Jack Ewing / The New York Times
Birleşik Otomobil İşçileri Sendikası (UAW) Michigan'daki otomobil üreticilerine karşı başlattığı grev, sektörü altüst eden ve Ford Motor, General Motors, Jeep ve Ram'in sahibi Stellantis'ten müşteri çalan elektrikli araç üreticisi Tesla için iyi haberden başka bir şey değil gibi görünüyor.
Aktivist bir sendika tarafından engellenmeyen Tesla, batarya teknolojisi ve yazılım alanındaki önemli liderliğine yenilerini eklemek için iş durdurma eylemlerinden faydalanabilir. Üç köklü otomobil üreticisi işçilik maliyetlerindeki artışlarla yüzleşirken ve elektrikli araçlarda ustalaşmak için mücadele ederken, Tesla çoğu otomobil üreticisinden çok daha karlı olduğu için otomobil fiyatlarını düşürerek bıçağı bükebilir.
Tesla işçilerini örgütlemek için yeni girişim
Ancak UAW'nin, sendikal aktivizmin ülke çapında yeniden canlandığı bir dönemde üyeleri için büyük bir zafer kazanma kararlılığı, Tesla ve eski adı Twitter olan sosyal medya ağı X üzerinden sendikalara saldıran ve onlarla alay eden CEO Elon Musk için riskler barındırıyor. Üst düzey bir sendika yetkilisi, geçmişte Tesla'nın fabrika işçilerini örgütlemekte başarısız olan UAW'nin yeni bir girişim için hazırlandığını söyledi.
Tesla'nın otomobil ve batarya ürettiği Kaliforniya ve Nevada'yı kapsayan UAW 6. Bölge Direktörü Mike Miller, "Aktif olarak bir sendika kurmaktan ve toplu pazarlık yoluyla kendileri ve iş arkadaşları için yapabilecekleri en iyi temsili oluşturmaktan bahseden bir grup Tesla işçisi var" dedi. Tesla'nın ayrıca Dallas-Fort Worth bölgesindeki sendikalı GM fabrikasından çok uzak olmayan Teksas, Austin'de büyük bir fabrikası var.
"Üç büyükler için iyi olmayacak"
Miller verdiği bir röportajda daha fazla ayrıntı vermeyi ya da Tesla çalışanlarının kimliklerini açıklamayı reddederek, kamuoyuna duyurmadan önce hazırlanmak için zamana ihtiyaçları olduğunu söyledi. Bu sendikal örgütlenme çabası, Tesla'nın elektrikli araç şarj cihazları ürettiği ve veri girişi çalışanlarını istihdam ettiği New York, Buffalo'daki bir fabrikadaki kampanyadan ayrı olacak. Ancak ulusal sendika temsilcileri Detroitli otomobil üreticilerinden yüzde 40 ücret artışı ve sosyal haklarda önemli kazanımlar talep ederken, herhangi bir anlaşmanın Tesla'daki sendikasız işçilere göndereceği sinyali kesinlikle düşünüyorlar.
Pennsylvania Üniversitesi Wharton School'da yönetim profesörü olan Rahul Kapoor, "Açıkça görülüyor ki, dışarıdaki anlatı bunun Üç Büyükler için iyi olamayacağı ve eğer Üç Büyükler için iyi değilse, Tesla için iyi olduğu yönünde" dedi. Ancak Kapoo, "Ford ve GM'nin ödediğinden daha düşük ücret alan bir otomobil işçisi olsaydım ve önemli bir artış olduğunu duysaydım, büyük olasılıkla bunu dikkate almak isterdim" diye ekledi.
"Kendilerini uzaya fırlatabilsinler diye kıt kanaat geçiniyorlar"
UAW Başkanı Shawn Fain, Pazar günü CBS News'un Face the Nation programında Musk'a bir uyarı ateşi açtı. Fainn, "Bu şirketlerdeki işçilerin çoğu, açgözlü CEO'lar ve Elon Musk gibi açgözlü insanlar daha fazla roket gemisi inşa edip kendilerini uzaya fırlatabilsinler diye kıt kanaat geçinmeye çalışıyor" dedi. Tesla'nın Kaliforniya, Fremont'taki otomobil montaj fabrikasında çalışan bir grup işçinin, hiçbir zaman oylama için yeterli ivmeyi kazanamayan bir örgütlenme girişimine başladığı 2016 yılından bu yana çok şey değişti.
Elektrikli araç pazarına hükmediyor
O zamanlar Tesla iflasla flört eden, zor durumdaki bir girişimciydi. Şimdi ise Tesla, Amerika Birleşik Devletleri'nde yüzden 60'lık bir payla elektrikli araç pazarına hükmediyor. Borsada, ABD'nin üç köklü otomobil üreticisinin toplamından çok daha değerli. İşçileri ödüllendirmek için rakiplerinden daha iyi bir konumda olduğu tartışılmaz.
Yine de işçi örgütlenmesi zor bir şey. Aktivistler işçilerin en az yüzde 30'una sendika kartlarını imzalatmalı ve Ulusal Çalışma İlişkileri Kurulu tarafından denetlenen bir oylamaya zorlamalı. Şirketler genellikle işçileri sendikaya katılmaktan caydırmak için ellerinden geleni yapıyor, sendikal kampanyaları yenilgiye uğratma konusunda uzmanlaşmış avukatlar ve danışmanlar tutuyor. İşçilerin çoğunluğu sendika lehine oy kullansa bile, ücret artışı ve daha iyi sosyal haklar kazanmak ancak yıllarca sürebilen müzakerelerden sonra mümkün olabiliyor. New York, Staten Island'da bir depoda çalışan Amazon işçileri Nisan 2022'de sendikalaşma yönünde oy kullandılar, ancak Amazon sonuca itiraz etti ve henüz bir sözleşme üzerinde pazarlığa başlamadı.
