Bu seçimin tek bir doğrusu yok. Bitkinin türü, evinizin kliması, sulama sıklığı, saksının su emme kapasitesi belirleyici kriterlerden
Bitkilerimizin saksı değiştirme, toprak tazeleme sezonunda hazır paketlere baktıkça kafalar iyice karışıyor. Kullacağınız toprak karışımlarını kek tarifi gibi düşünün. Tek bir doğru yok. Her üreticinin kendine göre bir tarifi var. Evinizin kliması, sulama sıklığı, ayırabileceğiniz vakit, saksınızın su emme kapasitesi ve bütçenize göre seçmelisiniz. Ana malzemeyi un yerine turba toprağı (torf)olarak düşünün, ona ekleyeceğiniz yan ürünler de ihtiyacınıza göre azalıp artırılabilecek lezzet verecek malzemeler. Tropik bitkiler, orman zeminine yıllarca dökülen yapraklardan oluşmuş humuslu toprakta bulundukları için satılan “humus katkılı torf“ gibi karışımlarda daha fazla su tutarak çabuk kurumayan turba toprağı, hindistan cevizi lifi, perlit gibi ürünler kullanılıyor. Çiçekli bitkiler diye satılan karışımlardaki kimyasal besin katkısı daha çokçiçeklenmeye destek versin diye fosfor ve potasyum içerikli iken, yeşil yapraklı denenlerde azot ağırlıklı olabiliyor. Oysa kaktüs ve diğer sukulentlerde durum farklı.Su tutma özelliği yüzünden “sukulent” denenbu bitki grubunun sürekli nemli toprakta kalması (bazı tropik kaktüsler hariç) uygun değil. Bu ana bilgilerden sonra gelen bazı soruları sizin için derledim: Hastalık yüzünden kullanmadığınız toprağı, belli bir ısıda sterilize ettikten sonra değerlendirebilirsiniz
1. Torf (peat moss-spaghnum moss) nedir?
Turba toprağı yani bataklık ve göllerde gel gitlerle yıllarca biriken çürümüş yosun, sazlardan oluşan organik bir toprak. Bir miktar besin içeriyor ve asidik yapıda. Ancak kurudu mu blok şeklinde kalakalıyor ve nemlenmesi zor, ıslandı mı kuruması zor. Bu özelliklerini azaltmak için perlit ve benzeri yan ürünler eklenip öyle paketleniyor. Arzı talebinden az olan gerçek turba toprakları Kuzey Avrupa’dan ithal ediliyor. Türkiye’de de bazı yerlerde torf üretimi var ancak ucuz marketlerden alınan bazı toprakların aşırı sineklendiği şikayetlerini duyuyorum.
2. Hindistan cevizi lifi (cocopeat) nedir?
Adı üstünde. Hindistan cevizi meyvesinin dışındaki saç gibi malzeme. Onun da blok olarak satılanı var, suya bandırıp bekletip ufalamak (ev içi için biraz zahmetli) veya hazır ufalanmışını almak olası. Sıfır besinli ürün. Tropik kaktüsler ve epifit orkideler için hazırlanan paketlerde bulunabiliyor.
3. Orkideler için neden humus katkılı-topraklı ve sadece ağaç kabuklu diye iki tür toprak satılıyor?
Orkideler de ikiye ayrılıyor. Bir kısmı tropik kaktüsler gibi epifit yani ağaç gövdelerinde, kovuklarında takılıyorlar. Orada ölen böcekle, dökülen yapraklarla, havadan aldığı nemle beslenir.O yüzden orkide saksıları bol delikli ve şeffaf olur.Bazı orkideler ise toprakta yetişir. Mesela salep yapılan orkide Türkiye’de toprakta yetişir. Humuslular onlar için, sadece ağaç kabuğu olanlar ağaç tepesindekiler için kullanılır.
4. Sukulent toprağını kaktüse kullanabilir miyim?
Evet, fakat kafası ağır, uzun boylu kaktüslerin topraklarının çabuk kuruyabilmesi için tercihen daha sığ saksılara dikerek, sağlam dursunlar diye bir miktar dere kumu kullanabilirsiniz, toprağı sıkıştırsa da suyu yine de geçirir.
5. Kaktüs toprağınıdiğer sukulentler için de kullanabilir miyim?
Evet, ama içine diğer bitkilerinizi için kullandığınız torflu ve veya hindistan cevizi liflikarışımdan eklerseniz daha rahat edersiniz.
6. Bahçe toprağını iç mekan saksılarında kullanabilir miyim?
Eh! Bahçe toprağınızın killi, milli, kumlu olup olmadığı, asidik (çam dipleri mesela) veya alkali olup olmadığı önemli. Ayrıca mantar, virüs, böcek vs gibi iç mekanda çok da sevimli olmayan organizmaları içeri almış oluyorsunuz.Yine de bahçe toprağını diğer iç mekan karışımları ile ve/veya kum, ince çakıl gibi ürünlerle dengeli şekilde karıştırıp kullanmak mümkün hatta faydalı.
7. Eski toprakları tekrar kullanabilir miyim?
Elbette.Bir hastalık yüzünden değiştirmediyseniz kullanabilirsiniz. Özetle,ne kadar ithal torf o kadar ekolojik zarar, ne kadar yerli torf o kadar sinek, ne kadar Hindistan cevizi lifio kadar palmiye için heder edilmiş tropik ormanlar, ne kadar dere kumu o kadar az besinli karışım, ne kadar dere çakılı o kadar sık sulama rejimi, ne kadar bahçe toprağı o kadar olası böcek, mantar.Bu bilgilerle artık kendi vicdan, bütçe, bitki ve hayat tarzınıza göre toprağınızı seçebilirsiniz!
4. Sukulent toprağını kaktüse kullanabilir miyim?