Boeing'in en çok satan 737 MAX uçağı için en son aksilik geçen hafta cuma günü Alaska Airlines uçağının bir panelinin patlaması sonucu pilotlarını acil iniş yapmaya zorlamasıyla yaşandı. ABD'li yetkililer, aynı panelin takılı olduğu 171 Boeing 737 MAX 9 jetinin güvenlik kontrolleri için geçici olarak yere indirilmesi talimatını verirken, incelemeler ve güvenlik kontrolleri de devam ediyor.
Havacılık analiz firması Cirium'a göre, dünya genelinde toplam 215 adet 737 MAX 9 jeti hizmet veriyor.
Daha yoğun oturma konfigürasyonları sunan taşıyıcıların panel yerine bu konumda bir çıkış kapısı oluyor ve bu nedenle seferden çekilme kararlarından etkilenmiyorlar.
İşte yetkililerin ve havayollarının son olaya dair aldıkları kararlar:
Etkilenen panele sahip havayolları
Alaska Havayolları
Havayolu 65 Boeing 737 MAX 9 uçağının tamamını seferden çekti. Pazartesi günü yaptığı açıklamada, teknisyenlerinden gelen ilk raporların, filosunu kontrol ederken ilgili bölgedeki bazı uçaklarda bazı gevşek donanımlar görüldüğünü gösterdiğini söyledi. Alaska Havayolları olaydan bu yana yüzlerce uçuşunu iptal etti. Buna salı günkü 109 uçuş ya da programının yüzde 18'i de dahil.
United Airlines
Bu jetleri kullanan diğer tek ABD havayolu şirketi, 79 adet 737 MAX 9 uçağının tamamında hizmeti askıya aldı. Havayolu şirketi pazartesi günü yaptığı açıklamada, ön kontrollerde birkaç panelde sıkılması gereken cıvatalar bulunduğunu söyledi. United salı günü 225 uçuşunu ya da toplam programının yüzde 8'ini iptal etti.
Copa Havayolları
Panamalı havayolu şirketi salı günü yaptığı açıklamada, 21 Boeing 737 MAX 9 uçağının, yetkililer ve üretici tarafından emniyetli ve güvenilir bir şekilde değerlendirilmeleri ve işletmeye geri dönmeleri için gerekli inceleme talimatları tanımlanırken seferden çektiklerini söyledi.
Türk Hava Yolları
Havayolu pazar günü yaptığı açıklamada, beş adet 737 MAX 9 uçağını inceleme için hizmetten çektiğini belirtti.
Aeroméxico
Havayolu pazar günü yaptığı açıklamada, etkilenen 19 adet 737 MAX 9 jetini inceleme için yere indirdiğini söyledi.
Etkilenen panele sahip olmayan havayolları
Flydubai
Havayolu pazar günü yaptığı açıklamada üç Boeing 737 MAX 9 uçağının durumdan etkilenmediğini belirtti. Uçakları, direktiften etkilenmeyen devre dışı bırakılmış bir orta-arka çıkış kapısı konfigürasyonu ile işletiyorlar.
Air Tanzania
Air Tanzania'nın bir adet 737 MAX, 9'u var ancak CEO'su pazar günü Reuters'a yaptığı açıklamada Boeing'in havayolu şirketine uçağının incelenmesi gereken tipte olmadığını söylediğini belirtti.
Corendon Dutch Airlines
Corendon Dutch pazartesi günü yaptığı açıklamada iki adet 737 MAX 9'a sahip olduğunu ancak havayolunun ekstra oturma kapasitesini ve dolayısıyla ekstra kapıyı kullandığını, bu nedenle uçağın inceleme gerektirmediğini söyledi.
Icelandair
Icelandair pazartesi günü yaptığı açıklamada ABD Federal Havacılık İdaresi'nin (FAA) Boeing 737 MAX 9 uçaklarını yere indirmesinden etkilenmediğini belirtti. Uçaklardan dördünü işleten havayolu şirketinin sözcüsü, "Sorunun Icelandair'in Boeing 737 MAX 9 konfigürasyonunun bir parçası olmayan ekipmanla ilgili olduğu doğrulandı" dedi.
