Aleksey Navalni Rus hapishane sisteminin en kötü şartlarına dayandı. Ülkenin ceza kolonileri kötü koşullarıyla ünlü ve muhalefet lideri özellikle zalimce muameleye maruz kalıyor. Ölümünün koşulları ne olursa olsun Navalni’nin gördüğü kötü muamele nedeniyle destekçileri Kremlin’in suçlu olduğu görüşünde.
Donanma müttefiki ve Yolsuzlukla Mücadele Vakfı araştırmacısı Georgy Alburov, "Navalni’yi Putin öldürdü. Bunu tam olarak nasıl yaptığı kesinlikle ortaya çıkacak” dedi. ABD ve Avupalı liderler de aynı görüşü savunduklarını belirtti. Ancak bu açıklamalar Kremlin'in pek de umrunda değilmiş gibi görünüyor.
Ukrayna savaşından sonra uluslararası ceza mahkemesinin hakkında tutuklama kararı çıkardığı Putin, uzun süre önce Batı’nın onayını almayı bıraktı ve Navalni’nin ölümüyle ülkenin zaten bastırılmış muhalefetine yıkıcı bir darbe indirdi.
Rus liderin artık iç siyaset üzerindeki kontrolü ele geçirmiş gibi görünüyor. Gelecek ay yapılacak seçimlerden sonra altı yıl daha ülkenin lideri olacak olan Putin’in görev süresi Sovyet diktatörü Joseph Stalin'inkini bile geçebilir. Putin 24 yıldır görevde ve 1953’te ölen Stalin 29 yıl görevde kalmıştı.
Savaşın inisiyatifi Putin’de
Ukrayna işgalinin ikinci yılını geride bırakmaya hazırlanan Putin, ülkeyi hayati önem taşıyan yardımlardan mahrum bırakıyor ve ordunun moralini bozuyor. Ukrayna ordusu, ülkenin cephe hattında önemli bir şehir olan Avdiivka'dan çekilmek zorunda kaldı. Bu karar, Kiev'e askeri bir darbe indirdi ve savaşın inisiyatifini kesin olarak Putin'e devretti.
Trump’ın başkanlığı Putin’e yarayabilir
Uzun vadede, henüz Navalni’nin ölümü hakkında yorum yapmayan Donald Trump'ın bir sonraki ABD başkanı olma şansı var ve bu da Putin'e Ukrayna ve ötesinde tam yetki verebilir. Batı'nın Putin’i dışlama ve Rusya ekonomisini felce uğratacak küresel yaptırımlar uygulama planı istenilen sonucu vermedi.
Putin bu süreçte güneyli yeni müttefikler edindi. Rus lider bir zamanlar sadık Batılı müttefikler olan Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan'da büyük bir karşılama gördü. Biden, Navalni’nin ölümünden sonra 2021'de vaat ettiği "yıkıcı" sonuçları Rusya'ya uygulamanın zor olacağını itiraf etmekte gecikmedi.
“Putin yurt dışına odaklanacak”
Bu tereddüt muhtemelen Putin'in güvenini artıracak. 2022'de savaşın başlamasından sonra Kremlin'den ayrılan eski üst düzey Rus diplomat Boris Bondarev “Putin ne kadar dokunulmaz olursa o kadar saldırgan hale gelir. Ülkedeki muhalefeti yok ettikten sonra, yurt dışında konuşmaya cesaret edenlere odaklanacak” dedi.
Bu ruh hali Putin'in müttefikleri arasında bulaşıcı görünüyor. Devlet kontrolündeki yayın kuruluşu RT'nin başkanı Margarita Simonyan “Öncelikle Rusya'nın kimseye hiçbir borcu yok” diyerek NATO’nun Putin'in Navalny'nin ölümüyle ilgili cevaplaması gereken ciddi sorular olduğu yönündeki açıklamasına yorum yaptı. Simonyan, Navalni’nin yolsuzluk iddialarının kurbanı olan beş kişinin kutlama için kendisini aradığını söyledi.
“Daha pervasız hareketlere girişebilir”
Navalni’nin ölümünün ardından birçok kişi olacaklardan korkuyor. Carnegie Rusya Avrasya Merkezi müdürü Alexander Gabuev, “Ölümcül hatalar yapma kapasitesi konusunda herhangi bir kontrol olmaksızın, etrafı dalkavuklarla çevrili bu yaşlı Rus hükümdar, önümüzdeki yıllarda şu ana kadar gördüğümüz her şeyden daha pervasız hareketlere girişebilir”
Rus sosyolog Greg Yudin “Rusya'da alacakaranlıkta olduklarını söylemekten hoşlanıyorlar. Bence bu doğru. Sadece gerçek karanlığı pek bilmiyoruz. Görünüşe göre hava daha yeni kararmaya başlıyor. Güneş battı” dedi.
