Çin Başbakanı Li Çiang, dünyanın en büyük hidroelektrik barajının inşaatının Tibet Platosu’nun doğu eteklerinde başladığını duyurdu. Resmi Xinhua haber ajansına göre, projenin tahmini maliyeti en az 170 milyar dolar.
Yangtze Nehri üzerindeki Üç Boğaz Barajı’ndan bu yana Çin’in en iddialı hidroelektrik projesi olan bu girişimin başlaması, Çin piyasaları tarafından ekonomik teşvik işareti olarak yorumlandı ve bu durum hafta başında hisse senedi fiyatlarının ve tahvil getirilerinin yükselmesine neden oldu.
Yılda 300 milyar kilovat-saat elektrik üretme kapasitesine sahip beş kademeli hidroelektrik santralinden oluşacak baraj, geçen yıl Birleşik Krallık’ın tükettiği toplam elektriğe eşdeğer üretim yapabilecek. Baraj, Yarlung Zangbo Nehri’nin aşağı kesimlerinde inşa edilecek. Nehrin bir bölümü, 50 kilometrelik bir mesafede 2.000 metre düşüş göstererek devasa bir hidroelektrik potansiyeli sunuyor.
Hindistan ve Bangladeş, projenin nehrin aşağı kesimlerinde yaşayan milyonlarca insan üzerindeki olası etkileri konusunda şimdiden endişelerini dile getirdi. Sivil toplum kuruluşları ise, Tibet Platosu’nun en zengin ve çeşitli doğal yaşam alanlarından birine yönelik risklere karşı uyarıda bulundu.
Pekin yönetimi ise barajın Tibet ve Çin’in geri kalanında artan enerji talebini karşılamaya yardımcı olacağını, aynı zamanda aşağı kıyılardaki su kaynakları ya da çevre üzerinde büyük bir etki yaratmayacağını savundu. Barajın 2030’lu yıllarda faaliyete geçmesi bekleniyor.
Piyasalarda doping etkisi
Baraj haberinin ardından Çin'in CSI İnşaat ve Mühendislik Endeksi %4'e kadar yükselerek son yedi ayın zirvesine ulaştı. Power Construction Corporation of China ve Arcplus Group PLC hisseleri günlük %10'luk tavan limitine kadar yükseldi.
Şanghay merkezli Zhuozhu Yatırım Yönetimi ortağı Wang Zhuo, “Yatırım açısından bakıldığında, olgun hidroelektrik projeleri tahvil benzeri temettüler sunar” diyerek bu tür hisselere yönelik spekülatif alımların değerlemeleri şişirebileceği uyarısında bulundu.
Huatai Securities müşterilerine gönderdiği bir notta, projenin çimento ve sivil patlayıcılar gibi inşaat ve yapı malzemelerine olan talebi artıracağını belirtti.
Pekin Borsası’nda işlem gören tünel inşaat ekipmanları üreticisi Hunan Wuxin Tunnel Intelligent Equipment Co hisseleri %30 oranında yükselirken, akıllı izleme terminalleri üreten Geokang Technologies Co Ltd hisseleri de benzer şekilde %30 artış gösterdi.
'Yüzyılın projesi' diye tanımlandı
Çin Başbakanı barajı “yüzyılın projesi” olarak tanımladı ve “çevresel zararların önlenmesi için ekolojik korumaya özel önem verilmesi gerektiğini” söyledi.
Pazartesi günü devlet tahvili getirileri genel olarak yükselirken, en çok işlem gören 30 yıllık Hazine vadeli işlemleri beş haftanın en düşük seviyesine geriledi. Yatırımcılar bu gelişmeyi Çin’in ekonomik teşvik hamlelerinin bir parçası olarak yorumladı.
Yeni kurulan devlete ait China Yajiang Group tarafından yürütülen proje, mevcut büyüme kaynaklarının zayıflama işaretleri verdiği bir dönemde ekonomik büyümeyi desteklemek amacıyla kamu yatırımlarında büyük bir artış anlamına geliyor.
Citi yayımladığı bir notta, “10 yıllık bir inşaat süresi varsayılırsa, yatırım/GSYH katkısı tek bir yıl için 120 milyar yuan (16,7 milyar dolar) düzeyine ulaşabilir. Gerçek ekonomik faydalar bunun da ötesine geçebilir” ifadesini kullandı.
Kaç kişinin yerinden edileceği bilinmiyor
Çin, projenin kaç kişiye istihdam sağlayacağına dair herhangi bir tahminde bulunmadı. Devlet medyasına göre, tamamlanması neredeyse yirmi yıl süren Üç Boğaz Barajı yaklaşık bir milyon kişiye istihdam yaratmış, ancak benzer sayıda insanın da yerinden edilmesine neden olmuştu.
Yetkililer, Yarlung Zangbo projesi nedeniyle kaç kişinin yerinden edileceğine dair henüz bir bilgi paylaşmadı.
Yarlung Zangbo Nehri, Tibet'ten çıktıktan sonra Hindistan'a ve oradan da Bangladeş'e ulaşarak Brahmaputra Nehri adını alıyor. Sivil toplum kuruluşları, bu barajın Tibet Platosu’na geri dönüşü olmayan zararlar vereceğini ve nehrin aşağı havzasında yaşayan milyonlarca insanı etkileyeceğini söylüyor.
Arunachal Pradesh Eyalet Başbakanı Pema Khandu, bu yılın başlarında yaptığı açıklamada, sınırın yalnızca 50 kilometre ötesinde inşa edilecek böylesine devasa bir barajın, Hindistan eyaletinden geçen nehrin %80’ini kurutabileceğini ve Arunachal ile komşu Assam eyaletindeki aşağı bölgeleri sular altında bırakabileceğini ifade etmişti.
Kaynak: Gazete Oksijen