yeni Amerikan devrimi olarak algılandığı, Biden döneminin kısıtlarının kaldırıldığı ve regülasyonun Yapay Zeka konularının dinamizmine uyumlu olacak şekilde açık ve esnek olacağı üzerine kurulu.
Bu doğrultuda plan üç kolon üzerine oturtulmuş:
●Yapay Zeka inovasyonunu hızlandır:
Kısıtlayıcı kural ve yapay kısıtları kaldır, ağır regülasyon uygulayan eyaletlere yatırım yapma, Çin kaynaklı bütün ürün ve hizmetleri denetle, ÇKP propagandasını engelle, açık kaynak modellerini geliştir, Yapay Zeka’nın tüm ekonomiye yayılıp benimsenmesini sağla.
Amerikan işçisini güçlendir, Yapay Zeka’dan işleri etkilenenlerin geri kazanılmasını sağla, sorumlu Yapay Zeka’yı denetle. Bilim ve veri altyapısını geliştir.
●Amerikan Yapay Zeka alt yapısını inşa et:
Veri merkezleri, yarı iletkenler ve enerji konularındaki kısıtları kaldır, çip üretimini ideolojik yapıda amaçlarından arındır, sadece üretime yönel, kendi çipini yap ve kullan.
●Uluslararası güvenlik ve diplomasi:
Müttefiklere Amerikan EyAy model ürün ve donanımını sağla, Çin tedarikçilerinden kurtar, Çin'in Yapay Zeka ve yönetimini engelle, ilgili konulardaki ihracatı denetle, amaç dışı ve özellikle askeri kullanımları engelle, erken uyarı geliştir. Böylece ekonomik rekabet gücü, askeri üstünlük, ideolojik sağlamlık, iş gücü dönüşümünü sağla.
Planın kabaca anahtarları bu. Derinlemesine inceleme yapmadan bile niyet belli. Bundan sonra her konuda oyun EyAy üzerinden kurulacak.
Bu konuda da tek rakip var o da Çin. Bütün amaç Çin’in önünde olmak, dünyayı Yapay Zeka gücüyle yönetmek. Öte yandan ABD'nin AB ile yaptığı anlaşma da niyeti net ortaya koyuyor. Avrupa 60 milyar dolarlık Amerikan çipi alacak, yarı iletken üretiminde gümrük vergileri sıfırlanacak. Avrupa regülasyon ve kurallar konusunda boyun eğmedi. ABD teknoloji şirketleri AB içinde, AB kurallarına uyacak, ortak teknoloji ticareti konseyi kurulacak. Yani AB kurallarında boğuşurken, teknoloji alanında zinhar Çin’den tedarik yapmayacak, bunun için gümrükler indirilecek.
Çin işi
Yani AB, ABD kontrolü altında, Rusya'nın adı yok, iki takımlı ligde tek rakip Çin. Üstelik bu rekabet ekonomik olmanın çok ötesinde güvenlik ve hatta varoluş sorunu olarak görülmüş. Bu kadar büyük itiş kakışta Yapay Zeka’yı kontrol eden ülke ve şirketleri, dünyayı kontrol edecek. Milyarlık transferlerle kurulan “rüya takımları” şehir büyüklüğünde veri merkezleri basit ticari rekabeti ya da liderliği değil dünyayı yönetmeyi hedefliyor. Üstelik rüya takımının ve transferlerin çoğu Çin kökenli!
Bu zaten ocak ayında Trump’ın tahta çıkış töreninde teknoloji patronlarını en değerli yere oturtmasından belliydi.
Güç oyununun yeni platformu, kuralları netleşiyor. Hatta her gün haberlerde ön alan savaşlar bu şekliyle yayınlanmayacak belki ama, bir “savaş” var ve kazananı olmasa da kaybedeni olmamak için yapılması gerekenler de netleşiyor. Avrupa bile regülasyonu esnetmeden, etik kurallardan uzaklaşmadan bir dönüşümü sağlamakta inat ederken, ABD için her yol mübah bir devir başlıyor. Yapay Zeka’nın askeri konularda geldiği seviye konusunda zaten net bilgi yok.
Bugün gündemde olan güç savaşları, yöntemleri, sonunda elde edilecekler, kaybedilecekler, bunlara harcanan kaynak, enerji acaba 5-10 sene sonrasının güç oyunu kurallarına uyuyor mu? Iskalamanın, geç kalmanın bedeli ne olabilir? Ya da ne yaparsan yap fillerin tepiştiği yerdeki çimen konumu mu hedef? O çimenin yeşili sürdürülebilir mi? Bir eylem planı zamanı geldi mi? Kimler yapmalı?
Sahi bu senenin çok konuşulan futbolcu transferlerini nasıl buldunuz?
