ABD Başkanı Trump, Suudi Arabistan'a F-35 satışına onay vereceğini bildirdi. Reuters'ın haberine göre, Suudiler hali hazırda aylar önce 48 adet F-35 savaş uçağı satın almak için başvuru yaptı. Milyarlarca dolarlık bu potansiyel satış, Veliaht Prens’in ziyaretinden önce Pentagon’un onay sürecini geçti.
Lockheed Martin tarafından üretilen F-35’lere uzun süredir ilgi duyan Riyad, 2025'in hemen başında Trump’a doğrudan bir talepte bulunmuştu. Üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, Trump’ın prensle bu konuyu görüşmek istediğini, nihai kararın ardından verileceğini söylemişti.
Suudi Arabistan'ın filosu
Suudi Arabistan, ABD’nin dünyanın en büyük silah müşterisi konumunda. Krallık, özellikle İran’dan kaynaklanan tehditler nedeniyle hava kuvvetlerini modernize etmeye çalışıyor. F-35 talebi, Riyad’ın yaklaşık iki filo oluşturma hedefinin bir parçası.
Suudi Hava Kuvvetleri halihazırda Boeing üretimi F-15’lerin yanı sıra Avrupa yapımı Tornado ve Typhoon uçaklarını kullanıyor.
Kaşıkçı cinayeti engeli
Olası satış, Kongre’de ciddi bir incelemeyle karşılaşabilir. ABD’li politikacılar 2018’de Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesinin ardından Riyad’a yapılacak silah satışlarını sert şekilde eleştirmişti. Kongre’de hala Suudi Arabistan’la askeri iş birliğinin derinleşmesine temkinli yaklaşan üyeler bulunuyor.
Satın alımlara İsrail kanadı ne diyor?
Axios'un haberine göre, İsrail’in yetkililerinden iki kişi, ABD ile yapılan görüşmelere dayanarak şöyle dedi:
'Suudi Arabistan’a F‑35 Lightning II satışı Riyad’ın Tel Aviv ile diplomatik normalleşmesine bağlanmalıdır'
Ayrıca “ABD’nin Suudi Arabistan’a F-35’leri herhangi bir diplomatik karşılık olmadan vermesi ‘hata ve ters etki doğurabilir’” uyarısı yapıldı.
İsrailli muhalif siyasetçi Yair Golan, bu adımın “Ortadoğu’da bir silahlanma yarışını tetikleyebileceğini” ve İsrail’in onlarca yıldır elinde bulundurduğu avantajları zayıflatabileceğini söyledi. Ayrıca Başbakan Benjamin Netanyahu hükümetini “başarısızlığa meyilli” olmakla eleştirdi.
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir de ülkenin bölgedeki hava üstünlüğünü koruması gerektiğini vurguladı ve şu sözleri kullandı:
'Biz Ortadoğu’dayız, yanılgıya düşemeyiz. Devlete zarar vermek istemeyen ve gerçekten uzlaşmak isteyen herkese el uzatıyoruz, ancak üstünlüğümüzü korumamız şart'
Hangi ülkede ne kadar F-35 var?
- Belçika-0 (ilk uçak 2025 sonbaharında gelecek, şu an ABD’de eğitimde 1 adet)
- Polonya-0 (iki uçak ABD'de eğitimde ama ülkeye teslim edilmedi)
- Danimarka-15
- İsrail-39 (İran’ın iddiaları hariç, resmi sayı)
- Japonya-38
- Birleşik Krallık-39
- Hollanda-40
- Güney Kore (ROKAF)-40
- Norveç- 52 (tüm sipariş tamamlandı)
- Avustralya-72 (ilk sipariş tamamlandı)
- İtalya-90
- ABD-1707 (Air Force + Marines + Navy toplam)
Henüz teslim almamış ülkeler şöyle:
- Kanada-88 sipariş
- Çekya-24 sipariş
- Finlandiya – 64 sipariş
- Romanya-sayı açıklanmadı
- Singapur-8 F-35A + 12 F-35B sipariş
- İsviçre-36 sipariş
- Kanada ve İsviçre siparişi iptal etmeyi değerlendiriyor.
