Edward Wong / The New York Times
Bu hafta, iki yetişkin panda, Mei Xiang ve Tian Tian ile 3 yaşındaki yavruları Xiao Qi Ji, bulutsuz bir sonbahar sabahında ayrı ayrı metal kasalara konuldu ve kamyonlarla Panda Express adı verilen FedEx Boeing 777'ye götürüldü.
Çıkışları Washington'dan hızla geçen başkanlık konvoylarının tüm ihtişamıyla gerçekleşti: polis eskortları, el sallayan seyirciler ve takip eden gazeteciler. Uçak, 220 kilo bambu, bir veteriner ve iki hayvan bakıcısı ile Dulles Uluslararası Havaalanı'ndan Çin'e 19 saatlik uçuş için havalandı. Ayılar orada, Siçuan eyaletinin sisli dağlarındaki yemyeşil bir doğa koruma alanında yaklaşık 150 diğer pandaya katılacak.
Böylece bir panda diplomasisi dönemi, en azından şimdilik, sona erdi. Hayvanat bahçesi müdürü Brandie Smith, "Zor bir hafta ve zor bir sabah oldu" dedi gazetecilere, içinde tüylü sakinlerinin bulunduğu kasaların forkliftlerle bambu kaplı Asia Trail alanından taşınmasını izlerken. Smith, "Lütfen dev pandalar için geleceğin parlak olduğunu bilin. Programımıza bağlılığımızı sürdürüyoruz ve pandalar başkente döndüğünde hepinizle birlikte bunu kutlamak için sabırsızlanıyoruz" ifadelerini kullandı.
1972 yılında başladı
Panda diplomasisi, First Lady Patricia Nixon'ın 1972 yılında Başkan Richard Nixon'la birlikte Pekin'e yaptıkları önemli ziyaret sırasında Çin Başbakanı Zhou Enlai'ye pandalara olan düşkünlüğünden bahsetmesiyle başladı. İki ay içinde Çin, Ulusal Hayvanat Bahçesi'ne Ling-Ling ve Hsing-Hsing adında bir dişi ve bir erkek panda gönderdi. Washington'daki panda varlığı o zamandan beri Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasındaki bağların bir sembolü olarak varlığını sürdürüyor.
Geri dönmelerine dair süpekülasyonlar
Paytak paytak yürüyen bu siyah-beyaz kürke sahip ayılar, bana her zaman doğal diplomatlar gibi gelmiştir: Pekin'de yaşarken ve çalışırken ailemi Chengdu kentindeki panda araştırma merkezine götürdüm ve 3 buçuk yaşındaki kızım onlara karşı kalıcı bir takıntı geliştirdi. Ancak ABD-Çin gerilimi yıllardır yükseliyor ve şimdi Çin'in pandaların iadesini istediğine dair spekülasyonlar var. Hayvanat bahçesi yetkilileri ve bilim insanları asıl nedenin biyoloji ya da "panda zamanı" olduğunu söylüyor. Üç pandanın da Çin'e geri dönmeleri gereken bir yaşta olduklarını söylüyorlar.
Mei Xiang ve Tian Tian 2000 yılında, Hsing-Hsing'in böbrek hastalığı nedeniyle ötenazi edilmesinden yaklaşık bir yıl sonra ve Ling Ling'in kalp yetmezliğinden vefat etmesinden sekiz yıl sonra geldi. İki yeni panda ilk resmi anlaşma kapsamında on yıl kaldı, ardından art arda iki beş yıllık anlaşma kapsamında kaldı. Bu sonuncusu pandeminin başlarında sona erdi ve Çin'deki ortak dernek, süresi dolmak üzere olan üç yıllık bir uzatmayı kabul etti.
"Çin'de olmaları gereken yaştalar"
Mei Xiang, bilim insanlarının artık bebek sahibi olamayacağını düşündükleri bir yaşta, Ağustos 2020'de doğum yaptı. Bu yüzden yavruya Xiao Qi Ji yani Küçük Mucize adı verildi. Bu yavru, Washington'da doğan ve hayatta kalan dördüncü yavrusu oldu. Çin dışında pandalara ev sahipliği yapan hayvanat bahçeleri genellikle yavruları 4 yaşına gelmeden, yetişkinleri ise yaşlandıklarında geri göndermeyi kabul ediyor; Mei Xiang 25, Tian Tian ise 26 yaşında. Hayvanat bahçesinde 23 yıldır pandalarla çalışan koruma biyoloğu Melissa Songer, "Çin'de olmaları gereken yaştalar. Bir pandanın Çin dışında ölmesini istemiyorum" dedi.
