Chang Che / The New York Times
Hong Kong’da demokrasi yanlısı bir medya patronu olan Jimmy Lai, cumartesi günü insan hakları aktivistlerinin şehirdeki son darbe olarak gördüğü dolandırıcılık suçundan 5 yıldan fazla hapis cezasına mahkum edildi.
75 yaşındaki Lai, cumartesi günü bölge mahkemesinden bir yargıç olan Stanley Chan tarafından geçen yıl yetkililerin baskısı sonucu zorla kapatmak zorunda kaldığı demokrasi yanlısı gazetesi Apple Daily’nin kira sözleşmesini ihlal ettiği için iki dolandırıcılık suçlamasıyla yargılandı. Apple Daily ve Next Digital’in direktörü olan Wong Wai-keung’da aynı suçtan dolayı 21 ay hapis cezasına mahkum edildi.
İnsan hakları aktivistleri, Lai’ye verilen beş yıllık cezanın dokuz ayının, sözleşmeden doğan bir anlaşmazlığa vardığını ve ağır bir ceza olarak nitelendirdi. Bu durum Hong Kong’ta azalan ifade özgürlüğünün ve muhalefetin bir işareti olarak değerlendirilebilir. Eski İngiliz sömürgesi olan Hong Kong, 1997’de Çin’e devredilmiş tek ülke. İki sistem olarak bilinen bir düzenlemeyle Hong Kong’lu vatandaşların bireysel haklarının 50 yıl korunacağı sözü verilmişti.
Lai, Pekin tarafından Hong Kong'a dayatılan ve şehre korku salan ve birkaç önde gelen demokrasi yanlısı aktivistin hapis cezasıyla sonuçlanan geniş bir ulusal güvenlik yasası kapsamı dahil olmak üzere birkaç ek suçlamayla karşı karşıya.
Hong Kong’da eski bir demokrasi yanlısı milletvekili ve davanın sivil bir anlaşmazlığın aksine dolandırıcılık olarak değerlendirilmesini sorgulayan Havard Kennedy School'unun bir üyesi olan Dennis Kwok, “Hiç böyle bir şey görmemiştim. Bu açıkça siyasi bir dava” dedi.
Bir demokrasi figürü: Jimmy Lai
Lai, 2019- 2020 yıllarında hükümet karşıtı protestolarla sarsılan Hong Kong’ta Pekin’ın baskılarına karşı gelen en önemli demokrasi yanlısı figürlerden biri. Yetkililer muhalefet figürlerini gözaltına aldı, haber kuruluşlarını kapanmaya zorladı, birçok protestocu ve aktivisti tutukladı.
Lai, 2020'nin sonlarında Next Digital'in genel merkezinin ofislerini kiralama sözleşmesini ihlal ederek kendi danışmanlık firması Dico Consultants'a kiralamaktan suçlandı. Kira kontratında binanın sadece haber amaçlı kullanımı belirlenmişti. Demokrasi yanlısı aktivistler ve uzmanlar, davanın normalde hapisle sonuçlanmayacak küçük bir suç içeriyor gibi göründüğünü söylediler. Lai'nin danışmanlık firması tüm ofis kompleksinin sadece yüzde 0,16'sını işgal etmişti.
Ancak Yargıç Chan, Lai’nin cezasına karar verirken, davanın ciddiyeti açısından küçük yüzdelerin önemsiz olduğunu söyledi ve ağır bir cezanın gerekçesi olarak caydırıcı olma zorunluluğundan bahsetti.
"Normal şartlarda en fazla para cezası alabilirdi"
Kwok, ise bu türden bir dolandırıcılık davasının savcılar ve ağırlıklı olarak ulusal güvenlik davalarında çalışan bir yargıç tarafından ele alınmasının olağandışı olduğunu söyledi. Kwok, “Normal şartlarda en fazla para cezası alabilirdi” dedi. Lai, Pekin’in dayattığı, ulusal güvenlik yasasını ihlal ettiği gerekçesiyle Ağustos 2020’de açılan suçlamalarla ilgili olarak hala yargılanmayı bekliyor.
Lai, 2021 yılında Tiananmen Meydanı’nda 1989’da barışçıl bir protestoya yönelik baskının kurbanlarını anmak için düzenlenen yıllık nöbete katılması nedeniyle kendisi ve diğer yedi demokrasi yanlısı aktivist 13 ay hapis cezasına mahkum edildi.
'Kara bir el'
Böylelikle, Lai'nin Cumartesi günü cezalandırılması sürpriz olmadı. Yıllardır, Çin devlet medyası ve politikacıları onu dış güçlerle işbirliği yapan "kara bir el" olmakla suçladı ve bazıları açıkça onun cezalandırılması için çağrıda bulundu.
Notre Dame Üniversitesi’nde siyasal bilimler profesörü olan Victoria Tin- bor Hui, Hong Kong’daki endişelerin çoğunun Lai’den kaynaklanmış gibi yansıtıldığını söyledi. Hui,”Herkes Hong Kong’da olanlar için onu suçladı” dedi. Pekin baskıları ve şehrin demokrasi hareketi hakkında yazılar yazan bir Hong Kong yerlisi ise, “Lai’ye vermek istedikleri tüm cezayı almasını sağlamak için ellerinden geleni yapacaklar” yorumunda bulundu.
Hong Kong'da eski bir demokrasi yanlısı milletvekili olan Ted Hui, suçlamaların Çin'in iktidardaki Komünist Partisinin kendisini eleştirenleri susturmak için nasıl "kapsamlı bir yaklaşım" izlediğini gösterdiğini söyledi. Lai'nin dolandırıcılık suçlamalarıyla ilgili cezasının, Hong Kong'un bağımsız medyasından geriye kalanlara yönelik daha fazla saldırı için bir başlangıç olacağını tahmin etti.
Hui, "Bir arazi sözleşmesiyle ilgili son derece teknik bir durumu kullanabilirlerse, rejim diğer medya kuruluşlarıyla ilgili başka bir teknik noktayı kolayca bulabilir. Modeli kopyalayabilir ve diğer kuruluşlara zulmedebilirler” dedi.
© 2022 The New York Times Company
