Vivian Wang / The New York Times
Bir devlet memuru Yumi Yang'ı ilk kez bebek sahibi olmaya teşvik ettiğinde, o bunu pek önemsemedi. O ve kocası Çin'in kuzeydoğusundaki yerel bir ofiste evlilik kayıtlarını yaptırırken, çalışan onlara ücretsiz doğum öncesi vitaminleri verdi ve o da bunu hükümetin yardımcı olmaya çalışması olarak yorumladı. Daha sonra bir yetkili arayıp bunları kullanıp kullanmadığını sorduğunda ve hamile kaldıktan sonra ilerlemesini takip etmek için tekrar aradığında, Yang bu soruların da iyi niyetli olduğunu düşündü. Ancak doğum yaptıktan sonra yetkililer kapısına dayandı ve dosyaları için bebeğiyle birlikte fotoğrafını çekmek istedi. Bu artık ona fazla gelmeye başladı. 28 yaşındaki Yang, "Evime gelmeleri çok saçmaydı. Bu durumdn bıktığımı hissettim" dedi.
Üniversiteler için ders hazırlanıyor
Ekonomik büyümeyi tehdit eden azalan bir nüfusla karşı karşıya kalan Çin hükümeti, zaman içinde kendini kanıtlamış bir taktiğe odaklanıyor. Hükümet, çocuk sahibi olup olmamak gibi kadınların en mahrem seçimine müdahil olmaya çalışıyor. Yetkililer sadece kapı kapı dolaşıp kadınlara planlarını sormuyor. “Evliliğe ve çocuk doğurmaya olumlu bakış” üzerine dersler geliştirmek için üniversitelerle işbirliği yapıyorlar. Yüksek profilli siyasi toplantılarda, yetkililer mesajı mümkün olan her yere yayıyorlar. Çin Kadın Federasyonu delegesi Gao Jie, bu yıl Pekin'de düzenlenen ulusal bir milletvekili toplantısı sırasında gazetecilere verdiği demeçte, “Bir kadın olarak her zaman, bu dünyadaki zamanınızı tamamladıysanız ve başka bir hayat doğurmadıysanız, bunun gerçekten üzücü olduğunu düşünüyorum” dedi.
Bu baskı, kadınların Çin lideri Şi Cinping'in evlenme ve çocuk sahibi olma çağrılarını duymazdan gelmelerini zorlaştırıyor. Bazılarına göre ise bu düpedüz saldırgan bir yaklaşım; sosyal medyada kadınlar, aralarında son regl tarihlerini sormak için aradıklarını söyledikleri bazılarının da bulunduğu görevlilerden rahatsız olduklarını dile getiriyor. Feminist aktivizme yönelik baskıları denetleyen Şi, doğumun ulusal bir öncelik olarak teşvik edilmesinin kadınların “her zaman partiyle birlikte yürümesini” sağlamaya yönelik bir adım olduğunu söyledi. Bir kadının yaşamı boyunca sahip olması beklenen çocuk sayısının bir ölçüsü olan ülkenin toplam doğurganlık oranı dünyanın en düşükleri arasında yer alıyor. Geçen yıl Amerika Birleşik Devletleri'nde 1.62 olan bu oranın 1.0 civarında olduğu tahmin ediliyor.
Doğurganlık kampanyası aynı zamanda Çin Komünist Partisi'nin insanların üreme kararları üzerinde kendi iradesini dayatma konusunda uzun bir geçmişe sahip olduğunu da hatırlatıyor. Parti, 1970'lerden başlayarak on yıllar boyunca, bazen acımasızca, tek çocuk politikası uyguladı. Yetkililer izinsiz hamileliklere para cezası verdi ve hatta bazı kadınları kürtaja zorladı. Çin ekonomisi geliştikçe, parti geri adım attı ancak otoriteyi asla tamamen bırakmadı ve 2021'de çiftlerin üç çocuk sahibi olabileceğine karar verdi.
