Meaghan Tobin / New York Times
Çinli internet devi ByteDance, TikTok'un yanı sıra Çin'de Douyin ve Toutiao gibi dünyanın en popüler uygulamalarından bazılarını geliştirdi.
Amerika Birleşik Devletleri'nde TikTok’un 170 milyon kullanıcısı olduğu belirtiliyor. Ancak Çin'de yaklaşık 700 milyon kişi yerel versiyon olan Douyin’i, 300 milyon kişi ise bir haber uygulaması olan Toutiao’yu kullanıyor. ByteDance kullanıcılarının izlediği veya paylaştığı her video, şirketin insanların interneti nasıl kullandığına dair yeni bir veri noktası oluşturuyor. ByteDance yıllardır bu veri zenginliğini uygulamalarını daha cazip hale getirmek için kullanıyor ve içerik önerme becerilerini geliştirerek kullanıcıların ilgisini sürdürmeyi başarıyor.
ByteDance aynı zamanda bu verileri büyüyen yapay zekâ işinin temel taşı olarak da kullanıyor. Şirket, yapay zekâ sistemlerini çalıştıracak altyapıyı kurmak için milyarlarca dolar yatırım yaparak Çin ve Güneydoğu Asya’da dev veri merkezleri inşa etti ve gelişmiş çipler satın aldı. ByteDance, yapay zekâ alanında da yoğun bir işe alım süreci yürütüyor.
Çin dışında ByteDance en çok TikTok ile tanınıyor. Bu uygulama o kadar popüler hale geldi ki, en az 20 hükümet, ulusal güvenlik ve kamuoyu üzerindeki etkileriyle ilgili endişeler nedeniyle kısmi yasaklar uygulamaya başladı.
ByteDance’in verileri nasıl kullandığına dair endişeler, Washington’daki yetkililer TikTok’un ABD operasyonlarının satışa zorlanması için harekete geçirdi. Cuma günü, Başkan Donald Trump bu konudaki süreyi 75 gün daha uzatarak haziran ortasına erteledi.
Ancak Çin’de bu veriler, ByteDance’in sosyal medyanın ötesine geçerek gelişmiş yapay zekâ teknolojisi yarışında küresel bir avantaj elde etmesine yardımcı oldu.
ekin merkezli araştırma firması Counterpoint Research’te yapay zekâ baş analisti Wei Sun "ByteDance’in her zaman, milyonlarca kullanıcıdan elde ettiği tüm bu veriler elinde" dedi.
Pekin’deki yetkililer, Çinli teknoloji şirketlerini eğlence uygulamalarından uzaklaşıp hükümetin varoluşsal hedef olarak gördüğü alanlar (yarı iletkenler, süper bilgisayarlar ve yapay zekâ gibi askeri uygulamaları da olan ileri teknolojilere) yönelmeleri için teşvik etti.
ByteDance bu misyona uyum sağladı. Çinli finans kuruluşu Zheshang Securities’in raporuna göre, şirket geçen yıl veri merkezleri, ağ ekipmanları ve bilgisayar çipleri gibi altyapı yatırımlarına yaklaşık 11 milyar dolar harcadı.
Biden yönetimi, özellikle Silikon Vadisi devi Nvidia tarafından üretilen çipler olmak üzere Çinli şirketlerin bu tür çiplere erişimini kısıtlamaya yönelik kurallar belirledi. Ancak ByteDance, sistemlerini eğitmek için ihtiyaç duyduğu bilgi işlem gücünü elde etmenin yollarını buldu—bunun bir kısmı Çin dışındaki veri merkezlerinin kullanılmasıyla, bir kısmı da analistlere göre Huawei ve Cambricon gibi Çinli çip üreticilerinden çip satın alınarak sağlandı.
Bu Çin yapımı çipler Nvidia çiplerinin yaptığı her şeyi yapamasa da, ByteDance gibi şirketlerin Çin’deki bireylere ve işletmelere yapay zekâ hizmeti sunmasına yetecek kadar iyi çalışıyor. Pazar araştırma firması Omdia'dan analist Lian Jye Su'ya göre, Çinli teknoloji şirketlerinin "yerel alternatifleri benimsemeleri" teşvik edildi.
Doubao 60 milyon kullanıcıya ulaştı
Tüm bu harcamalar, ByteDance’in Çin’deki en popüler yapay zekâ uygulamalarından birini üretmesini sağladı. Sohbet botu Doubao, geçen yıl piyasaya çıktıktan sonraki ilk üç ay içinde 60 milyon kullanıcıya ulaştı. Çin’in en popüler sohbet botu haline gelerek Baidu’nun ve Alibaba destekli Moonshot’un geliştirdiği rakiplerini geride bıraktı—ta ki bu yıl DeepSeek adlı girişim kendi sohbet botunu çıkarana kadar.
ByteDance, yakın zamanda bazı kullanıcıların Douyin uygulaması içinde Doubao ile sohbet edebilmesini sağlayarak uygulama ekosisteminin yapay zekâ çalışmalarıyla ne kadar entegre olduğunu ortaya koydu.
ByteDance, 2021 yılında Volcano Engine adında bir girişim başlattı. Bu hizmet, TikTok, Douyin ve Toutiao’yu bu kadar bağımlılık yaratan uygulamalar haline getiren teknolojilerin (bilgi analiz araçları ve video öneri algoritmaları gibi) başka şirketler tarafından da ücret karşılığı kullanılmasına olanak sağlıyor.
Bu hizmetlerin bazıları, Douyin ve TikTok için geliştirilen teknolojilerin doğal bir uzantısı niteliğinde. Örneğin insanları çok daha yaşlı gösteren ya da yüzlerine ışıltılı kalpler ekleyen filtreler. ByteDance, bu filtreleri geliştirme konusundaki deneyimini, Haier ve Hisense gibi şirketlerin hareketle kontrol edilen akıllı televizyonlar gibi ev cihazları için hareket izleme teknolojileri geliştirmelerine yardımcı olmak amacıyla kullandı.
Çin’in en büyük elektrikli araç üreticilerinden biri olan GAC Group, yurt dışına satılan araçlardaki verilerin çevrilmesi ve yönetilmesi için Volcano Engine’i kullanıyor. Mercedes-Benz ise geçen yıl, Çin’deki araçlarında sesli asistan ve navigasyon sistemi için bu teknolojiyi kullanacağını açıkladı.
ByteDance, yorum talebine yanıt vermedi.
Şirketin iş ilanları, ByteDance’in yüzlerce yapay zekâ ile ilgili pozisyon için işe alım yaptığını gösteriyor. Şirketin mühendislik ekibi, şu anda OpenAI, Google ve DeepSeek gibi teknoloji devlerinin de peşinden gittiği bir hedefe -insan kadar zeki ya da daha zeki olacak şekilde tasarlanmış bir yapay zekâ sistemine, yani genel yapay zekâya (AGI)- odaklanmış durumda.
Çinli birçok şirket yapay zekâ projelerine başlamış olsa da, bu teknolojiyi ilerletecek insan kaynağına ve bilgi işlem gücüne yatırım yapacak kaynaklara sahip olanların sayısı çok daha az. Bazı uzmanlar, önümüzdeki bir-iki yıl içinde dünyadaki bir araştırma ekibinin bu tür bir sistemi geliştirebileceğini öngörüyor.
© 2025 The New York Times Company
