Ben Hubbard ve Şafak Timur / The New York Times
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan çarşamba günü yaptığı konuşmada İsrail'e sert tepki gösterdi ve Hamas'ı savunarak hükümeti ile ABD dahil diğer NATO üyeleri arasındaki gerilimi artıracak bir tutum sergiledi. Mecliste Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) milletvekillerine seslenen Erdoğan, İsrail'i Gazze Şeridi'ndeki sivillere kasten saldırmak ve çok sayıda çocuk, kadın ve yaşlı insanı öldürmekle suçladı. Erdoğan, "Sadece bu tablo bile buradaki amacın meşru müdafaa değil, insanlığa karşı suç işlemek için önceden planlanmış bir vahşet olduğunu göstermeye yeter" dedi.
Erdoğan ayrıca Batılı ülkeleri İsrail'e verdikleri güçlü destek ve Gazze'yi kontrol eden Hamas'ı terör örgütü olarak damgalamaları nedeniyle eleştirdi. Cumhurbaşkanı, "Hamas bir terör örgütü değildir. Topraklarını ve vatandaşlarını korumak için savaşan bir kurtuluş grubudur, bir mücahitler grubudur" ifadelerini kullandı. Erdoğan'ın yorumları, Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği ve çoğu sivil bin 400'den fazla kişinin ölümüne, sivil ve asker 220'den fazla kişinin de esir olarak Gazze'ye götürülmesine neden olan saldırıdan bu yana İsrail'e güçlü destek veren Batılı ülkelerin tutumlarıyla tam bir tezat oluşturuyor.
Bu saldırıdan önce de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve diğer ülkeler Hamas'ı terör örgütü olarak kabul ediyordu. Ancak Erdoğan'ın 1 milyondan fazla Filistinliyi deniz kıyısındaki yerleşim bölgesinin güney yarısına kaçmaya çağıran ve sivil mahallelere ağır hasar veren ağır bir bombardımana yönelik içeren İsrail'in tepkisine eleştirileri, Arap ve Müslüman dünyasının bazı kesimlerinde yaygın hale gelen duyguları yansıtıyordu. Gazze'de Hamas tarafından yönetilen Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail bombardımanı 6 bin 500'den fazla insanın ölümüne neden oldu.
İsrail Hamas'ın kökünü kazımaya yemin etti ve olası bir kara harekâtı için Gazze sınırına asker yığıyor. İsrail ordusu sivilleri öldürmemek için önlemler aldığını ancak Hamas'ın güçlerini sivil halkın arasına karıştırarak bunu zorlaştırdığını söylüyor.
Türkiye-İsrail ilişkisi
Türkiye'nin İsrail ile ilişkileri Erdoğan'ın yirmi yıllık iktidarı boyunca çalkantılı bir seyir izledi ve bu durum genellikle Erdoğan'ın İsrail'in Filistinlilere yönelik muamelesine duyduğu öfkeyle bağlantılı oldu. Ancak son zamanlarda Erdoğan Yahudi devletiyle yakınlaşma adımları attı. Geçen yıl Türkiye, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'u başkent Ankara'da ağırladı. 2008'den bu yana bir İsrail devlet başkanı ilk kez böyle bir ziyaret gerçekleştirdi. Ayrı bir ziyarette İsrail Savunma Bakanı Türk mevkidaşıyla bir araya geldi ve yetkililer çalışma ilişkilerini sürdürme sözü verdi.
Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada, geçen ay New York'taki BM Genel Kurulu sırasında Erdoğan'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ilk kez bir araya geldiği ve iki liderin birbirlerinin ülkelerini ziyaret etme konusunda anlaştıkları belirtildi. Çarşamba günü Erdoğan İsrail'i ziyaret etme planlarının iptal edildiğini söyledi.
Erdoğan aynı zamanda Hamas ile de bağlarını sürdürüyor. Grubun üyeleri sık sık Türkiye'de vakit geçiriyor ve 7 Ekim'de İsrail'e yönelik Hamas saldırısı gerçekleştiğinde liderlerinin çoğu toplantılar için Türkiye'deydi. Her ne kadar Hamas kendini İsrail'in yok edilmesine adamış olsa da Erdoğan çarşamba günü yaptığı açıklamada İsrail ile bir ülke olarak hiçbir sorunu olmadığını ve sivillerin öldürülmesini her durumda kınadığını söyledi. Erdoğan, "İsrailli siviller de dahil olmak üzere sivilleri hedef alan hiçbir eylemi, faili kim olursa olsun asla mazur görmediğimizi açıkça belirttik" dedi.
şiliğiyle saldırmakla suçladı. Erdoğan'ın Gazze'deki çatışmayla ilgili olarak Batı'nın çoğunun tutumundan ayrılması, NATO müttefikleriyle Rusya konusundaki görüş ayrılıklarının arka planına denk geliyor. Türkiye geçen yıl Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini kınarken, Rus savaş makinesini zayıflatmayı amaçlayan Batı yaptırımlarına uymayı reddetti ve Erdoğan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmeye devam etti ve ondan "dostum" diye bahsetti.
Erdoğan, İsrail'in Gazze'de sivilleri öldürmesini Rusya'nın Ukrayna'da sivilleri öldürmesine benzer şekilde kınamadığı için Batı'yı çifte standart uygulamakla suçlayarak, "Daha dün Ukrayna savaşındaki kayıplar nedeniyle dünyayı ateşe verenlerin Gazze'deki bu açık katliamı görmezden gelmesi ikiyüzlülüktür" dedi.
© 2023 The New York Times Company
