ABD'nin 47. Başkanı seçilen Donald Trump'a verdiği destekle son dönemde gündemde olan Elon Musk, sahibi olduğu X platformunda yaptığı bir yorumla İtalya'da gündem oldu. Musk, Roma ile Tiran arasında geçen yıl yapılan anlaşma çerçevesinde, İtalya’nın Arnavutluk’ta kurduğu merkezlere gönderdiği göçmenlerin, Roma Mahkemesinin kararıyla İtalya'ya geri taşınmasını eleştirdi.
Elon Musk, söz konusu kararı alan Roma Mahkemesi yargıçları için X platformunda olayı anlatan bir kullanıcıya yanıt olarak, "Bu yargıçlar gitmeli" yorumunu yaptı. Musk'ın bu yorumu, İtalya'da farklı tepkilere yol açtı. Sağ koalisyon iktidarından Musk’ın yorumuna destek bildiren görüşler gelirken, yargı çevreleri ve muhalefetteki sol partiler ise ünlü iş insanına tepki gösterdi.
"Yurt dışından bakıldığında daha da inanılmaz görünüyor"
Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma-Altyapı Bakanı ve aynı zamanda göç karşıtlığıyla bilinen aşırı sağcı Lig Partisi'nin lideri Matteo Salvini de X platformunda Musk’ın paylaşımını alıntılayarak, "Musk haklı" ifadesini kullandı. Salvini, 2019'da İçişleri Bakanı olduğu dönemde İspanyol sivil toplum kuruluşu (STK) Open Arms'ın Akdeniz'de kurtardığı göçmenleri günlerce karaya yanaştırmaması sebebiyle "insanları alıkoyma" ve "görevi kötüye kullanma" suçlarıyla yargılandığı davada hakkında 6 yıl hapis cezası istenmesini de hatırlatarak, "Ben de İçişleri Bakanı olduğum dönemde yasa dışı göçmenlerin karaya çıkmasını engellediğim için 20 Aralık'ta 6 yıl hapis cezası alabilirim. Yurt dışından bakıldığında, tüm bunlar daha da inanılmaz görünüyor" yorumunu yaptı.
"Ulusu küçültmek için heveslenen sol gibi değiliz"
Musk ile iyi diyaloğu olduğu bilinen Başbakan Giorgia Meloni'den bu çıkışa henüz bir yorum gelmedi. Bununla beraber, Meloni'nin partisi İtalya'nın Kardeşleri'nin (FdI) ileri gelenlerinden milletvekili Fabio Rampelli de "Kendimizi savunmak için donanımlıyız. Elon Musk'a teşekkür ediyoruz ancak uluslararası düzeyde İtalya’nın kritik meselelerini abartmak ve ulusu küçültmek için heveslenen sol gibi değiliz" değerlendirmesinde bulundu.
"Kabul edilemez bir müdahale"
Ana muhalefetteki Demokratik Partiden (PD) milletvekili Andrea Casu ise "Musk'ın İtalyan yargıçlara saldırısı tahammül edilemez bir müdahaledir. Başbakanın buna müdahale edip ulusal egemenliği savunup savunmadığını veya bu saldırıyı sessizce kabul edip etmediğini göstermesi esastır" görüşünü dile getirdi. Muhalefetteki Yeşil-Sol İttifak'ın lideri Angelo Bonelli de Musk’ın yorumu için "Kabul edilemez bir müdahale ve demokrasi için ciddi bir sorun" yorumunu yaptı.
İtalyan yargıçlar Musk'a tepkili
İtalyan Yargıçlar Birliği (ANM), Musk’ın bu çıkışına tepki gösterdi. ANM Başkan Yardımcısı Alessandra Maddelana, "Çok güçlü yabancı bir patronun bu müdahalesinden rahatsızız. Burada artık yargının bağımsızlığı değil, İtalyan devletinin egemenliğinin sorgulanmasıyla karşı karşıyayız. Öncelikle bunun savunulması, ardından da yargının düşünülmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı. ANM Genel Sekreteri Salvatore Casciaro da Rainews24 kanalına yaptığı açıklamada, "Yargı sistemine ve yargı yetkisine daha fazla saygı gösterilmesi gerekmektedir" dedi.
Ne olmuştu?
