Beş yıl önce #MeToo hareketi bir kasırga gibi güç kazanırken ABD’de eski senatör Al Franken, ortadan kaybolan ilk kişilerden biriydi. Minnesota senatörü, sekiz kadının onu tacizine uğradıklarını açıklamasının ardından Aralık 2017’de Demokrat meslektaşlarının baskısı altında istifa etti.
Me Too hareketi, çok çeşitli yerel ve uluslararası isimlerle ortaya çıkan cinsel taciz ve cinsel saldırıya karşı bir harekettir. Hareket, özellikle iş yerinde cinsel saldırı ve tacizin yaygın olduğunu gösterme çabasıyla, Ekim 2017’de sosyal medyada yayılmaya başladı. Yapımcı Harvey Weinstein'a karşı cinsel taciz iddialarıyla devam etti.
Kariyerini yeniden inşa etti
Bugün Franken, hareketin belirsiz ve çeşitli sonuçlarının temsilcisi oldu. Franken istifa ettiği için pişman olduğunu söyledi. Destekçilerinin çoğu da aynı şekilde düşünüyor. Tecrübeli Saturday Night Live programında komedyen ve yazar olan Franken, rezilliğe gömülmek yerine kariyerinin çoğunu yeniden inşa etti. Senato'ya geri dönmedi ancak popüler bir podcast'in sunuculuğunu yapıyor.
Şu an hapiste olan ünlü yapımcı Harvey Weisntein veya 2017’den bu yana halk arasında neredeyse hiç görülmeyen, Today programının eski sunucusu Matt Lauer gibi en heyecan veri Me Too vakalarından bazıları suçlanan her erkeğin kaderinin ebedi bir itibarsızlaştırma olacağını öne sürdü. Ancak bazıları kariyerlerini ve kamu saygısının bir kısmını geri aldılar. Bazılarıysa haklarındaki çıkan haberler dışında gerçek anlamda etkilenmedi.
2019'da suçlanan sayısı 262'ye yükseldi
Cinsel suistimal veya tacizle suçlanan yüksek profilli erkeklerin açığa çıkarılması için yapılan girişimler kapsamlı ve yorucu oldu. New York Times, suçlamalar sonucunda 2018'in sonlarında 201 erkek olduğunu bildirdi. Vox, 2019'da güncellemeyi bırakmadan hemen önce 262 kişinin olduğu bir liste derledi.
"Kadınların kariyerleri kesintiye uğruyor"
Gretchen Carlson, bu adamlara duyulan hayranlığın yersiz olduğunu savunuyor. Eski Fox News sunucusu bir röportajda "Erkekleri rehabilite etmek hakkında her şeyi konuşuyoruz ama asıl soru şu ki kadınlar nerede ve neden tekrar çalışmıyorlar?” dedi.
Carlson, 2016 yılında Fox News’un başkanı ve kurucu ortağı Roger Ailes'e cinsel taciz nedeniyle dava açtı. Fox, şikayetine karşılık 20 milyon dolar ödedi ancak o zamandan beri çok az yayıncılık işi oldu. Diğer kadınlar, hayatlarının ve kariyerlerinin işyeri taciziyle sonsuza kadar kesintiye uğradığını söylüyor.
#Metoo hareketi 2017 yılında Twitter'da Amerikalı aktris Alyssa Milano tarafından popülerleştirildi. Milano, cinsel taciz mağdurlarını tweetlemeye teşvik etti ve ‘Ben de’ (#MeToo) başlığıyla, başlarına gelen cinsel saldırı ve istismar deneyimlerini paylaşmalarını istedi. Ardından Amerikalı ünlüler Gwyneth Paltrow, Ashley Judd, Jennifer Lawrence, Nicole Kidman ve Uma Thurman da harekete katıldı.
Ancak suçlanan erkeklerin karşılaştığı farklı sonuçları incelemek, belirli kalıpları ortaya çıkartacaktır. Suçlamaların içeriği ve sayısı, geri dönüp dönemeyeceklerini belirledi. Örneğin, Weinstein, ortalama Amerikalılar için, onları taciz ettiğini veya saldırdığını söyleyen bazı aktrislerden daha az ünlüydü. Ve medyanın ilgisinin miktarı da kesinlikle önemlidir. Gazetecilerin çok az takip ettiği suçlamalar, bazı erkekleri ciddi sonuçlardan kaçabilecekleri şekilde konumlandırdı.
