16:47 Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, İran’ın geçici Cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir ile telefon görüşmesi yaptığı bildirildi. Putin, telefon görüşmesinde Muhbir ile İran halkına Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve beraberindekilerin helikopter kazasında hayatını kaybetmesi nedeniyle taziyelerini iletti.
15:43 İran'ın resmi haber ajansı IRNA, helikopter kazasında hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve beraberindeki heyette bulunanların cenazelerinin salı günü Kum kentinde ilkindi vaktinde defnedileceğini açıkladı.
15:18 İran'da Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından Dışişleri Bakanı Siyasi İşlerden Sorumlu Yardımcısı ve nükleer konulardaki Baş Müzakereci Ali Bakıri vekaleten Dışişleri Bakanlığına getirildi.
14:43 İran'da helikopter kazasında hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve beraberindeki heyette bulunanların cenazeleri kaza mahallinden alınarak Tebriz'e getirildi. Cenazelerin, yarın yerel saatle 09.00'da halkın katılacağı törenle Tebriz Şehitler Meydanı'ndan Meşhed'e götürülmek üzere Tebriz Uluslararası Havalimanı'na götürüleceği kaydedildi. Meşhed'deki programa ilişkin ise henüz bilgi verilmedi.
14.09 İran'da Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından yerine getirilen geçici Cumhurbaşkanı Muhammed Mokhber (Muhammed Muhbir) yaşanan hadisenin çok ağır olduğunu ancak ülke yönetiminde hiçbir boşluk meydana getirmeyeceğini söyledi.
14.00 NATO Sözcüsü Farah Dakhlallah, X sosyal medya platformundan yaptığı paylaşımda, Reisi ve Abdullahiyan dahil helikopter kazasında hayatını kaybedenler için İran halkına başsağlığı diledi.
13.26 Irak, İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin ölümü nedeniyle 1 günlük yas ilan etti.
12.42 İran lideri Ali Hamaney, “Anayasa'nın 131’inci maddesine göre Sayın Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Mokhber (Muhammed Muhbir) yürütme erkinin başında olup, yasama ve yargı erklerinin başkanlarıyla en fazla 50 gün içinde yeni bir cumhurbaşkanı seçilmesini sağlamak için gerekli düzenlemeleri yapmakla görevlidir” dedi
11.54: Reuters, helikopter kazasında ölen İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin geçici olarak yerini alan birinci yardımcısı Muhammed Mokhber (Muhammed Muhbir) hakkındaki önemli bilgileri derledi
11:46 - Yerel basında çıkan haberlere göre İran beş günlük ulusal yas ilan etti.
11:31 - Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Helikopter kazası sonucu hayatını kaybeden İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve beraberindekilere Allah'tan rahmet, ailelerine, dost ve kardeş İran halkına ve devletine başsağlığı dileklerimi iletiyorum. Mekanları cennet olsun" ifadesini kullandı.
11:30 - Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Elim helikopter kazasında vefat eden İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İbrahim Reisi'ye, İran Dışişleri Bakanı Sayın Hüseyin Emir Abdullahiyan'a ve beraberlerinde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet diliyorum. Dost ve kardeş İran halkına ve vefat edenlerin ailelerine başsağlığı dileklerimi iletiyorum" ifadelerine yer verdi.
11:08 - Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, X hesabından yaptığı paylaşımda, helikopter kazasında hayatını kaybeden Reisi ve Abdullahiyan dahil heyetin diğer üyeleri ve mürettebat için "AB'nin en içten taziyelerini" sundu.
10:28 - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüne ilişkin sosyal medya hesabından paylaşımda bulundu. Erdoğan, "Başta İran İslam Cumhuriyeti’nin Dinî Lideri Sayın Ali Hamaney olmak üzere, dost ve kardeş İran halkına, hükûmetine, Sayın Reisi’nin ve diğer merhumların ailelerine en derin taziyelerimi iletiyorum" dedi.
10:25 - Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, helikopter kazasında hayatını kaybeden İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan için başsağlığı diledi.
10.18 - İran'da Reisi'nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından hükümet acil toplantı yaptı. İran Anayasayı Koruyucular Konseyi Sözcüsü Tahan Nezif de yaptığı açıklamada, İran Anayasası'na göre Cumhurbaşkanın görevlerini Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Muhbir'in (Muhammed Mokhber) devralması gerektiğini belirtti.
