Yetkili, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un “verimli bir görüşme” yaptığını ancak yüz yüze buluşmadan vazgeçtiklerini belirtti.
Trump, geçen hafta Putin’le Macaristan’da bir araya gelerek Ukrayna savaşına son vermeye çalışacaklarını duyurmuştu. Ancak Putin, taviz vermeye yanaşmadı. Moskova, ateşkesten önce Ukrayna’nın daha fazla toprak vermesini şart koşuyor.
ABD’li iki yetkiliye göre, Rusya geçen hafta Washington’a ilettiği gizli bir belgede barış şartlarını yineledi. Belge, Rusya’nın doğudaki Donbas bölgesinin tamamında kontrol talebini koruduğunu ortaya koydu. Bu, Trump’ın “cephe hattının dondurulmasıyla” ateşkes önerisini fiilen reddetmek anlamına geliyor.
Rusya, Donbas bölgesini oluşturan Luhansk eyaletinin tamamını ve komşu Donetsk’in yaklaşık yüzde 75’ini elinde bulunduruyor.
Trump, Putin ile Budapeşte'de yapılması planlanan ancak askıya alındığı belirtilen zirveye ilişkin soruya, "Boşuna bir görüşme yapmak istemiyorum. Boşuna zaman harcamak istemiyorum" yanıtını verdi. ABD Başkanı, sözlerinin devamında görüşmenin halen yapılabileceğini ima ederek, "Henüz bir karar vermedik" dedi.
Avrupalı liderler, salı günü Washington’a “mevcut cephe hatları temelinde derhal ateşkes” çağrısı yaptı.
Trump, geçen hafta Putin’le telefonda görüştü ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. Trump, ağustosta Alaska’da yapılan ancak sonuçsuz kalan ilk zirvenin ardından Putin’le ikinci bir “yüksek profilli” görüşme umudundaydı.
Ancak Rubio ile Lavrov arasında perşembe günü Budapeşte’de yapılması planlanan hazırlık toplantısı ertelendi. Lavrov ve Rubio pazartesi günü telefonda görüştü. Lavrov, “Bir sonraki zirvenin yeri ve zamanı değil, Alaska’da varılan mutabakatların uygulanması önemlidir” dedi.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, “Ciddi bir hazırlık gerekiyor, bu da zaman alabilir” diyerek kesin bir tarih olmadığını söyledi. “Başkanlar arasında anlayış var ama henüz netleştirilmemiş bir şeyi erteleyemeyiz” diyen Peskov, “Ne Trump ne Putin tarih verdi” ifadelerini kullandı.
Bir gazetecinin “Zirve için bir tarih üzerinde anlaşma var mı?” sorusuna ise, “Hayır, yok” yanıtını verdi.
Her iki taraf da resmi olarak Trump-Putin görüşmesinden vazgeçmiş değil. Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, salı günü Washington’daydı ve Facebook’ta “Önümüzde ciddi bir süreç var” mesajını paylaştı.
Ancak iki Avrupalı diplomat, Rubio-Lavrov görüşmesinin iptalinin, ABD’nin Moskova taleplerinde geri adım atmadıkça zirveyi sürdürmeye isteksiz olacağının işareti olduğunu söyledi.
Diplomatlardan biri, “Görünüşe göre Ruslar çok fazla şey istedi ve Amerikalılar da Budapeşte’de Trump için bir anlaşma çıkmayacağını anladı” dedi. Diğeri ise, “Ruslar pozisyonlarını hiç değiştirmedi, ‘bulundukları yerde durmayı’ kabul etmiyorlar. Lavrov da aynı ezberi tekrarlamış olmalı; Rubio da ‘görüşürüz’ demiştir” ifadelerini kullandı.
Avrupa Trump’ın eli boş dönmesinden endişeli
Avrupalı müttefikler, Trump’ın Putin’le ikinci kez bir araya gelip Rus liderden ciddi tavizler alamamasından endişe ediyor.
İngiltere, Fransa, Almanya ve AB liderlerinin salı günü yayımladığı ortak açıklamada, “Savaşın derhal sona erdirilmesi ve mevcut cephe hattının müzakerelerin başlangıç noktası olması yönündeki Başkan Trump’ın tutumunu güçlü biçimde destekliyoruz” denildi.
Trump, Ukrayna hakkında kamuoyuna yaptığı açıklamalarda sık sık ton değiştiriyor. Ancak geçen cuma günü Beyaz Saray’da Zelenski ile yaptığı görüşmenin ardından, açıkça “mevcut cephe hatları üzerinden ateşkes” önerisini destekledi.
Reuters ve diğer kuruluşlar, Trump’ın Zelenski ile yaptığı kapalı görüşmenin sert geçtiğini, ABD Başkanı’nın küfürler savurarak Zelenski’ye bazı Rus taleplerini kabul etmesi için baskı yaptığını bildirdi.
Zelenski ise toplantının “iyi” geçtiğini söyledi; çünkü Trump görüşme sonunda kamuoyu önünde Ukrayna’nın pozisyonunu destekleyen bir açıklama yaptı.
Avrupa liderleri bu hafta Zelenski’yi konuk edecek. Zelenski, önce AB zirvesinde, ardından Ukrayna sonrası güvenlik düzenlemelerini görüşmek üzere oluşturulan “gönüllüler koalisyonu” toplantısında bulunacak. Rusya, böyle bir uluslararası güvenlik gücü fikrini reddediyor.
Budapeşte’nin zirve yeri olarak seçilmesi, AB içinde tartışmalı. Avrupa'nın büyük çoğunluğunun aksine, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Rusya’yla sıcak ilişkilerini sürdüren liderlerden biri.
Putin’in Budapeşte’ye uçması durumunda, AB hava sahasını kullanması gerekecek. Polonya, salı günü yaptığı açıklamada Putin’in uçağını hava sahasında yakalayıp uluslararası tutuklama emri kapsamında gözaltına alabileceğini söyledi. Buna karşılık Bulgaristan, Putin’in hava sahasını kullanmasına izin verebileceğini duyurdu.
Kaynak: Gazete Oksijen
