Meaghan Tobin, Alexandra Stevenson ve Tripp Mickle / The New York Times
Apple yıllarca Çin'deki üst düzey akıllı telefon pazarını domine etti. Başka hiçbir şirket iPhone'un performansıyla ya da varlıklı, kozmopolit müşterilerin gözünde bir statü nesnesi olarak konumuyla rekabet edebilecek bir cihaz üretmedi. Ancak Çin'deki pek çok kişi için iPhone'un artık eskisi kadar cazip olmadığına dair kanıtlar artıyor. Akıllı telefon pazarını analiz eden Counterpoint Research'e göre, Çinli müşterilerin yeni bir telefon almak için en yoğun olduğu sezon olan yılın ilk altı haftasında iPhone satışları bir önceki yıla göre yüzde 24 düştü. Bu arada, Apple'ın uzun süredir Çinli rakiplerinden biri olan Huawei'nin satışları yüzde 64 arttı.
Apple için zorlu bir dönem. Analistler, şubat ayında piyasaya sürülen 3 bin 500 dolarlık sanal gerçeklik başlığı olan en son ürününün ana akım bir cazibe kazanmasının yıllar süreceğini düşünüyor. Bu ay, Apple iki yasal düzenleme darbesi aldı: Avrupa Birliği'nde rekabete aykırı müzik uygulamaları nedeniyle yaklaşık 2 milyar dolarlık para cezası aldı ve Apple'ın antitröst yasalarını ihlal ettiğini iddia eden bir ABD davasıyla da karşı karşıya.
Çin'deki hakimiyetini kaybediyor
On yıl boyunca Çin, iPhone'un ABD'den sonraki en önemli pazarı oldu ve Apple'ın satışlarının yaklaşık yüzde 20'sini oluşturdu. Şimdi ise şirketin Çin'deki hakimiyeti bir dizi faktörün etkisiyle sarsılabilir: Tüketici harcamalarındaki yavaşlama, Pekin'in insanların ABD'li şirketlerin ürettiği cihazlardan uzak durması için artan baskısı ve ulusal şampiyon Huawei'nin yeniden yükselişi.
Bir pazar araştırma firması olan TechInsights'ın kıdemli direktörü Linda Sui, "Apple'ın Çin'deki altın dönemi sona erdi" dedi. Sui, bunun en büyük nedenlerinden birinin ABD ile Çin arasında ticaret ve teknoloji konusunda artan gerilim olduğunu söyledi. Jeopolitik stres önemli ölçüde azalmadan Apple'ın konumunu koruması zor olacak. Sui, "Bu sadece tüketicilerle ilgili değil. Bu büyük resimle ilgili, iki süper gücün birbiriyle rekabet etmesi, tüm değişimin arkasındaki temel şey bu" ifadelerini kullandı.
Bu kadar etkilenecek çok az ABD'li şirket var
Bu gerginlikten, en yeni telefonu iPhone 15'i Eylül ayında satışa sunan Apple'dan daha fazla etkilenecek çok az Amerikan şirketi var. iPhone 15, titanyum çerçeveye sahip olan ve fotoğraf çekmek ya da el fenerini açmak üzere programlanabilen bir aksiyon düğmesi içeren ilk iPhone serisi. Pazar araştırma şirketi Canalys'in Şangay merkezli analisti Lucas Zhong, "Beş yıl önce Apple Çin'de gerçekten güçlü bir markalaşmaya sahipti, insanlar bir sonraki ürün lansmanı için bütün gece Apple Store'un dışında beklemek üzere çadırlar getirirlerdi. Ancak iPhone 15 lansmanı bu kadar popüler değildi" diye konuştu.
