Avrupa’daki medya kuruluşları, basın özgürlüğü savunucuları ve gazeteciler Donald Trump destekçisi teknoloji milyarderi Elon Musk tarafından yönetilen sosyal medya platformu X'e sırtlarını döndüler. Yeni meydan okuma, çarşamba günü X'i yalan haberlere izin verdiği için Fransız mahkemesine taşıyan Sınır Tanımayan Gazeteciler'den (RSF) geldi. RSF’nin meydan okumasına göre X, BBC'ye ait olduğu iddia edilen ve RSF'nin Ukrayna ordusu mensupları arasındaki Nazi inançlarına ilişkin bir araştırmanın arkasında olduğunu öne süren bir videoyu kaldırmadı. Eylül ortasına kadar yaklaşık yarım milyon izlenme sayısına ulaşan video, RSF'nin 10 kez yasadışı içerik ihbarında bulunmasına rağmen kaldırılmamıştı. Savunuculuk Direktörü Antoine Bernard, “RSF tarafından usulüne uygun olarak bilgilendirilmesine rağmen X'in yanlış ve aldatıcı olduğunu bildiği içeriği kaldırmayı reddetmesi, onu platformunda dolaşan dezenformasyonun yayılmasında suç ortağı haline getiriyor” dedi.
The Guardian platformdan ayrıldı
RSF'nin davası, İngiliz The Guardian gazetesinin çarşamba günü Musk'ın ABD seçimlerindeki etkisini gerekçe göstererek ve “aşırı sağcı komplo teorileri ve ırkçılık da dahil olmak üzere platformda teşvik edilen veya bulunan genellikle rahatsız edici içerik” nedeniyle “zehirli” platformdan ayrıldığını duyurduğu sırada geldi.
İspanyol günlük gazetesi La Vanguardia da perşembe günü yaptığı açıklamada X'in “komplo teorileri ve yanlış bilgilendirmeler için bir platform haline geldiğini” söyleyerek X'ten ayrıldı. Fransız yayıncılar ise salı günü, X'in içerik ödemeleri konusunda kendileriyle kanunen zorunlu olan görüşmeleri başlatmadığı iddiasıyla yasal bir dava açtı.
Hassas zamanda gelen hamle
Bu hamleler, Donald Trump'ın seçilmesine nasıl yanıt vereceğini düşünen Avrupa için hassas bir zamanda geldi. ABD'nin seçilmiş başkanı, seçim kampanyası sırasında Musk'ın finansal ve kamusal desteğine büyük önem verdi ve teknoloji devinin hükümet aygıtını küçültmek için bir hükümet rolü üstleneceğini açıkladı. Üst düzey bir Avrupa Birliği yetkilisi geçtiğimiz ay Musk'ı “kötülüğün destekçisi” olarak nitelendirdi ve sosyal medya sitesi X, bloğun içerik denetleme yasası olan Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında, Musk'ın 2022'de platformu satın aldıktan sonra X'i nasıl sahte haberler ve zararlı içerik için bir cennete dönüştürdüğünü ve içeriği denetleme çabalarını nasıl azalttığını araştıran türünün ilk örneği bir davayla karşı karşıya.
Basının X'e karşı tepkisinin ardında, haber içeriklerinin sosyal medyaya sağladığı trafik için ücret alma konusundaki hayal kırıklığı da yatıyor. AB'nin telif hakkı kuralları, basın endüstrisinin, içerikleri sosyal medyada ya da arama motorlarında gösterildiğinde ücret talep etmesine izin veriyor. Özellikle Fransız yayıncılar, telif haklarıyla korunan içeriklerini kullandığı için kendilerine ne kadar borçlu olduğu konusunda X ile müzakerelere başlamayı başaramayınca X'e karşı baskılarını arttırdılar. Mayıs ayında bir Fransız mahkemesi, aralarında Le Monde, Le Figaro ve Le Parisien'in de bulunduğu medya kuruluşları ile AFP'nin yanında yer alarak X'in, makaleleri sayesinde ne kadar para kazandığının hesaplanmasına yardımcı olacak bilgileri açıklamasını emretti. Şirketler salı günü yaptıkları açıklamada, platformun bugüne kadar bu karara “uymadığını” ve “böylece yasal yükümlülüklerinden kaçma konusundaki değişmez arzusunu gösterdiğini” belirterek Paris adli mahkemesinde dava açtıklarını duyurdular.