Weinstein hapse giren birkaç kişiden biri
Zamanlama da çok önemli. Weinstein hakkındaki ifşaatlar, hikayelerini yıllarca ya da on yıllar boyunca gizli tutan kurbanların diğer erkeklere yönelik suçlamalarını tetikledi. Ancak zamanla, #MeToo'yu çevreleyen dalganın bir kısmı dağıldı. Örneğin Bill Murray'in Nisan ayında bir film setindeki uygunsuz davranışları olduğu iddiasının, suçlayana 100 bin dolar ödeyerek çözdüğü açıklandı. İddialar haber döngüsünde ve Murray'in kamuoyundaki imajında daha büyük bir iz bırakır mıydı?
Şimdi New York eyalet hapishanesinde, California'da başka bir davayla karşı karşıya olan Weinstein, #MeToo iddialarının ardından hapse giren küçük bir grup arasında yer alıyor. Aktör Danny Masterson, bu ay Los Angeles'ta tecavüz suçlamasıyla yargılanacak. R. Kelly, iddia edilen kurbanın ifade vermeyi reddetmesinin ardından 2008 yılında çocuk pornografisinden suçsuz bulundu ancak birkaç kadın ve erkeğin kendilerine cinsel istismarda bulunduğunu söyleyen ifadeleriyle 2019 yılında yeniden yargılandı; şimdi New York'ta cezasını çekiyor. Bill Cosby, temyiz mahkemesinin bir kadına cinsel tacizde bulunduğu için mahkumiyetini bozmadan önce parmaklıklar ardında yaklaşık üç yıl geçirdi.
Spacey'nin fragmanda görülmesi bile yetti
Ancak diğer pek çok kişi kariyer ölümü yaşadı. Eski CBS patronu Les Moonves, eski Alabama Senatosu adayı Roy Moore, belgeselci Morgan Spurlock özellikle TV sunucuları Lauer ve Charlie Rose ile Oscar ödüllü Kevin Spacey çok sayıda doğrulanan suçlama nedeniyle kariyerlerini kaybettiler. Spacey'nin ilkbaharda düşük bütçeli bir film fragmanında görünmesi bile film eleştirmenlerinin ürpermesine neden oldu.
Yine de Spacey'nin küçük bir geri dönüş girişimi bile, İngiltere'de kendisine karşı açılan cinsel saldırı suçlamalarıyla engellenmiş görünüyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde aleyhindeki ilk suçlamaların bir kısmı, iddia edilen olayların olduğu sırada yaşı küçük olan erkeklerden geldi. Dallas avukatı Michelle Simpson Tuegel, kamuoyunun cinsel suistimalle suçlanan herkesin aleyhine hızla dönebilmesine rağmen, davacı çocuk veya reşit olmadığında çok daha hızlı olabileceğini söyledi.
Film yönetmeni Bryan Singer, 2017'de 17 yaşındaki bir çocuğa tecavüz etmekle suçlandıktan sonra sektöründen hızla aforoz edildi ve eskiden ünlü olan Met Opera şefi James Levine, bazıları genç olan birkaç erkek tarafından cinsel tacizde bulunmakla suçlandı (Tüm ününü kaybeden Levine geçen yıl öldü).
İddiaları küçümseyenler
Bazı durumlarda, iddiaları küçümsemeye çalışmak daha fazla öfke uyandırır. Aralık 2017'de birden fazla kadını taciz etmekle suçlanan ünlü şef Mario Batali, ilk başta bir e-posta bülteninde birçok hata için özür diledi. Hayranlar bunun son derece duygusuz bir yaklaşım olarak gördü, sonunda tüm restoranlarının mülkiyetinden ve İtalyan gıda pazarı Eataly'deki payından vazgeçti.
#MeToo ile suçlanan diğer kişiler, profesyonel alanlarında varlıklarını korumayı başardılar ancak tabii bir bulutun gölgesinde. Minnesota Public Radio'nun kendisiyle bağlarını kesmesine neden olan çalışanların suçlamaları için hiçbir zaman özür dilemeyen ve değişken açıklamalarda bulunan Garrison Keillor, hala turneye çıkıyor ancak çok daha küçük sahnelerde çalıyor.