Altı ay sonra Apple, Şangay gibi şehirlerdeki reklam panolarına, bölge sakinlerine hala yakınlarda bir iPhone 15 satın alabileceklerini hatırlattı. Şirket Wall Street analistleriyle yaptığı görüşmede, benzer promosyonların iPhone'un geçen yılın son üç ayında Çin'de en çok satan altı akıllı telefondan dördünü oluşturmasına yardımcı olduğunu söyledi. Ancak öne çıkan reklamlar, 22 yaşındaki Jason Li'yi iPhone 13 Pro Max'ini değiştirmesi gerektiğinde Şanghay'ın alışveriş bölgesinin kalbindeki Nanjing East Road'daki Apple Store'u ziyaret etmeye ikna etmedi. Bunun yerine Li, caddenin hemen karşısındaki Huawei mağazasına gitti ve burada Mate 60 Pro'yu düşündü. Li, "Artık iOS kullanmak istemiyorum" dedi.
Siyasi bir sembol haline geldi
Çin'de bazıları için telefon satın almak siyasi bir ifade haline geldi. İnternette iPhone kullanmanın Çinli teknoloji şirketlerine saygısızlık mı yoksa kişisel verileri ABD hükümetine teslim etmek mi olduğuna dair tartışmalar patlak verdi. Geçen yıl, bazı Çin devlet kurumlarındaki çalışanlara iş için iPhone kullanmamalarının söylendiği duyuruldu.
Bu direktifler, Huawei'in şirketin kendi işletim sistemi ve daha önce Çin'de üretilenden daha gelişmiş bir bilgisayar çipi ile donatılmış bir akıllı telefon olan Mate 60 Pro'yu tanıtmasından iki haftadan kısa bir süre sonra ortaya çıktı. Huawei cihazı, ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo'nun Çin'e yaptığı gezinin son günlerinde piyasaya sürdü. Çinli yorumcular ve devlet medyası bunu, Washington'ın şirketin bu tür bir teknoloji geliştirmesini kısıtlama girişimleri karşısında Huawei'nin bir zaferi olarak müjdeledi.
Mate 60 Pro anında büyük bir sansasyon yarattı. Counterpoint'in verilerine göre, Huawei'nin satışlarındaki artış bu yılın ilk altı haftasına da yansıdı ve şirket akıllı telefon pazarında ikinci en büyük paya sahip oldu ve bir önceki yıl yüzde 9 olan payını yüzde 17'ye çıkardı. Hong Kong'daki Counterpoint Research'te kıdemli analist olan Ivan Lam, "Bugün Mate 60 serisini tutmak, insanlara yıllar önce sokakta ellerinde bir iPhone gördüklerinde yaşadıkları hissi veriyor" dedi. Lam, bu durumun özellikle en çok akıllı telefon satın alan yaş grubu olan 35 yaş üstü kişiler için geçerli olduğunu söyledi.
Huawei'yi engellemeye çalıştılar
Çin'in akıllı telefon pazarı bir dizi şirket tarafından bölünmüş durumda. Yerli markalar Vivo, Oppo ve Xiaomi, en büyük parçalar için Apple ve Huawei ile yarışıyor. Apple, Çin'de iPhone satmaya 2009 yılında başladı. En son 2019'da Huawei'ye karşı zemin kaybederken Trump yönetimi, ABD'li teknoloji firmalarının Huawei ile iş yapmasını kısıtlayarak Apple'a istemeden de olsa bir can simidi uzattı. Android işletim sistemini üreten Google ve bazı yarı iletken şirketleri Çinli akıllı telefon üreticisine verdikleri desteği kestiler.
Huawei zorlanırken Apple toparlandı. Counterpoint'e göre Apple'ın Çin'de satılan telefonlar içindeki payı 2019'da yüzde 9 iken 2022'de yüzde 22'ye yükseldi. Apple, Eylül 2022'de sona eren mali yılında bölgeden 74 milyar dolarlık rekor gelir elde ettiğini açıkladı. Ancak kısıtlamalar Huawei'yi kendi kablosuz çipini ve işletim sistemini geliştirmeye zorladı ve Mate 60 Pro'nun arkasındaki teknoloji ortaya çıktı. İşletim sistemi Çinli müşteriler için bir cazibe merkezi oldu ve Çin'in en büyük teknoloji şirketlerinin birçoğu sadece bu işletim sistemi için uygulamalar geliştirerek kullanıcıları Çin dışında kullanılan platformlardan daha da uzaklaştırdı.
©️ 2024 The New York Times Company
