Taylor Swift, son zamanlarda Kansas City Chiefs takımında oynayan futbolcu sevgilisini izlemek için sık sık özel jetiyle yaptığı seyahatlerdeki kabondioksit salınımı nedeniyle eleştiriliyor. Ancak Swift’in sözcüsüne göre endişelenmeye gerek yok çünkü Taylor karbon kredisi aldı. Özel olarak verilen bu krediler, yüksek profilli kişilerin emisyonları azaltmadıkları halde azaltıyormuş gibi görünmelerini sağlıyor. Kredilerin kavramsal bir mali değeri olsa da, asıl amaçları eleştirileri saptırmak. Taylor Swift de bu fırsattan yaralananlar arasında.
Karbon kredileri, sera gazı emisyonu azaltımı yapan bir faaliyetin yaptığı her bir ton CO2 eşdeğer sera gazı azaltımını tebliğ etmek için kullanılan emisyon azaltımı birimleridir. Bu krediler Onaylanmış Emisyon Azaltımı (Verified Emission Reduction-VER) olarak isimlendirilir. Karbon dengeleme sertifikaları olarak da bilinen bu kredilerin temsil ettiği sera gazı emisyonu azaltımı tanımı, eşdeğer kapasitede sera gazı emisyonu yapılan bir faaliyet referans alarak yapılmaktadır.
Karbon kredileri alınıp satılabilmeleri bakımından ticaret mallarına benziyor. Genellikle metrik ton başına dolar veya euro cinsinden ifade edilirler. Geçen ay ABD Vadeli Emtia İşlemleri Komisyonu, karbon kredisi türevlerini ticaret için listelemek isteyen şirketler için rehberlik önerdi. Ancak, örneğin petrolden farklı olarak, karbon tahsisatları doğası gereği ekonomik bir değere sahip değil.
Ticari uçmak yerine kredi satın alıp özel jetiyle uçuyor
Bu krediler şirketler, ülkeler ve şimdi de ünlüler için bir erdem sinyali olan siyasi bir oluşum. Bir üretici emisyonları azalttığını iddia etmek istiyorsa, daha az gaz veya kömür enerjisi kullanmak yerine bir kredi satın alabilir. Swift ise ticari uçmak yerine, 40 milyon dolarlık özel jetiyle yaptığı seyahatleri dengelemek için kredi satın alıyor. Karbon dengeleme, emisyonları önemli ölçüde azaltmıyor. Ancak sıfır emisyonun mümkün olduğu yanılsamasına teşvik ediyor.
Şirketler ve ülkeler de kullanıyor
Karbon dengeleme kredileri şirketler ve hatta ülkeler tarafından da sıklıkla kullanılıyor. JPMorgan Chase geçen yıl atmosferden karbondiokisti azaltmak için çalışan işletmelerden kredi satın almak için 200 milyon dolardan fazla yatırım yapmayı kabul etti.
Kesilmeyecek olan ağaçları korumak için karbon denkleştirmelerinden daha da fazla para kazanılabilir. Kereste şirketi Weyerhaeuser geçen ay, kredi başına 29 dolardan 32.000 karbon kredisi satmak üzere bir anlaşma yaptı. Ağaç kesilmemesinden elde edilen krediler kereste satışlarından bile daha karlı olabilir.
Guyana, yağmur ormanlarını korumak için milyonlarca karbon dengeleme kredisi üretiyor. Güney Amerika ülkesi 2022 yılında Hess Corp'a en az 750 milyon dolar karşılığında 37.5 milyon karbon dengeleme kredisi sattı. Şimdi de Paris iklim taahhütlerini yerine getirmek isteyen ülkelere kredi satmaya çalışıyor.
İsviçre; Gana, Senegal, Dominika, Vanuatu ve Peru’dan kredi satın almak için ikili anlaşmalar imzaladı. Aslında dış yardım olan bu krediler ülkelerin Paris İklim Anlaşması hedeflerine ulaşmalarına yardımcı oluyor.
