İktidardaki yirmi yılını uzatmak isteyen 69 yaşındaki Erdoğan, anketlerin öngördüğünden daha iyi bir performans göstermesinin ardından 28 Mayıs'ta yapılacak bir başka oylamada 74 yaşındaki Kemal Kılıçdaroğlu ile karşı karşıya gelecek.
Bloomberg'in haberine göre sonuçlar, Erdoğan'ın faiz oranlarını enflasyon seviyesinin oldukça altında tutmayı da içeren alışılmadık ekonomi politikalarının hızlı bir şekilde sona ereceğine inanan yatırımcılarda kafa karışıklığı yaratırken, Türk hisse senetleri ve tahvilleri düşüşe geçti ve Türkiye'nin risk priminde (CDS) dikkat çeken bir yükseliş yaşandı.
Kılıçdaroğlu'nun kazanamaması yatırımcıları üzdü
Dubai'deki Tellimer'de stratejist olan Hasnain Malik, "Bu durum, muhalefetin adayı Kılıçdaroğlu'nun kazanmasını ve vaat ettiği ortodoks ekonomi politikasına geri dönmesini uman yatırımcılar için büyük bir hayal kırıklığı oldu" dedi.
Erdoğan sonuç resmileşmeden önce Ankara'daki parti genel merkezinin balkonundan yaptığı konuşmada "Milletimiz kararını vermiştir" dedi. Cumhur İttifakı Türkiye parlamentosunda çoğunluğu elde ederken Erdoğan bu sonucun ikinci tur oylamada yeniden seçilmesine yardımcı olacağını söyledi.
En büyük rakibi seçim sonuçlarını iktidar için bir zayıflık işareti olarak nitelendirdi. Kılıçdaroğlu, "Milletimiz ikinci tur diyorsa saygı duyarız" dedi ve ekledi: "Erdoğan istediği sonuçları alamadı"
Piyasalar için belirsizlik
Kutuplaştırıcı kampanya piyasaları altüst etti. Türk hisse senetleri Pazartesi günü yüzde 6,7'ye varan bir düşüş yaşadı ve borsada endeks bazlı işlemlerin durmasına neden oldu. TL, akşam saatlerinde yüzde 0,4 düşüş yaşarken ilerleyen saatlerde ise doların 19,66'ya gerilediği görüldü.
KNG Securities Türkiye piyasaları uzmanı Çağrı Kutman piyasalarda oluşan belirsizliğe dikkat çekerek "İki haftalık belirsizlik piyasaların en sevmediği senaryo" dedi.
Sonuçta Erdoğan, siyasi hayatının en zorlu seçim mücadelesi öncesinde birçok anketin öngördüğünden daha iyi bir sonuç elde etti.
İkinci turda zaferi garantileyecek gibi
Eurasia Group Avrupa Direktörü Emre Peker, "Pazar günkü sonuç Erdoğan için büyük bir zafer anlamına geliyor. Erdoğan ilk turda aldığı oy oranını, parlamentodaki sürpriz galibiyetini ve görevde kalma avantajını kullanarak ikinci turda yeniden seçilmeyi garantileyecek gibi görünüyor"
Pazar günkü yarışta göçmen karşıtı bir platformda yarışan üçüncü aday olan Oğan'ın sürpriz çıkışı, önde gidenlerin çoğunluğu elde etmesini engelleyen önemli bir faktör oldu.
Oğan'ın seçmenlerinin ikinci turda nasıl davranacakları oyları her iki yönde de değiştirebilir. Pazar günü geç saatlerde yaptığı açıklamalarda Oğan, Erdoğan'ın alışılmadık ekonomik görüşlerini eleştirdi ve ilk iki adaydan birini desteklemekten kaçındı.
Ancak Kılıçdaroğlu'nun HDP tarafından desteklenmesi, Oğan'ın desteğini Erdoğan'ın rakibine vermesini güçleştirdi.
Erdoğan Oğan'a daha yakın
Londra'daki Teneo Intelligence'ın eş başkanı Wolfango Piccoli, "Rakibine kıyasla Erdoğan, ilk turda aşırı milliyetçi aday Oğan'a giden oyları kazanmak için daha iyi bir konumda" dedi.
Erdoğan, NATO üyesi olarak Türkiye'yi Ukrayna'dan Suriye'ye büyüyen bir rol oynayan bölgesel bir güç haline getirdi. Hatta Erdoğan, 50 binden fazla insanın ölümüne neden olan yıkıcı Şubat depremlerinin vurduğu bölgenin çoğunda güçlü desteğini sürdürdü. Hayatta kalanlar ve muhalefet partileri ise hükümeti felakete yeterince müdahale etmemekle suçladı.
Enflasyon Erdoğan'ı savunmasız bıraktı
Ancak giderek istikrarsızlaşan ekonomi politikaları, geçen yıl yaşanan enflasyon krizinin hane halkı bütçelerini eritmesinin ardından onu savunmasız bıraktı.
Geçmişte Erdoğan'a oy vermiş ancak bu kez Kılıçdaroğlu'nu desteklemiş olan 55 yaşındaki benzin istasyonu çalışanı Cengiz Çalışkan "Bir değişiklik olursa iyi olur. Kılıçdaroğlu'nun Erdoğan'dan daha iyi bir iş çıkaracağını düşünmüyordum ama aynı insanlar çok uzun süre iktidarda kalarak zenginleşiyorlar" şeklinde konuştu.
Yüksek enflasyon ve kur riski
Kılıçdaroğlu, hukukun üstünlüğünü yeniden tesis etme, Batı ile gerilen bağları onarma ve ekonomik ortodoksluğa geri dönme vaadiyle aday oldu.
Moody's Investors Service, Erdoğan'ın bir dönem daha görevde kalmasının "alışılmışın dışında ve sürdürülemez politikaların" ve makro ihtiyati tedbirlerin devam etmesi anlamına gelebileceğini yazdı. Bu durumun çok yüksek enflasyon ve ciddi kur baskısı riskini artıracağını da ekledi.
Kılıçdaroğlu'nun ikinci turu kazanması ve daha ana akım ekonomi politikaları uygulaması halinde bunun Türkiye'nin kredi notu için olumlu olacağını belirten Moody's, buna giden yolun zorlu olacağını da sözlerine ekledi.
Tüm gözler ekonomide
Erdoğan'ın ekonomiye yaklaşımı muhtemelen kampanyanın (ikinci turun ardından) son dönemine damgasını vuracak.
TL, Erdoğan'ın 2018'den itibaren döviz piyasalarına devlet müdahaleleri ve enflasyon yükselirken bile faiz oranlarının düşürülmesi de dahil olmak üzere bir dizi alışılmışın dışında politikayı artırmasından bu yana baskı altında. Türkiye önümüzdeki haftalarda lirayı istikrarlı tutmak için yine baskı altında bırakacak.
Merkez Bankası bir sonraki faiz belirleme toplantısını 25 Mayıs'ta, yani ikinci tur oylamadan üç gün önce yapacak.
Erdoğan için kritik iki hafta
New York'taki Medley Global Advisors'ın ürün müdürü Nick Stadtmiller, "Erdoğan ve hükümetinin ikinci tura girerken her ne pahasına olursa olsun piyasa istikrarını korumasını bekliyorum" dedi ve ekledi: "Türk piyasalarındaki herhangi bir düşüş Erdoğan'ın politikalarının zırhında bir çatlak olduğunu gösterecektir"
