Ukrayna'ya destek verilmesi gerektiğini savunanlar genellikle ABD'nin stratejik çıkarlarını ya da ahlaki yükümlülüklerini öne sürüyorlar. Son zamanlarda ise daha hesapçı bir yaklaşım sergiliyorlar: Bu ekonomi için iyi bir şey. Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana geçen iki yıl içinde ABD savunma sanayi silah ve mühimmat siparişlerinde bir patlama yaşadı. Ana işler, askeri kapasitelerini geliştirmeye çalışan Avrupalı müttefiklerin yanı sıra hem savunma üreticilerinden yeni ekipman satın alan hem de Ukrayna'ya yapılan teslimatlar nedeniyle tükenen askeri stokları yenileyen Pentagon'dan geliyor.
Fed verilerine göre ABD savunma ve uzay sektöründeki sanayi üretimi, Rusya'nın iki yıl önce Ukrayna'ya yönelik geniş çaplı işgalini başlatmasından bu yana yüzde 17,5 arttı. Biden yönetimi yetkilileri, 95 milyar dolarlık ek savunma tasarısında Ukrayna için ayrılan 60.7 milyar doların yüzde 64'ünün aslında ABD savunma sanayi üssüne geri geleceğini söylüyor.
Fiilen savaşmıyor
Beyaz Saray Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Lael Brainard çarşamba günü verdiği bir röportajda, "Yanlış anlaşılan şeylerden biri de bu... Bu finansmanın ülke çapında istihdam ve üretim için ne kadar önemli olduğu" dedi. Savaşın genellikle ekonomik yansımaları olsa da, bunlar ABD fiilen savaşmadan gerçekleşiyor.
Avrupa hükümetlerinin son dönemde ABD savaş uçakları ve diğer askeri donanım için yaptığı harcamalar kuşak tipi bir yatırımı temsil ediyor. Wolfe Research'te askeri endüstri analisti olan Myles Walton, son birkaç yılın önceki 20 yıla eşit olduğunu söyledi. İsrail ve Tayvan için de fonlar içeren 95 milyar dolarlık yardım paketi 13 Şubat'ta Senato'dan geçerken, GOP başkanlık adaylığı için ön sıralarda yer alan eski Başkan Donald Trump'ın Cumhuriyetçi müttefiklerinin karşı çıktığı Temsilciler Meclisi'ndeki kaderi belirsiz.
Cumhuriyetçilerin itirazları arasında federal açıklar artarken ABD'nin Kiev'i desteklemeye gücünün yetmeyeceği, Rusya'nın her halükarda galip geleceği ve ABD'nin denizaşırı ülkelere daha fazla yardım yapmadan önce kendi sınırlarını daha iyi güvence altına alması gerektiği gibi konular yer alıyor. Önceki taahhütlerin üzerine eklenen son para, ABD'nin endüstriyel savunma üssüne birkaç yıl içinde bir yıllık gayrisafi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 0,5'i değerinde fon enjekte edebilir.
Walton, Dışişleri Bakanlığı'nın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, ABD'nin Eylül ayına kadar olan yılda 80 milyar dolardan fazla büyük silah anlaşması yaptığını, bunun yaklaşık 50 milyar dolarının Avrupalı müttefiklere gittiğini ve bunun tarihsel normun beş katından fazla olduğunu söyledi. Bakanlık, Polonya'nın Apache helikopterleri, Yüksek Mobiliteli Topçu Roket Sistemleri ya da Himars, M1A1 Abrams tankları ve diğer donanımlar için yaklaşık 30 milyar dolar değerinde sipariş verdiğini söyledi. Almanya Chinook helikopterleri ve ilgili ekipman için 8.5 milyar dolar harcarken, Çek Cumhuriyeti 5.6 milyar dolarlık F-35 jeti ve mühimmat satın aldı.
Doğalgaza talep de arttı
ABD savunma sanayiine sağlanan destek, ABD-Avrupa ilişkilerini sıkılaştırmanın, çoğu zaman ABD'nin yararına olacak şekilde önemli yollarından biri. Rus doğalgazının kesilmesi Avrupa'da enerji fiyatlarını ve enflasyonu hızla yükseltirken, Avrupa'nın ABD sıvılaştırılmış doğalgazına olan talebini de arttırdı. ABD geçen yıl dünyanın en büyük LNG ihracatçısı oldu ve halihazırda onaylanmış projelerle LNG ihracatının 2030 yılına kadar neredeyse iki katına çıkması bekleniyor. Bu ihracatın yaklaşık üçte ikisi Avrupa'ya yapılıyor.
Piyasa temelli demokrasilerden oluşan Paris merkezli Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'ne göre, ABD'ye yapılan doğrudan yabancı yatırımlar Haziran 2021'e kadar olan 12 ay ile 2023'ün aynı dönemi arasında neredeyse yüzde 50 arttı. Özellikle Avrupalı şirketler ucuz ve bol enerjiye erişimin cazibesine kapılmış durumda.
"Belirli sektörler kesinlikle daha büyük"
Askeri yardım tek başına ekonomik açıdan her derde deva değil. Savunma şirketleri istihdam yaratıyor olsa da, Ukrayna'ya bağlı olanlar ulusal istihdam ve gelirde nispeten küçük bir paya sahip. Sorumlu Federal Bütçe Komitesi'nin kıdemli politika direktörü Marc Goldwein, "ABD ekonomisinin savaşın bir sonucu olarak daha büyük olduğunu güvenle söyleyebileceğinizi sanmıyorum, ancak ekonominin belirli sektörleri kesinlikle daha büyük" dedi.