Roma Mahkemesi dün, İtalya'nın Arnavutluk'ta geçen ay faaliyete aldığı göçmen merkezlerine götürülen; Bangladeşli ve Mısır kökenli ikinci gruptaki göçmenlerin de burada tutulmaması ve konuya Avrupa Adalet Divanı'nın bakması yönünde karar almıştı. İtalyan donanmasına ait Libra karakol gemisi tarafından 8 Kasım'da Arnavutluk'un Şingin (Shengjin) Limanı'na götürülen 7 düzensiz göçmen, mahkemenin bu kararı sonrası dün gece İtalya'ya geri getirilmişti. Roma ile Tiran arasındaki anlaşma uyarınca Arnavutluk'taki iki göçmen merkezine ilk olarak 16 Ekim'de İtalyan donanma gemisi Libra tarafından 16 düzensiz göçmen getirilmişti. Bu göçmenlerden 2'si reşit olmamaları, 2'si de sağlık sorunları sebebiyle İtalya'ya geri gönderilmişti.
Mısır ve Bangladeşlilerden oluşan diğer 12 kişi için Roma Mahkemesi, 18 Ekim'de bu göçmenlerin iltica taleplerinin reddedilmesi halinde geri gönderilmeleri gereken menşe ülkelerinin, Avrupa Adalet Divanı'nın 4 Ekim tarihli (Mısır ve Bangladeş'in tamamen güvenli kabul edilemeyeceği yönündeki) kararına dayanarak, Arnavutluk'taki merkezde tutulamayacağına karar vermişti. Bunun üzerine düzensiz göçmenler, 19 Ekim'de İtalyan sahil güvenlik botuyla İtalya'ya geri getirilmişti.
Roma Mahkemesi'nin bu kararı sonrası, Giorgia Meloni liderliğindeki sağ koalisyon hükümeti, 21 Ekim'de Arnavutluk'taki göçmen merkezlerinin işlevselliğini korumak amacıyla içinde Mısır ve Bangladeş'in de bulunduğu 19 ülkeyi "güvenli ülke" statüsüne alan yeni bir kararname kabul etmişti. Buna karşılık konuyla ilgili başka bir davaya bakan Bologna Mahkemesi, geri gönderme için güvenli ülkeler listesini belirleyen yeni hükümet kararnamesini, 29 Ekim'de Avrupa Adalet Divanı'na taşımıştı. Bologna Mahkemesi, güvenliğin belirlenmesinde hangi ölçütlerin kullanılmasının gerektiğini ve İtalyan mevzuatıyla bir ihtilaf ortaya çıkarsa AB hukukunun önceliği ilkesinin geçerli olup olmadığını sormuştu.
Ülkenin farklı mahkemelerindeki farklı davalarda alınan kararlar, siyasilerle yargı mensupları arasında polemiklere yol açarken, Meloni hükümeti ise mahkemelerin, 21 Ekim'de çıkardığı kararnameye göre hareket etmesi gerektiği görüşünü savunuyor.
İtalya'nın Arnavutluk'taki 'tartışmalı' göçmen merkezleri
İtalya Başbakanı Meloni ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama'nın 6 Kasım 2023'te Roma'da imzaladıkları anlaşma, İtalyan güvenlik güçleri tarafından Akdeniz'de kurtarılan düzensiz göçmenlerden; reşit ve sağlıklı erkek göçmenlerin, Arnavutluk'a nakledilmesini ve iltica taleplerinin inceleneceği süre boyunca burada kalmalarını öngörüyor. Anlaşma, Avrupa merkezli sivil toplum kuruluşlarının arama kurtarma gemileri tarafından kurtarılan düzensiz göçmenleri, reşit olmayanları, hamile kadınları ve savunmasız kişileri kapsamıyor.
Bu anlaşma, yılda 36 bin kadar düzensiz göçmenin, Arnavutluk'taki bu merkezlere nakledilmesini öngörüyor. Anlaşma çerçevesinde İtalya, Arnavutluk'un kuzeybatısındaki Şingin Limanı'nda ilk kabul merkezini kurdu ve Gjader bölgesinde ise sonraki prosedürler için tesis ve geri gönderme merkezi oluşturdu. İtalya ile Arnavutluk arasındaki bu protokol, Avrupa Birliği (AB) ülkesinin, kendisine gelen düzensiz göçmenleri, Birlik üyesi olmayan başka bir ülke toprağına göndermesini düzenleyen ilk anlaşma özelliğini taşıyor.
Anlaşmayla oluşturulan bu tesislere yönelik, İtalyan ve yabancı basında yayımlanan bazı haber ve yazılarda ABD'nin Küba yakınındaki askeri hapishanesine atıfla "yeni Guantanamo" eleştirileri yöneltilmişti. İtalya'da muhalefet partileri de devletin, düzensiz göçmenleri bu merkeze göndermek için yaklaşık 800 milyon avroyu sokağa attığını savunarak hükümete yüklenmişti. Başbakan Meloni ise İtalya-Arnavutluk protokolünü, düzensiz göçmenlerin ülkeye gelişlerini "caydıracak unsur" olarak kamuoyuna sunmuştu.
Kaynak: AA