Ayrıca hiç duyulmayan #MeToo davaları da var, gizlilik anlaşmaları kisvesi altında sessizce çözülenler. Carlson ve Fox'a dava açan siyasi yorumcu Julie Roginsky birçok çalışan sözleşmesine dayatılan zorunlu tahkim hükümlerine karşı bir kampanya başlattı. Bu tür hükümlerin, şirketlerin taciz ve ayrımcılık şikayetlerini gizli tutmasını sağladığını, raporlamayı caydırdığını ve tacizcileri mümkün kıldığını savunuyorlar. Carlson, Mart ayında zorunlu tahkimi yasaklayan federal bir yasanın yürürlüğe girmesiyle bir başarıya imza attı.
Peki ya #MeToo'nun geri dönüşleri? Bazıları suçlamaların ortaya çıkmasının hemen ardından özür dilediler. 2017 yılında önlerinde mastürbasyon yaptığını söyleyen beş kadın tarafından suçlanan Louis C.K., ilk iddialardan bir gün sonra, görevi kötüye kullandığını kabul eden uzun bir özürle yanıt verdi.
CK kısa bir süreye kadar halkın gözünden uzaktı. Yazdığı ve yönettiği bir film, 2017'de dağıtımını kaybetti, ancak ertesi yıl tekrar yayınlanmaya başladı. Uluslararası turneye çıkmaya devam ediyor ve 2021'de en iyi komedi albümü dalında Grammy kazandı. Geri dönüşü kısa sürdüyse, mesleği muhtemelen yardımcı oldu: Stand-up komedyenleri, izleyicilere ulaşmak için ağlara, prodüksiyon şirketlerine veya yayıncılara bağımlı değil.
Aktör ve komedyen Aziz Ansari, ismi açıklanmayan bir kadının Ocak 2018'de bir gazeteciye bir randevunun ardından cinsel ilişkiye girmesi için baskı yapmaya çalıştığını söylemesinin ardından benzer şekilde samimi bir yaklaşım benimsedi. Olayın gerçekleştiğini kabul etti, ancak kendisine aksini söyleyene kadar bunun rıza olduğuna inandığını söyledi. Birkaç sessiz aydan sonra, Ansari 2018'in sonlarında stand-up komedisine geri döndü ve daha sonra kariyerine devam etti.
2017'de, o sırada reşit olmadığını söyleyen iki kişi dahil olmak üzere beş kadın tarafından cinsel tacizle suçlanan Dustin Hoffman için o kadar kolay olmadı. İki kez Oscar kazanan oyuncu bir özür diledi ancak onlarca yıllık istikrarlı çalışmanın ardından bir süreliğine ortadan kayboldu. 85 yaşında olmasına rağmen, şimdi bu yıl gösterime girecek iki küçük film projesi ve yapım hazırlığında olan iki tane daha projesi var.
Geri dönüş yapmayı planlayan diğerleri için karar henüz açıklanmadı. Geçen yıl patlayan bir cinsel taciz skandalı üzerine New York valiliğinden istifa eden Andrew M. Cuomo'nun, gelecekte kamusal hayata dönüş stratejisini geliştirdiği söyleniyor. Beş kadının suçlamalarının ardından sessiz geçen birkaç yıldan sonra, aktör James Franco kısa süre önce yaklaşmakta olan Alina of Cuba filminde Fidel Castro'yu oynamak için anlaştı.
Sekiz kadın, 2018'de Morgan Freeman'ı cinsel tacizle suçladı, bazıları film setlerinde uygunsuz dokunmalar yaşandığını, kadın kıyafetleri ve bedenleri hakkında yorumlar yaptığını söylediler. Oyuncu, iddiaları küçümsedi: Korkunç cinsel saldırı olaylarını yanlış yerleştirilmiş iltifatlar veya mizahla bir tutmak doğru değil. Ve şanlı kariyeri, 2021 Eddie Murphy projesi Coming 2 America da dahil olmak üzere birçok uzun metrajlı filmde rol alarak çoğunlukla kesintisiz olarak devam etti. İddia edilen suçların, aynı zamanlarda ortaya çıkan haber değeri taşıyan diğer iddialardan daha az ciddi görünmesi Freeman'a yardımcı olmuş olabilir.
#Metoo hareketini anlatan She Said filminden fragman