Yine de Tesla sendikalar için cazip bir hedef olabilir. Şirket ikinci çeyrekte 25 milyar dolarlık satıştan 2,7 milyar dolar kâr kazanarak yaklaşık yüzde 11'lik bir kâr marjı elde etti. Bu kar marjı, Ford ya da GM'nin kar marjından daha fazla, üstelik bu şirketler için son derece karlı bir dönemden sonra bile. Fiat Chrysler ve Peugeot SA'nın 2021'deki birleşmesiyle ortaya çıkan Stellantis, yılın ilk altı ayında yüzde 11 kar marjı bildirdi ancak ABD'de pazar payı kaybetti.
Tesla'nın daha güçlü mali performansı, otomobil fiyatlarını önemli ölçüde düşürmesine olanak tanıyarak, yerleşik otomobil üreticilerinin elektrikli araçlarda zemin kazanmasını zorlaştırdı. En ucuz Model 3 sedan, federal vergi kredilerinden sonra yaklaşık 33 bin dolara mal oluyor ve bu rakam benzer benzinli araçlardan daha düşük.
Tesla yorum talebine yanıt vermedi, ancak Musk geçen hafta X'te çalışanlarının GM, Ford ve Stellantis çalışanlarından daha iyi durumda olduğunu söyleyerek sendika tehdidini kabul etmiş görünüyordu. "UAW'den daha fazla ödeme yapıyoruz" dedi, ancak "performans beklentilerinin de daha yüksek olduğunu" ekledi.
Geleneksel otomobil üreticileri Musk'ın matematiğine itiraz ederek, çalışanlarına önemli ölçüde daha fazla ödeme yaptıklarını ve büyük bir zammın sadece aradaki farkı açacağını ve elektrikli araç ve batarya fabrikalarına yatırım yapma kabiliyetlerini zayıflatacağını söylediler. Ford, saatlik çalışanlarının yan haklar dahil yılda ortalama 112 bin dolar kazandığını, Tesla'da ise bu rakamın yaklaşık 90 bin dolar olduğunu söylüyor. Ford'un rakamlarına Tesla'nın çalışanlarına verdiği ve çok değerli olabilen hisse senedi opsiyonları dahil değil. Musk, bazı üretim işçilerinin şirketteki hisseleri sayesinde milyoner olduklarını söyledi.
Hisse senedi opsiyonları kazançlı olduğu kadar riskli de olabilir. Tesla, çalışanlarına ne sıklıkta ya da ne miktarda opsiyon dağıttığını ayrıntılı olarak açıklamadı. Şirket, yetkili kurumlara yaptığı başvurularda, çalışanların aldığı opsiyonların bir hak ediş süresi olduğunu, yani çalışanların bunları nakde çevirmek için belirli bir süre şirkette kalmaları gerektiğini söyledi.
California, Oakland'da şirket aleyhine açılan davalarda şirket çalışanlarını temsil eden avukat Bryan Schwartz, Tesla çalışanlarının işten çıkarılmaları ya da yaralanma veya sağlık durumlarının kötü olması nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalmaları halinde opsiyonlarını kaybedebileceklerini söyledi. Schwartz, "Çalışanların gerçekten güvenebileceği ölçüde opsiyonlarla ilgili pek çok sorun var" dedi.
Hisse senedi ödüllerinin değeri Tesla'nın hisse fiyatıyla birlikte dalgalanıyor. Hisse senedi 2021'in sonlarında 400 doların üzerine çıkmış, geçen yıl 100 doların biraz üzerine düşmüş ve bu yıl toparlanarak 270 dolara çıkmıştı. Bu belirsizlik, ipotek ödemelerini yapmaya ve çocuk bakımı için ödeme yapmaya çalışan işçiler için tedirgin edici olabilir.
Villanova Üniversitesi'nde işçi sorunlarını takip eden sosyoloji profesörü Rick Eckstein, "Tesla işçisi olsaydım, diğer tüm şirketler elektrikli araç üretirken, bir ücreti tercih ederdim" dedi. Tesla, uzun çalışma saatleri ve cezalandırıcı teslim tarihleri ile çalışılması zor bir yer olarak ün yaptı. Schwartz, terfilerde ve iş atamalarında ayrımcılıkla karşılaştıklarını ve ırkçı tacize maruz kaldıklarını söyleyen Siyah çalışanlar adına Tesla'ya dava açtı. Tesla suçlamaları reddetti.
Herhangi bir sendikalaşma girişimi Musk'ın sert muhalefetiyle karşılaşacaktır. Ulusal Çalışma İlişkileri Kurulu, Musk'ın 2018 yılında çalışanları, sendikalaşmaya oy vermeleri halinde hisse senedi opsiyonlarını kaybedeceklerini ima ederek yasadışı bir şekilde tehdit ettiğini tespit etti. Çalışma kurulu ayrıca Tesla'nın baş organizatörlerden birini yasadışı bir şekilde işten çıkardığını da tespit etti. Bir temyiz mahkemesi kurulun kararını onadı. Musk ve şirketin yanlış bir şey yapmadığını savunan Tesla, mahkeme kararını temyize götürüyor.
© 2023 The New York Times Company
