Bugün Science dergisinde yayınlanan bir mektupta araştırmacı ekibi, şu anda yörüngede 9 bin uydu bulunduğunu, ancak bu sayının 2030 yılına kadar 60 bine çıkmasının beklendiğini belirtiyor. Bu uyduların hepsi yörünge enkazı kaynağına dönüşmüş durumda.
Bilim insanları uzay ekonomisindeki bu patlamayı uzay güvenliğinin geleceği için bir sorun olarak görüyor ve 190 ülkenin küresel okyanusları koruma sözü verdiği gibi, Dünya'nın yörüngesinin sürdürülebilirliğini sağlamak için yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma yapılması çağrısında bulunuyor.
"Uydular insanlarımızın sağlığı, ekonomiler, güvenlik ve Dünya'nın kendisi için hayati önem taşımaktadır. Ancak, uzayı insanlara ve gezegene fayda sağlamak için kullanmak riskli" diyen Spaceport Cornwall başkanı Melissa Quinn, Plymouth Üniversitesi tarafından yayınlanan bir basın açıklamasında şunları söyledi:
"Denizlerimize nasıl davrandığımızı karşılaştırarak, gelecek nesiller için uzay kullanımına zarar vermeden önce proaktif olabiliriz. İnsanlığın uzaydaki davranışlarımız için daha sonra değil, şimdi sorumluluk alması gerekiyor. Tüm liderleri bir sonraki adımın öneminin farkına varmaya ve ortaklaşa sorumluluk almaya davet ediyorum."
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) Aralık 2022'de şu anda Dünya'nın yörüngesinde 32 bin 300 enkaz parçası olduğunu kaydetti. ESA'nın istatistiksel modelleri, boyutları 1 milimetre ile 10 santimetre (4 inç) arasında değişen toplam 132 milyon enkaz parçasının potansiyel olduğunu ortaya koyuyor. NASA'ya göre, uzay enkazı parçaları saatte 17.500 mil (saatte 28.160 kilometre) hıza ulaşabilir ve her 90 dakikada bir Dünya'nın etrafında dönebilir.
Uzay çöplüğü iletişim için bir tehdit
Yörüngede çöpler birikmeye devam ettikçe, NASA bilim adamı Donald Kessler'in 1978'de uyardığı gibi, yörüngede giderek artan sayıda yapay uydu daha çok çarpışmaya ve dolayısıyla artan miktarda enkaza yol açacak. Bu enkaz da Dünya'nın yörüngesini yaşanmaz hale getirebilir, hatta iletişim ve GPS için güvendiğimiz uyduları yok edebilir.
Uzay enkazının kontrol altına alınmasına yönelik küresel bir girişim gerçekleştirilinceye kadar, bazı uzay ajansları sorunun üstesinden gelmek için adımlar atıyor. Geçtiğimiz yıl NASA, yörünge enkazını ve uzayda sürdürülebilirliği daha iyi anlamak için çeşitli üniversitelerden üç projeye fon sağlayacağını duyurdu. Aynı şekilde ESA da ClearSpace projesiyle yörüngedeki çöpleri yakalayıp Dünya atmosferine göndererek yakacak ve böylece uzay çöpleriyle olan mücadelede yeni bir boyuta geçilmiş olacak.