09.30 - Sosyal medyada helikopter kazasında hayatını kaybedenlerin cansız bedenlerinin sedyeyle taşınırken çekilen görüntülerini paylaştı.
The footage shows the transfer of the bodies of the martyrs by the Iranian Red Crescent Society (IRCS) and army rangers pic.twitter.com/oJtEiEc0U6
— IRNA News Agency (@IrnaEnglish) May 20, 2024
09:08 - FlightRadar24 uygulamasında, Akıncı İHA'nın İran'daki görevini başarıyla tamamlayıp yurda dönmesinin ardından, Van'daki üssüne inişi öncesinde gökyüzünde ay yıldız rotası çizdiği görüldü.
08:46 - Helikopterin enkazına 15 saatlik çalışma sonrasında ulaşılırken, Reisi ve Dışişleri Bakanı Abdullahiyan ile birlikte; Tebriz Valisi Malik Rahmeti, İran lideri Hamaney'in Tebriz Temsilcisi Muhammed Ali Al-i Haşim'in de kazada hayatını kaybedenlerin arasında yer aldığı belirtildi. Helikopterde bulunan Devrim Muhafızları Ordusu mensubu 2 üst düzey askeri yetkili ile 3 mürettebatın da kazada yaşamını yitirdiği kaydedildi.
08:35 - İran'da ülke çapında OHAL ilan edildi.
08:29 - Jeopolitik gelişmeler petrol piyasalarının odağındayken, İran'ın üretim seviyelerini hatırlatmakta fayda var. Ülke son birkaç yılda üretimini artırdı ve ihracatın büyük bir kısmı Çin'deki alıcılara gidiyor. Üretim şu anda günde 3 milyon varilin üzerinde ve 2019'dan bu yana en yüksek seviyeye ulaşarak OPEC üyeleri arasında üçüncü en büyük üretici konumuna geldi. Ancak kapasite kısıtlamaları göz önüne alındığında İran'ın üretimi daha ne kadar artırabileceğine dair soru işaretleri var. (Bloomberg)
08:27 - Tasnim haber ajansına göre, geçici olarak görevde bulunan Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Mokhber Pazartesi günü acil bir kabine toplantısına başkanlık etti. Tasnim tarafından toplantıdan yayınlanan bir fotoğrafta boş bir sandalyenin üzerine örtülmüş siyah bir cübbenin yanında Raisi'nin bir portresi görülüyor.
08:21 - Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Cumhurbaşkanı Raisi'nin ailesine ve İran halkına başsağlığı diledi ve X'te yaptığı bir paylaşımda trajik ölümü karşısında şok olduğunu söyledi.
Deeply saddened and shocked by the tragic demise of Dr. Seyed Ebrahim Raisi, President of the Islamic Republic of Iran. His contribution to strengthening India-Iran bilateral relationship will always be remembered. My heartfelt condolences to his family and the people of Iran.…
— Narendra Modi (@narendramodi) May 20, 2024
07:27 - Ons altın rekor seviyelerden işlem görmeye devam ediyor. İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin helikopterinin düşmesi, Suudi Arabistan Kralı'nın rahatsızlığı ve İsrail Başbakanı Netanhayu'nun bir ateşkes konusunda isteksizliğinin devam etmesi altın fiyatlarını yükselişi için körüklüyor.
07:12 - İran, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin bulunduğu helikopter, zorlu hava koşulları nedeniyle Doğu Azerbaycan eyaletinde dağlık arazide kaza yaptı. İranlı yetkililer helikopterde bulunan Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan kazada hayatını kaybettiğini açıkladı.
06.47 - Akıncı İHA, İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin bulunduğu helikopterin enkaz bölgesinin tespit çalışmasını başarıyla tamamlayarak Türkiye'deki görevine döndü.
06.10 - Arama kurtarma ekiplerinin yolda ilerlemesinin görüntülendi
06.01 - İran devlet televizyonu, Akıncı İHA’nın tespitlerinin ardından bulunan Cumhurbaşkanı Reisi ve heyetini taşıyan helikopterin enkaz noktasında yaşam belirtisi olmadığını duyurdu.
