23 Aralık 2024, Pazartesi Gazete Oksijen
Haber Giriş: 10.11.2023 09:20 | Son Güncelleme: 10.11.2023 09:38

‘Pallywood’ iddiası insanlık dışı

İsrail yönetimi, Filistinliler’i Gazze'de yaşadıkları dehşeti “sahnelemekle” suçluyor. Hollywood’dan esinlenerek buna “Pallywood” adı bile takıldı. Rolling Stone dergisi, bu duruma sert tepki gösteren bir analiz yazısı yayınladı
Deir Al Balah kentindeki Maghazi Kampı
Deir Al Balah kentindeki Maghazi Kampı

İsrail saldırılarında 10 binden fazla Filistinli hayatını kaybetti. Ölü ve yaralıların yarısı çocuk. Sahadaki dehşet ise, çatışmayla ilgili doğrulanabilir bilgilere erişimi engelleyen yanlış bilgi ve propaganda sisi ile örtülmüş durumda. Filistin'in muhalifleri Gazze'den gelen acı, keder ve yardım çağrılarını itibarsızlaştırmak için eski bir efsaneyi yeniden canlandırarak durumu daha da kötüleştiriyor. Yanlış bir şekilde Filistinlilerin numara yaptığını iddia ediyorlar.

"Pallywood", "Filistin" ve "Hollywood" kelimelerinin aşağılayıcı bir birleşim ve geçmişte Filistinlileri, davaları için halkın sempatisini kazanmak amacıyla şiddet ve baskı sahnelerini sahnelemekle suçlamak için kullanılmıştı. Bu terim, Gazze'deki yıkımı gösteren video görüntülerine verilen tepkilerde yeniden öne çıktı.
"Pallywood" kavramı ilk kez, 2005 yılında Filistinlilerin İsrail karşıtı propaganda yapmak için İsrail askerleriyle olan etkileşimlerini abarttıklarını ve manipüle ettiklerini iddia eden Amerikalı tarihçi ve profesör Richard Landes ile ortaya çıkmıştı. Landes'in iddiaları ağırlıklı olarak 2000 yılında İsrail ve Filistin güçleri arasındaki çapraz ateşten babasıyla birlikte kaçmaya çalışırken vurulan 12 yaşındaki Filistinli çocuk Muhammed el-Durrah'ın öldürülmesine odaklanıyordu. Olay, Fransız haber kanalı France 2 için çalışan Filistinli serbest gazeteci Talal Abu Rahma tarafından görüntülenmiş ve uluslararası tepkiye yol açmıştı. İsrail başlangıçta el-Durrah'ın ölümünün sorumluluğunu kabul etti ancak daha sonra France 2'nin haberinin hatalı olduğu iddialarını destekleyerek bu kabulü geri çekti. Landes, diğerlerinin yanı sıra, tüm olayın sahnelendiğini iddia edecek kadar ileri gitti ve hatta el-Durrah'ın aslında hiç öldürülmediğini savundu.

İsrail resmi hesabı da katıldı

Landes'in bu terimi ortaya atmasından bu yana, "Pallywood" suçlamaları Filistinlilerin güvenilirliklerini yok etmek için dijital havan topları gibi fırlatıldı. Logically Facts'te kıdemli bir gazeteci olan Sam Doak, Rolling Stone'a “Pallywood"dan internette bahsedilmesindeki artışın İsrail ve Filistin arasındaki çatışmanın askeri olarak tırmandığı dönemlere denk geldiğini söylüyor. Doak "Kesin nedenselliği kanıtlamak zor olsa da, bu terimin bu tür tırmanışların Filistinli kaynakların iddia ettiği ölçekte sivillere zarar verdiğini çürütmek için kullanıldığını görebilirsiniz" diyor. Doak’a göre "Şu anda, terimin sosyal medyadaki kullanımı 2014 Gazze savaşı sırasındaki kullanımıyla aynı seviyede. 2006 Lübnan Savaşı'ndan bu yana en yüksek seviyede.”

Geçtiğimiz ay viral hale gelen "Pallywood" suçlamaları İsrail'le bağlantılı resmi hesaplar tarafından güçlendirilerek komplo teorisine itibar kazandırıldı. İsrail'in resmi X (eski adıyla Twitter) hesabı tarafından desteklenen bu iddialardan biri, Gazzelileri canlı insanları ceset torbalarına koymakla suçluyordu. "Cesetler kafalarını hareket ettiremezler" diye yazan hesap, bir cesedin kafasının başka bir adam ceset torbasının yerini ayarlarken kendi kendine yer değiştirdiği iddia edilen bir videoya atıfta bulundu. İsrail'in hesabı daha sonra tweet'i sildi, ancak gönderi 4 milyondan fazla gösterim almıştı bile. Videoyu alıntılayan ve alaycı bir dille "Gazze'de insanlar hayata geri dönüyor. Bu gerçek. Hamas bu mucizeyi filme aldı" yazan bir başka tweet ise Amerikan İsrail Halkla İlişkiler Komitesi (AIPAC) tarafından desteklendi.

