İsrail'in hükümet karşıtı kitlesel protesto hareketi, 7 Ekim saldırısının ardından aniden durduktan sonra rehinelerin aileleri tarafından yeniden canlandırıldı ve Başbakan Binyamin Netanyahu'ya savaşı ele alış biçimi konusunda baskı yapmaya başladı. Savaştan önce haftada yarım milyon İsrailliyi sokaklara döken hareketin aynı düzeyde destek toplayıp toplayamayacağı, Netanyahu'nun sağcı, aşırı milliyetçi ve dinci hükümetini alaşağı etme ve yeni seçimleri zorlama potansiyelinin bir testi olacak.
Çarşamba günü sona eren dört günlük protestolarda büyük kalabalıklar hükümetin Gazze'deki rehinelerin iadesine öncelik vermesi ve seçimlere gidilmesi çağrısında bulundu. Pazar günü, organizatörlere göre ülke genelinde yaklaşık 100 bin kişi protesto gösterisi düzenlerken, on binlerce kişi Kudüs'teki İsrail parlamentosu Knesset'i kuşattı. Gösterilere katılım savaş öncesi seviyelerin altında kalırken, gösterilerin yeniden canlanması İsraillilerin Netanyahu'nun savaşı idare etme biçiminden giderek daha fazla hayal kırıklığına uğradığını gösterdi.
"Rehinelere öncelik vermiyor"
Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e düzenlediği saldırıdan önce her hafta yaklaşık yarım milyon kişi sokaklara dökülerek hükümetin İsrail demokrasisini tehdit ettiğini söylediği Yüksek Mahkeme'yi zayıflatma planını protesto etti. Yedek askerler, reformun geçmesi halinde görev yapmayacaklarını söylediler. Ülke bölündü. Protestocular öfkelerini yine Netanyahu hükümetine yöneltti ve bu kez Hamas'ı yok etmenin yanı sıra İsrail'in savaş hedeflerinden biri olmasına rağmen Gazze'de tutulan İsrailli rehinelerin iadesine öncelik vermediğini söyledi.
Erken seçim çağrısı
Çarşamba günü, Netanyahu'nun başlıca siyasi rakiplerinden biri olan savaş kabinesi üyesi Benny Gantz, Eylül ayında erken seçim çağrısında bulunarak hükümeti düşürmeyi amaçlayan baskıyı arttırdı. Yeni seçim çağrısı, İsrail toplumunun giderek artan bir kesiminin açıkça söylemeye başladığı şeyi yansıtıyor: Devam eden savaşa rağmen Netanyahu'nun görevi bırakması gerektiği. Yine de, Gantz hükümetten ayrılmayı seçse bile Netanyahu hükümetinin çökmesi gibi yakın bir tehdit yok.
"İsrail hükümeti raydan çıktı"
Netanyahu'nun sağcı partisi Likud, Eylül ayında seçim yapılması çağrısını reddetti ve bunun İsrail'in savaş yürütme kabiliyetine zarar vereceğini söyledi. Salı günü, protestocuların pazar gününden bu yana kamp kurduğu Knesset'in bitişiğindeki yolda yüzlerce çadır kuruldu. "İsrail hükümeti raydan çıktı" yazılı pankartlar taşıyan protestocular davul çalarak "şimdi seçim" çağrısında bulundu.
Tel Avivli pembe saçlı bir garson olan 21 yaşındaki Romy Naim, pazartesi gecesini Kudüs'te diğer protestocularla birlikte bir çadırda uyuyarak geçirdi. Rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşma talep etmeye geldiğini söyledi. Naim, "Altı aydır esaret altında tutulan 134 kişi var ve hükümetten kimsenin umurunda değil" dedi. "İktidarda kalmayı daha çok önemsiyorlar" diyen kadın, bazı protestocular arasında Netanyahu'nun kendi siyasi bekası için savaşı durdurabilecek bir anlaşmadan kaçınarak iktidarını korumaya çalıştığı görüşünü yansıtıyor.
Bugün seçim yapılsa kazanamaz
Netanyahu'nun koalisyonundaki bazı üyeler hükümetin Hamas'ı Gazze'den çıkarmaya odaklanması gerektiğini savunuyor ve İsraillileri öldürmekle suçlanan binlerce Filistinli mahkumun serbest bırakılmasını da içeren rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasına karşı çıkıyor. Siyasi analistlerin çoğu Netanyahu'nun savaş sona erdiğinde yeni seçim çağrısı yapmak zorunda kalacağını söylüyor. Anketler bugün seçim yapılsa Netanyahu'nun hezimete uğrayacağını gösteriyor.
Hamas ve diğer Filistinli savaşçılar 7 Ekim'de İsrail'e saldırdığında, yargı reformu durdurmayı amaçlayan geniş çaplı protesto hareketi derhal durdu. İsrailliler ülkelerinin varlığına yönelik bir tehditle karşı karşıya olduğuna inandı ve savaşla mücadele etmek için bir araya geldi. Şu an hükümet yargı reformundan vazgeçilmiş gibi görünüyor. Netanyahu'ya yöneltilen tüm öfkenin ortasında bile çoğu insan yeni seçimlerin zamanının gelmediği konusunda hemfikir görünüyordu. Yaklaşık altı ay sonra duygular değişti.
Savaşçılar tarafından 7 Ekim'de öldürülen ve cesedi hala Gazze'de tutulan Itay Chen'in Amerikalı-İsrailli babası 52 yaşındaki Ruby Chen, "Bence başbakanın göstericilerin burada tekrar gösteri yapmasını dikkatle dinlemesi gerekiyor ve bunu bir uyandırma çağrısı olarak görmeli" dedi. Yeni büyük gösteri dalgası son günlerde bazı rehine ailelerinin taktik değiştirerek hükümet karşıtı protestolara katılması ve Netanyahu'yu bir anlaşmanın önündeki engel olarak göstermesiyle başladı. O zamana kadar çoğu rehine ailesi, sevdiklerinin serbest bırakılması için çağrıda bulundu ancak hükümet karşıtı protestolara katılmayarak siyaset dışı kalmayı hedeflemişti.
İsrail'de bir sonraki seçimlerin Ekim 2026'da yapılması planlanıyor. Netanyahu'nun sağcı, aşırı milliyetçi ve dindar milletvekillerinden oluşan hükümetinin devrilmesi için en az beş kişinin istifa etmesi gerekiyor. Protesto liderleri ve muhalif siyasetçiler, Netanyahu hükümetine karşı dönmeleri için tek tek iktidar koalisyonu üyelerine baskı yapmaya çalıştıklarını söylese de hükümetin düşmesinin yakın olduğuna dair bir işaret yok.
