Farnaz Fassihi / The New York Times
İran medyasına göre iki üst düzey İranlı yetkili perşembe günü yaptıkları açıklamada İran'ın İsrail'in son saldırılarına karşılık vermeyi planladığını belirterek iki ülke arasındaki misilleme döngüsünün devam edeceği tehdidinde bulundu. İran medyasına göre İran Devrim Muhafızları Komutan Yardımcısı General Ali Fadavi, “İran'ın Siyonist saldırganlığa yanıtı kesin. 40 yıldır hiçbir saldırıyı cevapsız bırakmadık. Siyonistlerin sahip olduğu her şeyi tek bir operasyonla yok edebilecek güçteyiz" dedi.
Fadavi'nin Lübnan'ın Al Mayadeen televizyon kanalına yaptığı açıklamalar, İranlı bir yetkilinin İsrail'in 26 Ekim'de topraklarına düzenlediği saldırılara misilleme yapma niyetinde olduğunu gösteren ilk açıklama oldu. İran ve İsrail arasında son altı aydır tırmanan kısasa kısas doğrudan saldırı döngüsü bölgeyi topyekûn bir savaşın eşiğine getirmiş olsa da iki taraf da geri adım atacak gibi görünmüyor. Devrim Muhafızlarına bağlı yarı resmi haber ajansı Tasnim'e göre ikinci bir İranlı yetkili, dini liderin ofisinin başkanı Gholamhossein Mohammadi Golpayegani de perşembe günü yaptığı açıklamada, İran'ın İsrail'in “umutsuz eylemine şiddetli, bir yanıt” vermeyi planladığını söyledi.
İran'ın nasıl ve ne zaman yanıt vermeyi planladığı, yanıt vermemeye ikna edilip edilemeyeceği, açıklamaların müzakerelerde koz elde etmek blöf olup olmadığı ya da harekete geçmek için önümüzdeki hafta yapılacak ABD seçimlerinin sonrasına kadar bekleyip beklemeyeceği belirsizliğini koruyor. İran liderleri karşılık verip vermeyeceklerine karar verirken bir kumarla karşı karşıya: İsrail saldırılarını caydırmaya yönelik askeri bir karşılık geri tepebilir ve ekonomisine ve altyapısına zarar verebilecek daha yıkıcı saldırılara davetiye çıkarabilir.
İranlı yetkililer saldırıları küçümsedi
Bu senaryo birkaç hafta önce İran'ın İsrail'e yaklaşık 180 balistik füze fırlatması ve bunu İsrail'in Hamas, Hizbullah ve kendi askeri komutanlarına yönelik suikastlarına misilleme olarak nitelendirmesiyle gerçekleşti. Buna karşılık İsrail de İran'daki kritik petrol ve petrokimya rafinerileri ile önemli bir limanın yanı sıra İran'ın füze filosuna yakıt sağlayan dev yakıt karıştırıcılarının etrafındaki hava savunma sistemlerini vurdu. İranlı yetkililer ve devlet medyası İsrail'in saldırılarının ciddiyetini küçümseyerek İran'ın hava savunmasının İsrail'in füze ve insansız hava araçlarının çoğunu başarıyla engellediğini söylediler.
Ancak analistler İsrail'in İran'ın başkenti Tahran ve enerji tesisleri çevresindeki bazı önemli hava savunma sistemlerini etkili bir şekilde devre dışı bıraktığını ve İran'ı gelecekteki saldırılara karşı özellikle savunmasız hale getirdiğini öne sürüyor. İsrail'in füze tesislerine yönelik saldırıları İran'ın füze üretim kapasitesini değil, İsrail'e saldırmak üzere mobil rampalara yerleştirilebilecek füze cephaneliğini hedef aldı.
İran ordusu konusunda uzman olan ve George Washington Üniversitesi'nde yardımcı profesör olarak görev yapan Sina Azodi, “Zayıf görünmemek ve hem iç hem de uluslararası güvenilirlik için güç sahibi olduklarını kanıtlamak adına bu riski almaya hazırlar” dedi. Azodi, İran'dan yükselen retoriğe rağmen, şu anda İsrail ile diğerine karşı iki doğrudan saldırı açısından berabere olduğunu da sözlerine ekledi. Bir başka saldırının “İran'ın gerilimi tırmandırması anlamına geleceğini ancak bunu varoluşsal bir tehdit olarak görmediklerini” söyledi.
Savaş planlaması konusunda bilgi sahibi olan üç İranlı yetkili, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in pazartesi günü Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'ne İsrail'e saldırmak için hazırlık yapılması talimatını verdiğini söyledi. Yetkililer, Hamaney'in bu kararı, üst düzey askeri komutanların İran'ın füze üretim kabiliyetleri ile Tahran çevresindeki hava savunma sistemlerinin, kritik enerji altyapısının ve güneydeki ana limanın ne ölçüde zarar gördüğüne ilişkin ayrıntılı bir raporu inceledikten sonra aldığını aktardı.
Seçimleri bekliyorlar
Üç yetkiliye göre Hamaney, İsrail'in saldırısının kapsamının ve kayıp sayısının (ordudan en az dört asker öldü) görmezden gelinemeyecek kadar büyük olduğunu ve karşılık vermemenin yenilgiyi kabul etmek anlamına geleceğini söyledi. Yetkililer, kamuoyu önünde konuşma yetkileri olmadığı için isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuştular. Yetkililer, askeri komutanların İsrail içindeki düzinelerce askeri hedefin bir listesini hazırladıklarını ancak saldırıların büyük olasılıkla ABD seçimlerinden sonra gerçekleşeceğini, çünkü İran'ın bölgede yeni bir gerilim ve kaos dalgasının eski Başkan Donald Trump'ın yeniden seçilme kampanyasında işine yarayacağından endişe ettiğini söylediler.
İran Devrim Muhafızları'nın bölgedeki vekil grupları desteklemek ve eğitmekten sorumlu dış kolu Kudüs Güçleri'nin komutanı General İsmail Gani perşembe günü yaptığı açıklamada İran'ın, Lübnan'da İsrail ile savaş halinde olan ve lider kadrosu ile cephaneliğine yönelik ağır saldırılara maruz kalan müttefiki Hizbullah'ın yanında yer alacağını söyledi. İsrailli liderler de gerekirse İran'a daha doğrudan saldırılar düzenlemeye hazır olduklarını belirttiler.
Başbakan Binyamin Netanyahu perşembe günü yaptığı açıklamada İran'a yönelik son saldırıların İsrail'in ikinci bir saldırıda daha fazla zarar vermesini sağladığını söyledi. Netanyahu, “Onun bel altını vurduk. İran rejiminin başındakilerin böbürlenerek konuşmaları, İsrail'in İran'da her zamankinden daha fazla operasyon özgürlüğüne sahip olduğu gerçeğini gizleyemez ve telafi edemez” dedi.
© 2024 The New York Times Company
