Avrupa Komisyonu, Moğolistan'a üyesi olduğu Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) karşı yükümlülüklerini yerine getirmesi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i ülkeye yapacağı ziyaret sırasında tutuklaması için çağrıda bulundu.
Avrupa Komisyonu'ndan yapılan açıklamada, "Moğolistan 2002 yılından bu yana UCM Roma Statüsüne taraf bir devlet ve bunun getirdiği yasal yükümlülükleri var. Ziyaretle ilgili endişelerimizi dile getirdik ve Moğolistan'daki delegasyonumuz aracılığıyla UCM'ye ilişkin tutumumuzu net bir şekilde ifade ettik," ifadeleri yer aldı.
Tüm taraf devletlere işbirliği çağrısında bulunuyoruz
Putin'in salı günü gerçekleşmesi planlanan ziyareti, mahkemenin Ukrayna'da işlenen savaş suçları nedeniyle hakkında tutuklama emri çıkarmasından bu yana Rusya Devlet Başkanı'nın UCM'ye taraf bir ülkenin topraklarına yaptığı ilk ziyaret olacak. Bir başka taraf devlet olan Güney Afrika'ya yapacağı bir önceki ziyaret, uluslararası tepkiler üzerine iptal edilmişti.
Putin ve yardımcılarından biri olan Maria Alekseyevna Lvova-Belova, Ukraynalı çocukların işgal altındaki bölgelerden Rusya'ya sürülmesi ve nakledilmesinden sorumlu olmakla suçlanıyor. Kremlin suçlamaları "çirkin ve kabul edilemez" olarak nitelendirerek, UCM kararının "hukuken geçersiz" olduğunu öne sürdü.
Rusya, mahkemeye üye değil. Buna karşın Moğolistan mahkemeye üye ve bu nedenle mahkeme tarafından çıkarılan tutuklama emirlerine uyması bekleniyor. Lahey merkezli mahkemenin kararları bağlayıcı değil. Bunun yanı sıra mahkeme kararlarını uygulamak için gerekli araçlara da sahip değil ve bu tür tutuklamaları yapmak üzere gerekli kaynakları sağlamaları için taraf devletlere güveniyor.
Moğolistan ile harika bir diyaloğumuz var
Öte yandan Moğolistan, Cumhurbaşkanı Khurelsukh Ukhnaa'nın daveti üzerine düzenlenen üst düzey ziyaret sırasında söz konusu talebi yerine getireceğine dair hiçbir işaret vermedi. İki liderin resmi görüşmelerde bulunması ve ikili ilişkilerde bir dizi dönüm noktasını kutlaması bekleniyor.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov geziyle ilgili olarak "hiçbir endişe olmadığını" belirterek, "Moğolistanlı dostlarımızla harika bir diyaloğumuz var" dedi. UCM sözcüsü Fadi El Abdallah cuma günü yaptığı açıklamada, Moğolistan'ın "UCM Roma Statüsü'ne taraf bir devlet olduğunu" ve dolayısıyla mahkeme ile işbirliği yapma yükümlülüğü bulunduğunu vurguladı.
Yetkili, "UCM, tutuklama emirleri de dahil olmak üzere kararlarını uygulamak için taraf devletlere ve diğer ortaklarına güveniyor," dedi. "İşbirliği yapılmaması durumunda, UCM yargıçları bu yönde bir tespitte bulunabilir ve Taraf Devletler Meclisi'ni bu konuda bilgilendirebilir. Bu durumda meclis uygun gördüğü her türlü tedbiri alır"
Hayati ilkeyi de baltalayacak
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) de tartışmaya katılarak, Moğolistan'ı Putin'in ülkeye girişine izin vermemeye ya da onu tutuklamaya çağırdı. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün kıdemli uluslararası adalet danışmanı Maria Elena Vignoli, "UCM kaçağı olan Putin'i ağırlamak sadece Rus güçlerinin işlediği suçların çok sayıdaki mağduruna hakaret etmekle kalmayacak, aynı zamanda ne kadar güçlü olursa olsun hiç kimsenin hukukun üstünde olmadığı şeklindeki hayati ilkeyi de baltalayacak" dedi.
Örgüt, Savcı Karim Khan'ın aralarında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun da bulunduğu iki İsrailli yetkili ve üç Hamas lideri hakkında tutuklama emri çıkarılması talebiyle tepki çekmesinin ardından haziran ayında UCM'ye "sarsılmaz desteklerini" açıklayan ortak bir bildiriye imza atan 94 ülke arasında Moğolistan'ın da bulunduğunu kaydetti.
Görevdeki UCM yargıçlarından biri olan Erdenebalsuren Damdin de Moğolistanlı.
