Sadece birkaç yıl önce Charlie Javice'in yıldızı parlıyordu. Teknoloji CEO'su 2019 yılında, yüksek öğrenim için Amazon olarak tanımladığı Frank adlı girişimdeki çalışmalarıyla Forbes'un 30 Yaş Altı 30 listesinde yer aldı. Peki bu girişim ne anlama geliyor? Frank'in öğrencilere mali yardım sürecinde yardımcı olduğu anlamına geliyor. Görünüşe göre bu konuda o kadar başarılıydı ki JPMorgan Chase şirketi 2021 yılında 175 milyon dolara satın aldı ve Javice bankanın yönetici ortağı oldu. Girişimci haberi LinkedIn'de paylaştı ve Frank'in sadece dört yıl içinde 6 binden fazla kolejde 5 milyondan fazla öğrenciye hizmet verecek şekilde büyüdüğünü övünerek söyledi.
Forbes 30 Under 30: Forbes, her yıl sağlık, bilim, teknoloji, perakende, sosyal medya, spor, finans ve daha fazlası gibi çeşitli sektörlerde etkili kariyerlere ve/veya başarılara sahip 30 yaşın altında 600 kişiden oluşan bir liste yayınlıyor.
JPMorgan'ı kandırdı
Ancak bu sayılar biraz abartılmış olabilir. Salı günü 31 yaşındaki Javice, Adalet Bakanlığı tarafından JPMorgan Chase'in satın almasını sağlamak için şirketinin müşteri sayısını yanlış ve dramatik bir şekilde şişirmekle suçlandı. Davaya göre, Frank'in sadece 300 bin müşterisi vardı ve daha büyük bir müşteri tabanı göstermek için veri uydurdu. Kısaca, birkaç milyon müşteri uydurmak için bir veri bilimcisini görevlendirdi ve yaklaşık 240 bin çalışanı olan ve CEO'suna uzmanlığı için 34,5 milyon dolar ödeyen JPMorgan, durum tespitinde bunu fark etmemiş gibi görünüyor.
Javice, her biri en fazla 30 yıl hapis cezası gerektiren idare ve banka dolandırıcılığı yapmak için ayrı ayrı komplo kurmakla suçlanıyor. Javice kendisine yöneltilen tüm suçlamaları reddetti. Kartal gözlü Twitter kullanıcılarının da hemen dikkat çektiği üzere Javice, Forbes 30 Yaş Altı 30 mezunu olup da aniden onlarca yıl hapis yatan ilk kişi değil. Sam Bankman-Fried da 2021 yılında listeye girmişti. Eski kripto borsası FTX'in dramatik çöküşünün ardından, yabancı bir hükümete rüşvet vermekten kara para aklamaya ve yasadışı siyasi bağışlarda bulunmaya kadar uzanan bir dizi suçlamayla karşı karşıya. Alameda Research'ün eski eş CEO'su olan meslektaşı Caroline Ellison da 2022'de listeye girdi. Aralık ayında Ellison, en fazla 110 yıl hapis cezası öngören yedi suçlamayı kabul etti ancak yaptığı işbirliği, muhtemelen çok daha hafif bir ceza alacağı anlamına geliyor.
Forbes'un bir diğer utanç verici ismi ise 2012 yılında listenin finans kategorisinde yer alan Martin Shkreli. Menkul kıymet dolandırıcılığından 2018 yılında yedi yıl hapis cezasına çarptırıldı ancak geçen yıl hapisten çıktı ve hemen bir yatırım bülteni başlattı.
Elizabeth Holmes aslında 30 Yaş Altı 30 listesine hiç girememiş olsa da, Forbes 30 Yaş Altı Zirvesi'nin başkanlığını yaptı. Nikola adlı hidrojenle çalışan bir kamyon şirketinin kurucusu olan Trevor Milton da Forbes 400'deki en genç milyarderlerin listelendiği 12 under 40 adlı 2020 Forbes listesinde yer aldı. Haberde, "Sıfır emisyonlu kamyon üreticisi Nikola Motor'un arkasındaki 38 yaşındaki üniversite terk Trevor Milton, bir yıldan kısa bir süre içinde net servetini üç katına çıkardıktan sonra Amerika'nın en zengin Y kuşağı arasına katıldı" deniliyor.
Nasıl bu kadar çabuk zengin olduğunu biliyor musunuz? Tahmin edebilirsiniz. Biraz suç işleyerek. Belki de en önemlisi, Nikola, çalışmayan kamyonunun yokuş aşağı yuvarlandığını gösteren bir demo video hazırladı ancak düz bir yolda kendi gücüyle hareket ediyormuş gibi görünmesi için kamerayı eğdi. Milton dolandırıcılıktan hüküm giydi ve Haziran ayında cezasını çekmeyi bekliyor. Hapse girerse birkaç ay sonra çıkıp bir yeşil enerji podcast'i başlatacağına şüphe yok.
"İnanılmaz bir sicil"
Teknoloji girişimcisi Chris Bakke Salı günü attığı tweet'te "Forbes 30 Yaş Altı 30'lar toplu olarak 5.3 milyar dolar fon sağladı. Forbes 30 Yaş Altı 30'lar aynı zamanda 18.5 milyar doların üzerinde dolandırıcılık ve sahtekarlıktan tutuklandı. İnanılmaz bir sicil" dedi. İlk rakam Forbes'tan geliyor, ikincisi ise Bakke'nin yaptığı hesaplama, ancak ana fikri anladınız: Girişimciler ve dolandırıcılar arasındaki çizgi endişe verici derecede incelmiş görünüyor.
Buradaki sorun elbette Forbes değil. Sorun bize satılan başarı vizyonu ve gençliğin fetişleştirilmesi. 30 Yaş Altı 30 sadece bir liste değil, bir zihniyet. Gençlik elinizden kayıp gitmeden önce büyük işler başarma baskısı. Bu baskı bazı hırslı insanların kestirme yollara sapmasına neden olabilir. Aslında kestirme yollar teşvik ediliyor. Ne de olsa Y kuşağı, "Başarana kadar numara yap" denilerek büyüdü, 30 yaşında kurumuş bir ahmak olana kadar şimdi para kazan. Biraz abartırsanız, bu dolandırıcılık değil, aceleciliktir! Ta ki adalet bakanlığı kapınızı çalana kadar.