Şimdi ise yeniden gündeme geliyor. Bu baskıların neye benzediğini anlamak için The New York Times, yetkililerin doğurganlığı teşvik etme girişimlerini vurguladıkları birkaç mahallenin yanı sıra çok sayıda doğum hastanesini ziyaret etti. Konuştuğumuz 10 kadından yedisi, yetkililer tarafından kendilerine çocuk sahibi olmayı planlayıp planlamadıklarının sorulduğunu söyledi. Pek çok kadın için hükümetin bu baskısı kendi endişelerinden uzak hem de modası geçmiş görünüyordu. Devlet, çocuk yetiştirmenin yüksek maliyetini ve anneliği kariyerleri ve diğer hırslarıyla nasıl dengeleyeceklerini ele almada başarısız oldu.
"Bu çok özel bir konu"
Yang, “Biz 1970'lerde ya da 80'lerde doğan insanlar gibi değiliz. Herkes 90'lardan sonra doğan insanların genellikle çocuk istemediğini bilir. Çocuk sahibi olmak isteyip istemediğiniz çok özel bir konudur" dedi. Parti için bu tür yorumlar, “yeni bir evlilik ve çocuk doğurma kültürü” kampanyası olarak adlandırılan yeni çabaların tam da bu yüzden çok önemli olduğunu gösteriyor. Çin'in kuzeyindeki yaklaşık 2 milyon nüfuslu Mudanjiang kentinde hükümet tarafından yönetilen bir aile planlaması derneği bu yıl yaptığı bir basın açıklamasında, "Bazı insanlar evlilik ve doğumun sadece özel konular olduğuna ve bireye bağlı olduğuna inanıyor. Bu görüş yanlıştır ve tek taraflıdır" ifadeleri kullanıldı.
Kürtaj kısıtlanacak mı?
İşin en önemli kısmı, köylere, işyerlerine ve şehir mahallelerine yerleşmiş yüz binlerce şubesi olan bir ağ olan hükümet aile planlaması derneklerine düşüyor. On yıllar boyunca ulusal bir dernek tarafından denetlenen bu kurumlar, tek çocuk politikasını uygulayan ana organlardı. Ancak şimdi, bunun yerine sözde yeni doğurganlık kültürünü teşvik etmek için çalışıyorlar. Bazı akademisyenler, aktivistler ve kadınlar, hükümetin kadınların seçimlerini sınırlamak için daha güçlü bir şekilde hareket edebileceğinden endişe ediyor. Merkezi hükümet, son sağlık planlarında “tıbben gereksiz kürtajları” azaltma sözü verdi, bu da prosedüre erişimin kısıtlanabileceğinden endişe edenlerin sosyal medya da isyan etmesine yol açtı.
Hükümet neyi tıbbi açıdan gereksiz olarak tanımladığını belirtmedi ve uzun bir süredir benzer vaatlerde bulunuyor. Çin dünyanın en yüksek kürtaj oranlarından birine sahip, bunun nedeni kısmen tek çocuk politikasının prosedürü yaygın olarak kullanılabilir hale getirmesi. Yeni engellerle ilgili net bir bilgi bulunmuyor. Ancak hükümetin daha fazla çocuk için giderek daha acil hale gelen çağrıları birçok kadını temkinli olmaya itti. Bu korkular, bazı yerlerde kürtaja erişimin halihazırda sadece doktorlar tarafından değil, yetkililer tarafından da denetleniyor olması nedeniyle daha da artıyor. Bazı şehirlerde 14 veya daha fazla haftalık hamile olan kadınların kürtaj yaptırmadan önce yerel aile planlama departmanından izin almaları gerekiyor. Bu zorunluluk 2000'li yıllarda, ebeveynlerin tek çocuk döneminde yaygın bir uygulama olan kız ceninlerini aldırmalarını önlemek için ortaya çıktı. Ancak böyle bir kuralın olduğu yerlerden biri olan Nanjing şehrinde, iki aile planlama bürosundaki yetkililer, başvuru sahiplerini genel olarak caydırmaya çalıştıklarını söyledi.
Röportaj verme yetkileri olmadığı için isimlerini vermeyen yetkililer, bu yönde açık bir yönlendirme almadıklarını belirttiler. Ancak her ikisi de hükümetin üç çocuk politikasına geçişinden ve gençlerin daha fazla çocuk sahibi olma konusundaki isteksizliğinden bahsetti. Bir ofisin pencerelerinde, evliliği ve doğumu teşvik eden 14 farklı poster yer alıyordu. Üç çocukla oynayan genç bir çifti gösteren bir posterde “Hayat sevginin devamıdır” yazıyordu.
© 2024 The New York Times Company