05.30 - İran Kızılayı, Cumhurbaşkanı Reisi'ye ait helikopter enkazının yerini bulduklarını, ulaşmalarına 2 kilometre kaldığını duyurdu.
05.2- İran'ın resmi haber ajansı IRNA, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve heyetini taşıyan helikopterin yerinin bulunduğunu duyurdu. IRNA'nın Telegram hesabında konuya ilişkin bilgi verildi. Söz konusu haberde, "Cumhurbaşkanı Reisi'nin helikopterinin yeri bulundu. Arama kurtarma timleri kazanın meydana geldiği yere yaklaştılar" ifadelerine yer verildi.
04. 51 - Türk İHA'sı Akıncı'nın Doğu Azerbaycan eyaletine bağlı Tevil köyü yakınlarında tespit ettiği 2 ısı kaynağının bulunduğu bölgeye arama kurtarma timlerini sevk ettiği açıklandı.
03.20 - Akıncı İHA, İran Cumhurbaşkanı Reisi’yi taşıyan helikopterin enkazı olabileceği düşünülen bir ısı kaynağını tespit ederek koordinatlarını İran makamlarıyla paylaştı.
Arama ekipleri akaryakıt kokusu aldı
02.47 - İran Kızılay Başkanı Pir Hüseyin Kolivend, "Arama kurtarma ekiplerini akaryakıt kokusu aldıklarını söyledikleri yere gönderiyoruz. Akaryakıt kokusunun hissedildiği yer kazanın meydana geldiği ihtimal verilen yerlerden biriyle aynı." dedi.
Akıncı İHA en çok takip edilen hava aracı konumunda
02.12 - Türkiye'nin, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve bazı yetkililerin geçirdiği helikopter kazasına ilişkin arama faaliyetlerinde görevlendirdiği Akıncı İHA'yı FlightRadar24 uygulaması üzerinden yüzbinlerce kişi takip ediyor.
01.09 - İran'ın başkenti Tahran'daki Veli-yi Asr Meydanı'nda toplanan halk, helikopter kazası geçiren ve henüz kendisinden haber alınamayan Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve beraberindeki yetkililer için dua etti.
00.08 - Sağlık ve kurtarma ekipleri, kazanın olduğu bölgeye intikal etti. İran Kızılayı kaza bölgesini arama görüntülerini paylaştı.
Baraj açılışı için Azerbaycan'daydı
AP News'un haberine göre Reisi, İran'ın Doğu Azerbaycan eyaletinde seyahat ediyordu. Devlet televizyonu olayın İran'ın başkenti Tahran'ın yaklaşık 600 kilometre kuzeybatısında, Azerbaycan sınırındaki Jolfa kenti yakınlarında meydana geldiğini söyledi. Devlet televizyonu, kurtarma ekiplerinin bölgeye ulaşmaya çalıştıklarını ancak bölgedeki kötü hava koşulları nedeniyle engellendiklerini aktardı. Bölgede şiddetli yağmur ve biraz da rüzgâr olduğu belirtildi. Reisi pazar günü erken saatlerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile birlikte bir barajın açılışını yapmak üzere Azerbaycan'da bulunuyordu.
İran’ın Doğu Azerbaycan Valiliği, Cumhurbaşkanı Reisi’yi taşıyan helikopter kazasıyla ilgili henüz olası ölü ve yaralılar hakkında bilgi veremeyeceklerini açıkladı.
ABD'nin yaptırım listesindeydi
Reisi, siyasi tutukluların idam edilmesinde ve 2009'daki sosyal çalkantıların bastırılmasında oynadığı iddia edilen rol nedeniyle Kasım 2019'da ABD tarafından yaptırım listesine alındı.
İbrahim Reisi'nin ismi, Hamaney sonrasında ülke liderliği makamına oturması muhtemel adayların arasında bulunuyordu.
İbrahim Reisi kimdir?
4 Kasım 1960'ta İran'ın kuzey doğusundaki Meşhed kentinde doğan Seyyid İbrahim Reisi, eğitimini Şii İslam'ın entellektüel merkezi kabul edilen Kum'da tamamladı. 1975'te Şah Rıza Pehlevi'nin yönetimine karşı hoşnutsuzluğun arttığı dönemlerde ülkenin önde gelen İran din alimleriyle bu kentte toplantılara katıldı, İran devriminin mimarı Humeyni'nin devrim fikri ve özellikle devlet politikası ve yönetiminin din alimlerinin gözetimin olması gerektiği görüşünden etkilendi.