Atlanta Hayvanat Bahçesi şu anda Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tek dev pandaya sahip ancak gelecek yıl Çin'e dönmeleri bekleniyor. San Diego Hayvanat Bahçesi'ndeki yaşlanan anne ve oğlu 2019'da geri döndü ve Memphis Hayvanat Bahçesi'ndeki dişi panda Ya Ya da bu Nisan ayında geri döndü. Arkadaşı Le Le de onunla birlikte dönecekti ama Şubat ayında 25 yaşında kalp hastalığından öldü ve bu olay bazı Çin vatandaşlarını çileden çıkardı.
Yeni bir çift istenmesi planlanıyor
Bir pandaya ev sahipliği yapmak için bambu bahçelerinden daha fazlası gerekiyor. Yeni başlayanlar için, Ulusal Hayvanat Bahçesi Çinli bir koruma ortağına bir çift için yıllık 500 bindolar ücret ödedi (Mei Xiang ve Tian Tian'ın buradaki ilk on yılında 1 milyon dolardı). Maliyetlere rağmen, pandalara sürekli olarak ev sahipliği yapan dört ABD hayvanat bahçesi, anlaşmaları güvence altına almak için Çin'deki iki ayrı koruma grubuyla birlikte çalıştı. Songer, Ulusal Hayvanat Bahçesi'nin ortağı Çin Yaban Hayatı Koruma Derneği'nden yeni bir çift istemeyi planladığını söyledi.
Çin Büyükelçiliği'nden Xu Xueyuan, çarşamba günü hayvanat bahçesi müdürü Smith ile yaptığı konuşmada bu konudaki beklentilerden bahsetmedi. Xueyuan, "İşbirliğinin Çin ve Amerikan halkları arasındaki karşılıklı anlayış ve dostluğa güçlü bir katkı sağladığını" söyledi. Yakın zamana kadar pandaların neslinin tükenmekte olduğu düşünülüyordu ve bu nedenle Ulusal Hayvanat Bahçesi'ndeki bilim insanları panda yetiştiriciliğine yardımcı olmak için üreme döngülerini araştırdılar. Songer, dişi bir pandanın her yıl sadece bir ya da iki gün doğurgan olduğunu ve bilim insanlarının ne zaman suni dölleme yapacaklarını belirlemek için idrar örneklerini kullanarak hormon seviyelerini izlediklerini söyledi. Küçük Mucize bu şekilde doğdu. "Biz bu işi çözdük. Çin bunu çözdü" diyen Songer, "Onları insan bakımı altında çoğaltmak büyük bir başarı oldu" diye ekledi.
Çin'deki panda nüfusu arttı ve şimdi bilim insanları pandaları yeniden doğaya salmayı deniyorlar. Pazar sabahı erken saatlerde, şu anda 11 yaşında olan kızım Aria ile birlikte anne, baba ve oğulun ayrı ayrı kapalı ve açık alanlardaki muhafazalarında hantal hantal dolaşmalarını, bambu çiğnemelerini, plastik toplarla yuvarlanmalarını ve kayaların üzerinden atlamalarını izledik. Yeni bir eve gideceklerini bilip bilmediklerini merak ettik. Hayvan bakıcıları onları taşıma kasalarına alışmaları için haftalardır eğitiyordu. Aria'nın her gece birlikte uyuduğu pelüş pandalar kadar sevimli görünüyorlardı. Aria beni bitmek bilmeyen panda bilgileriyle eğlendirdi: Günde 14 saat yemek yediklerini biliyor muydunuz?
Bazıları her gün geliyordu ve bazıları da bu sonbaharın başlarında dokuz günlük Panda Palooza festivali sırasında uğradıktan sonra tekrar ziyaret ediyordu. Diğerleri ise pandaların gideceğini duymuş ve bir anlığına görebilmek için yüzlerce ya da binlerce kilometre yol kat etmişti. Allen ailesi pandaları ilk kez görmek için Kuzey Carolina'dan sekiz saatlik bir yolculuk yaptı. Çocuklardan Anna Kate, hayvanat bahçesinin yıllar önce bir panda reality şovunu internetten yayınlamak için kurduğu kameralara atıfta bulunarak, "Pandemi sırasında her gün panda kamerasını izledim" dedi. Annesi Gillian Allen, "Belki de buraya, evlerine geri dönmeleri için nasıl bir anlaşma yapacaklarını bulurlar ama Çin gerçekten onların evi" diye ekledi.
© 2023 The New York Times Company
