Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turuna günler kala, Recep Tayyip Erdoğan hükümeti içinde, bazılarının sürdürülemez olarak nitelendirdiği ekonomik programa sadık kalınması ya da bu programdan vazgeçilmesi konusunda anlaşmazlık yaşanıyor. Reuters'ın hükümet yetkilileri ya da konu hakkında doğrudan bilgi sahibi olan dokuz kaynakla yaptığı görüşmelere göre iktidar partisi üyelerinden oluşan bir grup, kademeli faiz artışları ve hedefli bir kredi programından oluşan yeni bir politikanın nasıl benimsenebileceğini tartışmak üzere geçtiğimiz haftalarda bir araya geldi.
Özel toplantılar hakkında konuşmak için isimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklardan dördü, yönetim dışında olan ancak geçmişte üst düzey görevlerde bulunmuş bazı AK Parti üyelerinin de katıldığı görüşmelere Erdoğan'ın doğrudan dahil olmadığını söyledi. Diğer tarafta ise, faiz indirimleri ve yoğun bir şekilde yönetilen forex, kredi ve borç piyasaları yoluyla ihracatı ve ekonomik büyümeyi artırmaya yönelik mevcut programa bağlı kalmak istediklerini açıkça ifade eden yetkililer ve kabine üyeleri yer alıyor.
"Yeni ekonomik model üzerinde çalışıyorlar"
Bazı analistler, döviz rezervleri eriyen Türkiye'nin, hükümet rotasını değiştirmediği takdirde, bu yıl içinde enflasyonu yeniden yükselten ve ödeme dengesini zorlayan bir başka ekonomik krizle karşı karşıya kalabileceğini söylüyor. Konuya yakın üst düzey bir yetkili, "Yeni bir ekonomik model üzerinde çalışıyorlar çünkü mevcut model sürdürülemez. Temel olarak, faiz oranını kademeli olarak yükseltecek ve çoklu oran kullanma yapısını sona erdirecek" ifadelerini kullandı.
"Henüz karar vermedi"
Yetkili, grubun planın tamamını henüz Erdoğan'a sunmadığını belirtti. Pazar günü yapılacak ikinci turda iktidarını üçüncü döneme taşımayı hedefleyen Erdoğan, seçim kampanyasında iktidarda olduğu sürece faiz oranlarının düşeceğini ve enflasyonun kontrol altına alınacağını söyledi. Tüm kaynaklar Erdoğan'ın bir karar verdiğine dair bir işaret olmadığını ve çoğunun artan ekonomik sıkıntılar ve tükenen döviz rezervleri konusundaki endişeleri daha önce de olduğunu aktardı.
Kaynaklardan üçü, 14 Mayıs'ta rakibi Kemal Kılıçdaroğlu'nun yüzde 44,9'luk oy oranına karşılık yüzde 49,5'lik oy oranıyla ilk turda beklenenden daha iyi bir sonuç almasının verdiği cesaretle Erdoğan'ın en azından önümüzdeki birkaç ay boyunca yoluna devam edebileceğini söyledi. Analistler Cumhurbaşkanı'nın ikinci turu kazanacak konumda olduğunu söylüyor.
"Değişime gerek olmadığına ikna edebilir"
İktidardaki AK Parti yetkilisi bir başka kaynak ise "Parti içinde iki farklı görüş var" dedi. Yetkili, herhangi bir kararın bir sonraki kritik seçim sınavı olan gelecek yıl Mart ayında yapılacak belediye seçimlerine kadar ekonomik istikrarı korumaya yönelik olacağını da sözlerine ekledi. Üçüncü bir yetkili ise güçlü seçim sonuçlarının nihayetinde liderleri hızlı bir değişime gerek olmadığına ikna edebileceğini söyledi.
5 yıl içinde yüzde 80 değer kaybetti
Ekonomistlere göre lira, büyük ölçüde Erdoğan'ın ekonomi politikaları nedeniyle beş yıl içinde dolar karşısında neredeyse yüzde 80 değer kaybetti. Yatırım riski ölçütleri yükselirken, ilk oylamadan bu yana yeni rekor düşük seviyelere ulaştı. Kılıçdaroğlu'nun muhalefet ittifakı, Erdoğan'ın programını agresif faiz artırımları ve serbest piyasa ilkelerine dönüşle tersine çevirmeyi vaat ediyor ki bu seçim öncesinde uluslararası yatırımcıları sevindiren bir ihtimaldi.
Kendini faiz oranlarının düşmanı ilan eden Erdoğan, geçmişteki ekonomik krizlerle karşılaştığında zaman zaman daha ortodoks bir yaklaşım benimsiyordu ancak daha sonra geri adım atmıştı. Dört kaynak, yeni bir plan üzerinde çalışan gayri resmi grubun agresif bir parasal sıkılaştırma yerine, borç verme piyasalarında politika faizini yeniden vurgulayan daha kademeli bir yol izlemeyi düşündüğünü söyledi. Bir başka seçeneğin de seçici kredi sağlamak için bir kamu kurumu ve devlet sübvansiyonları kullanmak olduğunu eklediler.
Ayrıntıları belli olmayan birkaç fikir üzerinde duruldu. Grubun bu planı Erdoğan'a sunup sunmadığı ya da Erdoğan'ın bu plana ilgi gösterip göstermediği de belli değil. Fitch, Türkiye'nin B negatif kredi notunun, lira üzerindeki baskı, geniş cari açık, azalan rezervler ve yüksek enflasyon göz önüne alındığında, seçim sonrası politikanın daha güvenilir ve tutarlı hale gelip gelmeyeceğine bağlı olduğunu söyledi.