İdare ve hukuk alanına yönelen Reisi 1985'te Tahran savcı yardımcılığı görevine yükseldi. Kariyerini iç muhalfetle mücadeleye adayan Reisi 1988 İran-Irak Savaşı'nın ardından Humeyni tarafından oluşturulan ve siyasi idamları gerçekleştiren Ölüm Komitesi'nde yer aldı. Bu görevi nedeniyle muhalifler arasında katliam Ayetullah olarak anılıyor.
Reisi 1989-1994 tarihleri arasında Tahran savcısı,1994-2004 tarihleri arasında Din Adamları Özel Mahkemesi'nde başsavcısı ve 2004-2014 tarihleri arasında da Yargıtay Birinci Hakimi olarak görev yaptı. 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından yaşanan eylemlerin bastırılmasında önmli rol oynayan Reisi 2016 yılında Ayetullah Hamaney tarafından ülkenin en büyük vakfı olan Astan-ı Kuds-i Rezerv'inin başına getirildi. Reisi'ye önemli nüfuz kazandıran bu görevde milyarlarca dolarlık servetin yönetimini üstlendi.
Ülke yönetimindeki yüksek kademesine rağmen yolsuzlukla mücadele konusunda sert çıkışlar yapan Reisi 2017'deki cumhurbaşkanlığı seçiminde Hasan Ruhani'ye karşı aday oldu ancak seçimi kaybetti. Reis'nin o seçimde oyların yüzde 38'ini almasının popülist söyleminin halkın desteğini aldığının işareti olarak görüldü.
İbrahim Reisi 2019'da Yargı Erki Başkanı oldu. Göreve gelir gelmez hükümet yetkilileri ve önde gelen iş insanlarına karşı yolsuzluk davaları açan Reisi, eski Ruhani hükümetine yönelik eleştirilerini de sürdürdü. Dün yapılan seçimlerde eski cumhurbaşkanı ve eski meclis başkanı gibi isimlerin adaylığının veto edilmesiyle önü açılan Reisi ülkenin yeni cumhurbaşkanı oldu. 2021'de göreve gelen Reisi, ülkenin lideri Ayetullah Ali Hamaney sonrasında Devrim Rehberliği makamına oturması muhtemel isimlerin başında geliyor.
Hüseyin Emir Abdullahiyan kimdir?
Muhafazakar kimliğiyle tanınan Hüseyin Emir Abdullahiyan, 1964 yılında İran'ın Simnan eyaletine bağlı Damgan kentinde doğdu. 1991 yılında Tahran Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun olan ve Farsça, Arapça ile İngilizce bilen Abdullahiyan, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad döneminde bir süre Bahreyn Büyükelçisi olarak görev yaptı.
Daha sonra Ahmedinejad ve Hasan Ruhani dönemlerinde Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcılığı yapan Abdullahiyan, 3 yıl yardımcılığını da yaptığı eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarif sonrası Ağustos 2021'de Dışişleri Bakanı oldu.
Abdullahiyan, Dışişleri Bakanlığı görevinden önce, son olarak Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf'ın Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Özel Yardımcılığı görevini yürütüyordu. Abdullahiyan'ın Dışişleri Bakanlığı döneminde, İran, Tahran ile Riyad arasında yaşanan gerginliğin ardından 7 yıl sonra Suudi Arabistan ile Mart 2023'te diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılması ve büyükelçiliklerin karşılıklı olarak açılması konusunda anlaşma sağlandı.
Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı geçici olarak görevi devralacak
İran Anayasası'nın 131'inci maddesi, cumhurbaşkanının ölümü halinde cumhurbaşkanının seçilememesi hallerinde, ülke liderinin (Ali Hamaney) atamasıyla, birinci cumhurbaşkanı yardımcısının cumhurbaşkanının yetki ve sorumluluklarını devralmasını öngörüyor.
Meclis başkanı, yargı erki başkanı ve birinci cumhurbaşkanı yardımcısından oluşan kurul, yani yasama, yürütme ve yargı başkanları, yeni bir cumhurbaşkanının en fazla 50 gün içerisinde seçilmesi için süreci düzenlemekle yükümlü.