"Pallywood" tiyatrosuna yönelik suçlamaların çoğu zaman geçmiş çatışmalardan ya da tamamen ilgisiz olaylardan görüntüler olduğu ortaya çıkıyor. Gazzelilerin aktörleri ceset olarak sahnelediğini gösterdiği iddia edilen bir viral videonun, 2013 yılında Mısır'da düzenlenen bir öğrenci protestosundan alınan görüntüler olduğu ortaya çıktı. Filistinli olduğu iddia edilen bir kişinin ceset torbasına sarılmış halde oturduğu ve mesajlaştığı bir başka viral görüntünün ise Tayland'da 2022 yılında düzenlenen bir yarışmanın Cadılar Bayramı kostümü olduğu tespit edildi. "Pallywood'u iş başında" yakaladığını iddia eden bir videonun Cezayir'de çekilen zombi temalı bir reklamın set görüntüleri olduğu ortaya çıktı. Gazze'de film endüstrisi kurmak için çalışan makyaj sanatçılarını konu alan 2017 tarihli bir haber bölümü, Filistinlilerin yaralarını taklit ettiğinin kanıtı olarak gösterildi.

"Pallywood" oyunculuğuna ilişkin en yaygın iddialardan bazıları Gazzeli influencer Saleh Aljafarawi'ye yöneltildi. Sosyal medyada sık sık paylaşımlarda bulunan ve geçtiğimiz ay Instagram'da 2,3 milyon takipçi sayısına ulaşan Aljafarawi, geçmişte paylaştığı içeriklerin ve şu anda savaşla ilgili belgelediği bilgilerin kendisinin bir kriz aktörü olduğunun kanıtı olduğunu iddia eden çevrimiçi komplo teorisyenlerinin hedefi haline geldi. İsrail'in resmi sosyal medya hesapları da dahil olmak üzere viral paylaşımlarda, Aljafarawi'nin mucizevi bir şekilde iyileşmeden önce bir hastanede sahte yaralanmaları canlandırdığı iddia edildi. Aljafarawi'nin hastaneye kaldırılışını canlandırdığı iddia edilen videonun, bu yılın başlarında Batı Şeria'daki Nur Shams Kampı'na İsrail güçleri tarafından düzenlenen saldırı sırasında bir bacağını kaybeden genç Muhammed Zendiq'in görüntüleri olduğu tespit edildi.

"Pallywood" iftirasının en trajik örneklerinden biri, 12 Ekim'de Gazze'nin Zeytun kentinde bir İsrail hava saldırısında öldürülen dört yaşındaki Ömer Bilal el-Benna'nın ölümüyle ilgili. X hesabında, El Benna'nın cesedinin aslında kefene sarılmış bir oyuncak bebek olduğunu iddia eden paylaşımlar milyonlarca kez görüntülendi ve bir kez daha İsrail'in resmi X hesabı tarafından desteklendi. BBC daha sonra El Benna'nın aile üyeleriyle ve cesedinin görüntülerini çeken fotoğrafçılarla temas kurmayı başardı ve görüntülerin bir oyuncak bebeğe değil El Benna'nın cesedine ait olduğunu doğruladı.

Müslüman karşıtlığı yüzde 422 arttı

Logically Facts'in sosyal medya verileri üzerinde yaptığı incelemeye göre Facebook, Twitter, Youtube ve Reddit'te "'Pallywood' terimi, mevcut çatışmanın başladığı 7 Ekim ile 27 Ekim tarihleri arasında 82 binden fazla tekil kullanıcı tarafından 146 binden fazla kez zikredildi." En çok bahsi geçen ülke Amerika Birleşik Devletleri olurken, onu Hindistan ve İsrail takip etti. "Pallywood" kullanımındaki en önemli artış, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik hava saldırılarının şiddetini artırmayı planladığını duyurduğu 22 Ekim'den sonra gerçekleşti. Gazze'deki Endonezya hastanesinin müdürü Dr. Atef Al Kahlout'a göre 80'den fazla kişinin ölümüne ve yüzlercesinin yaralanmasına neden olan Jabalia mülteci kampının bombalanmasının ardından 31 Ekim'de ikinci bir artış görüldü.

"Pallywood" iddialarının etkisi sosyal medyada yaygınlaştı. Tiktok'ta, aralarında İsrailli özel efekt yapımcısı Eve Cohen'in de bulunduğu çok sayıda Influencer, Gazze'deki Filistinlilerle alay eden videolar hazırladıkları için eleştirildi. Cohen, peçe taktı, kan görüntüsü vermek için yüzüne ketçap sürdü ve çocuğunun ölümünden dolayı üzüntü taklidi yapan Filistinli bir annenin pandomimini yaptı. "Pallywood" komplo teorisi aynı zamanda Müslüman karşıtı nefret söylemindeki artışla da örtüşüyor. Nefret, yanlış bilgilendirme ve aşırıcılık konularına odaklanan Londra merkezli bir politika savunuculuk grubu olan Stratejik Diyalog Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırma, 7 Ekim saldırısının ardından Müslüman karşıtı çevrimiçi duyarlılıkla ilişkili anahtar kelimelerde yüzde 422'lik bir artış tespit etti.

Yanlış bilgilendirme, modern askeri çatışmalara eşlik eden dijital savaşta her zaman bir araç olmuştur, ancak "Pallywood" suçlamaları benzersiz bir şekilde sinsi bir amaca hizmet etmekte. Doak’a göre bu durum "İnsanlara sivillerin zarar gördüğüne dair gerçek kanıtları göz ardı etmeleri için zihinsel alan sağlıyor. İkincil anlamda, özellikle sorunlu çünkü bir kişi bir video izlediğinde ve bunun bir Filistinli olduğuna ikna olduğunda yaşananlara çok daha fazla şüpheyle yaklaşacaklar. Sonuçta bu kitle, sivillerin zarar gördüğüne dair iddiaları kendilerini kandırmaya yönelik bir girişim ya da propaganda olarak görmeye gerçekten hazır hale geliyor. Bu insanlıktan çıkarıcı bir durum."