Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı konumunda bulunan Rusya, petrol ve petrol ürünleri üretiminde de üçüncü sırada yer alıyor. Rusya, günlük yaklaşık 5 milyon varil ham petrol ve 3 milyon varil petrol ürünleri ihraç ediyor. Söz konusu petrol ürünleri ihracatının 2 milyon varilini ise dizel oluşturuyor. Dünya genelinde günlük dizel talebi yaklaşık 30 milyon varile çıkabiliyor. Bu miktarın 2 milyon varili Rusya'dan tedarik ediliyor.
3 milyon varil düşüş tahmini
Savaş sonrası uygulanan yaptırımlar nedeniyle Rusya'nın petrol üretiminde günlük 3 milyon varil düşüş yaşanacağı tahmin ediliyor. Bu miktarın 1 milyon varilinin de dizel olduğu hesaplanıyor. Normal şartlarda Rusya'nın günlük toplam petrol üretimi yaklaşık 11 milyon varili buluyor.
Ayrıca salgın sonrası hızla artan dizel talebine karşı rafinerilerde üretimin yetersiz kalması ve petrol fiyatlarındaki yükseliş, dizelde fiyatların artması ve tedarikin sıkıntıya düşmesine yol açıyor. Brent petrolün varil fiyatı savaşın bir gün öncesi 23 Şubat'ta 96,84 varil seviyesindeyken, krizin tırmanmasıyla fiyatlar martta 140 dolara yaklaşmıştı.
Avrupa günlük 740 bin varil dizel alıyor
ABD Enerji Enformasyon İdaresi verilerine göre, ABD'de galon başı dizel fiyatı 5,5-6 dolara ulaştı. Son bir yılda iki katına çıkan dizel fiyatları, savaşın başladığı 24 Şubat'tan itibaren ise yaklaşık yüzde 50 artış gösterdi.
Türkiye'de yüzde 38 artış
Avrupa merkezli Autotraveler veri platformuna göre, Avrupa'da dizelde ortalama litre fiyatı 9 Mayıs itibarıyla 1,69 euroyu buldu. Avrupa'da son bir yılda yüzde 35 artan dizel fiyatları, savaşın başından beri ise yüzde 15 yükseldi. Öte yandan Türkiye'de de dizelin litre fiyatında savaşın başından bu yana yüzde 38'i bulan artış görüldü.
Gerçek zamanlı enerji kargo takip şirketi Vortexa'nın verilerine göre, Rus petrol ve petrol ürünlerine ambargo uygulamaya hazırlanan Avrupa ülkeleri Rusya'dan günlük ortalama 740 bin varil dizel ithal ediyor. Bu miktar, mart ayının ilk haftasıyla yaklaşık 200 bin varil azalırken, Avrupa'nın Rusya dışı kaynaklardan dizel ithalatında günlük 350 bin varili bulan artış görüldü.
Avrupa'nın Rusya'dan dizel ithalatını azaltma ve kaynaklarını çeşitlendirme çabası Asya ve ABD piyasalarında sıkışıklık yaratırken, küresel piyasalarda dizelin varil fiyatı 50 doların üzerine çıktı.