Devlet kurumları:
ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA)
FAA cumartesi günü bazı 737 MAX 9 uçaklarını geçici olarak yere indiren bir yönerge yayınladı. FAA salı günü yaptığı açıklamada Boeing'in denetim ve bakım talimatlarını gözden geçirdiğini ve kontrollerin başlayabilmesi için düzenleyicinin hala onaylaması gerektiğini söyledi. FAA, kapsamlı bir inceleme yapacağını ve kamu güvenliğinin MAX'in hizmete geri dönmesi için zaman çizelgesini belirleyeceğini söyledi.
ABD Ulusal Ulaşım Güvenlik Kurulu (NTSB)
Bağımsız ABD kurumu Alaska Havayolları kazasıyla ilgili bir soruşturma başlattı. NTSB, uçağın kokpit ses kayıt cihazının üzerine kayıt yapıldığını belirterek, uzun süredir devam eden daha uzun uçuş kayıtları için güvenlik çağrılarını yeniledi.
Brezilya
Brezilya'nın havacılık kuruluşu ANAC pazar günü yaptığı açıklamada FAA kararının otomatik olarak Brezilya'daki tüm uçuşlar için geçerli olduğunu söyledi. Brezilya'da uçağı sadece Copa Havayolları işletiyor.
Çin
Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kişi cumartesi günü yaptığı açıklamada, Çin'in düzenleyici kurumunun olayla ilgili ayrıntıları istediğini söyledi. Bloomberg daha önce 2019'da MAX uçuşlarını durduran ilk ülke olan Çin'in harekete geçip geçmemeyi değerlendirdiğini bildirmişti. Çinli havayolları henüz herhangi bir MAX modelinin teslimatını sürdürmeye devam etmedi ve analistler Alaska Havayolları olayının daha fazla gecikmeye neden olma potansiyeline sahip olduğunu söyledi.
Avrupa Birliği
Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) FAA direktifini kabul etti, ancak hiçbir AB üyesi ülke havayolu şirketinin etkilenen konfigürasyona sahip uçak işletmediğini belirtti.
Hindistan
Hindistan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) pazartesi günü yaptığı açıklamada, Boeing 737 MAX 8 uçakları için sipariş ettiği tek seferlik denetimlerin tatmin edici bir şekilde gerçekleştirildiğini söyledi. Ülkenin hiçbir havayolu şirketi 737 MAX 9 modelini uçurmuyor.
Endonezya
Ulaştırma Bakanlığı sözcüsü cumartesi günü Lion Air tarafından işletilen üç Boeing 737 MAX 9 uçağının yere indirildiğini söyledi. Sözcü, uçakların Alaska Havayolları uçağından farklı konfigürasyonlara sahip olduğunu da sözlerine ekledi. Bakanlık, durumu izlemek için FAA, Boeing ve Lion Air ile koordinasyon halinde olacaklarını ve operasyonel güvenliğin önclelikleri olduğunu vurguladı.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık Sivil Havacılık Otoritesi cumartesi günü yaptığı açıklamada, Birleşik Krallık'a kayıtlı hiçbir uçağın etkilenmediğini söyledi. Hava sahasına giren tüm 737 MAX 9 operatörlerinin FAA direktifine uymasını isteyeceklerini belirtti.
Birleşik Arap Emirlikleri
Sivil havacılık kurumu pazar günü yaptığı açıklamada, ulusal taşıyıcılarından hiçbirinin karardan etkilenen uçağı olmadığını söyledi.
Türkiye
Türkiye Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü pazartesi günü FAA'nın eylemlerini not etti ve Türkiye'deki havayollarına ait ve Türk hava sahasını kullanan etkilenen uçaklarla ilgili olarak paydaşlarla koordinasyon halinde olduğunu söyledi.
Güney Kore
Güney Kore Ulaştırma Bakanlığı pazar günü beş havayolu şirketinden 14 Boeing 737 MAX 8 uçağını incelemelerini istedi. Salı günü bakanlık herhangi bir sorun tespit edilmediğini söyledi.
