SIPRI, 2024 yılında en çok silah ve askeri hizmet satışı yapan ilk 100 savunma sanayisi şirketini açıkladı.
Buna göre, savunma sektöründeki en büyük 100 şirketin 2024'te silah ve askeri hizmet satışları bir önceki yıla göre yüzde 5,9’luk artışla 679 milyar dolara yükseldi. Böylece bu şirketlerin 2024 yılında silah ve askeri hizmet satışları rekor seviyeye ulaştı.
Silah gelirlerindeki artışlar Asya ve Okyanusya bölgesi hariç diğer bölgelerde görülürken, bu artışlar, Ukrayna'daki savaş, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları, küresel ve bölgesel jeopolitik gerilimler ve giderek yükselen askeri harcamalardan kaynaklandı. Söz konusu artışın büyük kısmı Avrupa ve ABD merkezli şirketlerden geldi.
Birçok silah üreticisinin geçen yıl üretim hatlarını genişlettiği, tesislerini büyüttüğü, yan kuruluşlar kurduğu veya başka şirketleri satın aldığı raporda yer aldı.
Listenin zirvesinde ABD şirketleri bulunuyor
2018'den bu yana listenin başındaki 3 firmanın tamamının ABD merkezli olması dikkati çekti. Bu firmalar, Lockheed Martin, RTX (eski adı Raytheon Techologies), Northrop Grumman olarak sıralandı.
Küresel savunma sektöründeki en büyük 100 şirket içindeki ABD'li toplam 39 şirket, 2024'te 334 milyar dolarlık silah satışı yaparak, bir önceki yıla göre yüzde 3,8 artışla tüm satışların yaklaşık yüzde 50'sini karşıladı.
Elon Musk'ın sahibi olduğu ABD’li şirket SpaceX (77'nci sırada) ilk kez ilk 100'de yer aldı. Şirketin savunma gelirleri bir yıl içinde iki katından fazla artarak 1,8 milyar dolara ulaştı.
Öte yandan, F-35 savaş uçağı, Columbia sınıfı denizaltılar ve Sentinel kıtalararası balistik füze gibi önemli ABD savunma sistemlerinin geliştirilmesi, üretiminde gecikmeler ve bütçe aşımları oldu.
Listedeki Çinli büyük silah şirketinin toplam satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 10 düşerken, Japon silah şirketlerinin yüzde 40, Alman silah şirketlerinin yüzde 36 satışlarının artması dikkati çekti.
İlk 100 şirket içinde merkezi Avrupa'da olan 26 şirket bulunurken, bunların toplam silah satışları yüzde 13 artarak 151 milyar dolara ulaştı.
Avrupalı şirketlerin sipariş alımları artarken, bazı şirketler Ukrayna'daki savaşla ve "Rusya'dan algılanan tehdit" ile bağlantılı olarak talepte artış gördü.
Rusya-Ukrayna Savaşı'ndan sonra ordusuna yeni silah almaya başlayan Almanya'da, Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt ve Diehl'in silah satışları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 36 artarak 14,9 milyar dolara çıktı.
Rapora göre, bu artışın temel nedeni olarak Rusya'nın tehdit durumu nedeniyle kara tabanlı hava savunma sistemleri, mühimmat ve zırhlı araçlara olan talebin artması olarak gösterildi.
Almanya'nın en büyük savunma sanayi şirketi Rheinmetall’ın satışları yüzde 46,6 artışla 8,24 milyar dolara ulaştı. Şirket listede 20. sırada yer aldı.
Rusya-Ukrayna Savaşı'nın her iki ülkedeki silah şirketlerinin rakamlarını da etkiledi. Ukrayna şirketi JSC Ukrainian Defense Industry, silah satışlarını yüzde 40,7 artırarak 3,01 milyar dolara çıkardı.
Rus şirketleri Rostec ve United Shipbuilding'in toplam gelirleri geçen yıl yüzde 23 artarak 31,2 milyar dolar oldu. Rus ordusunun kendi talebi, silah ihracatındaki düşüşten kaynaklanan kayıpları fazlasıyla telafi etti.
İlk 100'deki Türk şirketlerinden sadece Baykar'ın satışları azaldı
Türkiye'den en fazla savunma sanayi ürünü satışını Aselsan gerçekleştirdi. 100 şirket arasında bir yılda 52'nci sıradan 47'nciliğe yükselen Aselsan'ın gelirleri geçen yıl yüzde 24 artarak 3,5 milyar dolara ulaştı. SIPRI raporunda gelir artışının ihracattaki büyümeden kaynaklandığı belirtiliyor.
TUSAŞ gelirlerini yüzde 11 artırarak 10 basamak birden yükseldi ve 65'inci sırada yer aldı.
Listede yedi basamak düşüşle dünyanın en büyük 73'üncü silah satıcısı olan Baykar, geçen yıl ilk 100'de gelirleri azalan tek Türk şirketi oldu. İnsansız hava aracı (İHA) üreticisi Baykar'ın gelirlerinin yüzde 95'i ihracat kaynaklı olurken şirketin kasasına giren para yüzde 12 azalarak 2 milyar doların altına geriledi.
Raporda, Rusya'nın savaşı başlatması sonrasında Ukrayna'nın Baykar üretimi TB-2 model İHA'lara yönelik olağanüstü talebinin yarattığı hızlı büyümenin ardından geçen yıl satışların azaldığı kaydedildi.
Roketsan yüzde 13'lük gelir büyümesiyle 87'nci sırada yer alırken, MKE gelirlerini yüzde 17 arttırarak ilk kez 93'üncü basamaktan SIPRI 100 listesine girdi.
Türk şirketlerinin satış hacmi ilk 100'deki toplam gelirlerin yüzde 1,5'ini oluşturdu. Kıyas için; ABD'li şirketler gelirlerin yüzde 49'unun, Çin yüzde 13'ünün, İsrail yüzde 2,4'ünün ve Almanya yüzde 2,2'sinin sahibi oldu.
SIPRI, kurulduğu 1966'dan bugüne çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi alanlarda araştırma, rapor ve analizler hazırlıyor. SIPRI'nin küresel silah satışlarına ilişkin veritabanı 1989’da oluşturuldu.
SIPRI'nın raporu, yurt içi ve yurt dışındaki askeri müşterilere yapılan tüm ağır silah ve askeri hizmet satışlarını kapsıyor.
Kaynak: AA
