Constant Méheut ve Josh Holder / The New York Times
Geçen yılın büyük bir bölümünde Rus birlikleri Ukrayna mevzilerine kanlı saldırılar düzenleyerek genellikle sınırlı kazanımlar elde etti. Ancak dur durak bilmeyen saldırılar artık meyvelerini vermeye başladı: Ekim ayında Rusya, Ukrayna hatlarının sürekli baskı altında kalmasıyla 2022 yazından bu yana en büyük toprak kazanımını elde etti. Geçen ay boyunca Rus güçleri Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesinde 414 kilometre kareden fazla bir alanı ele geçirdi ki bu alan şu anda savaşın ana sahası. Bu da ekim ayı başında Vuhledar'dan başlayarak Ukrayna'nın bölgedeki savunmasını sağlayan stratejik kasabaların kontrolünü ele geçirmelerini sağladı. Geçen hafta, artık kaybedilmiş görünen Selydove'da savaş şiddetlendi.
Uzmanlar, savaşın en hızlı kazanımları arasında yer alan bu ilerlemelerin, Rus ordusunun Donbas'taki Ukrayna güçleri için önemli bir lojistik merkezi olan Pokrovsk şehrine saldırmadan önce kanatlarını güvence altına almasına yardımcı olacağını söylüyor. Rusya'nın hızlı ilerleyişi, cephe hatlarının çoğunlukla durağan kaldığı ve her iki tarafın da büyük ölçüde başarısız olan iddialı saldırılar başlattığı geçen yılki duruma kıyasla çarpıcı bir değişiklik.
Ukrayna ordusu giderek zayıflıyor
Ancak 2023'ü belirleyen çıkmaz, Rusya'nın son dönemdeki ilerlemesine zemin hazırladı. Ukraynalı askerler ve askeri analistler, kazanımlar ne kadar beklenmedik olursa olsun, Rusya'nın saldırılarının Ukrayna ordusunu giderek zayıflattığını ve birliklerinin artık bazı mevzilerini tutamayacak kadar gerildiğini söylüyor. Finlandiya merkezli Black Bird Group'tan askeri uzman Pasi Paroinen'e göre Rusya'nın bu yıl Ukrayna'da elde ettiği toprak kazanımlarının yarısı sadece son üç ayda gerçekleşti. Uzman, “Donbas'ın güneydoğusundaki durum hızla kötüleşiyor” dedi.
Rusya temmuz ayında Donbas'ın bu güneydoğu cebinde bir dizi küçük kazanım elde etti. Gözünü Ukrayna'nın bölgedeki birliklerine ikmal yapmak için bağımlı olduğu önemli bir demiryolu ve karayolu merkezi olan Pokrovsk'a dikti. Ağustos ayında Ukrayna'nın savunma hatları çöktü ve Rusya hızla Pokrovsk'a doğru 16 km ilerleyerek doğu ve kuzeyden Selydove'a yaklaştı. Rusya'nın Pokrovsk'a doğru ilerleyişi, Ukrayna'nın birkaç savunma hattıyla karşılaşması ve Ukrayna'nın takviye birlikler göndermesiyle yavaşladı. Rusya Pokrovsk'a doğrudan saldırmak yerine onu güneyden kuşatmaya çalıştı ve Selydove çevresindeki kontrolünü sıkılaştırdı. Daha güneyde bir tepe kale kasabası olan Vuhledar'ı neredeyse kuşattıktan sonra ele geçirdi.
"Sürekli bir körebe oyunu"
Geçen ay içinde Rusya Selydove'ye ilerleyişini tamamladı ve bu hafta şehri ele geçirmiş görünüyor. Ayrıca üç yönden Kurakhove'ye ilerleyerek Ukrayna güçlerini bu şehirden çıkarmaya çalışıyor. Paroinen, Ukrayna güçlerinin savuşturmaya çalışmak zorunda kaldığı amansız saldırıları sürekli bir körebe oyununa benzetiyor: Yeni kriz noktaları, üstesinden gelinebileceklerinden daha hızlı ortaya çıkıyor. Bu da Rusya'nın zayıf bir nokta bulduğunda hızla ilerlemesine olanak sağlıyor.
Fransız Stratejik Araştırmalar Vakfı'nda analist olan Vincent Tourret, Rusya'nın ilerlemesine yardımcı olan diğer faktörlere işaret ederek, tahkim edilmiş düşman mevzilerini yok edebilen güçlü güdümlü bombaların kullanımının artması ve şu anda çatışmaların yaşandığı bölgede Ukrayna'nın tahkimat eksikliği olduğunu söyledi. Tourret, “Ukrayna'nın savunması giderek daha fazla hırpalanıyor, arazi Rus saldırıları için giderek daha elverişli hale geliyor ve bunun da ötesinde Ruslar güdümlü bombalarla daha iyi bir etki yaratıyor. Bu üç faktör bir araya gelerek Rus kazanımlarındaki artışı açıklıyor" ifadelerini kullandı.
Ukrayna kuvvetleri de savaş alanında büyük ölçüde yetersiz kalmalarına neden olan ciddi personel eksikliğinden muzdarip. Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi sekreteri Oleksandr Lytvynenko salı günü parlamentoya verdiği demeçte bu sorunu çözmek için 160 bin kişinin daha askere alınacağını ve birliklerin personel sayısının yüzde 85'e çıkarılmasının hedeflendiğini söyledi. Geçen birkaç ay içinde Rus kuvvetleri, Chasiv Yar gibi uzun süreli çatışmaların yaşandığı Ukrayna kalelerini aştı. Rus birlikleri uzun zamandır, kenti dış mahallelerinden ayıran ve Ukraynalılar için doğal bir bariyer görevi gören bir kanal tarafından engelleniyordu. Ancak son zamanlarda, İngiltere Savunma Bakanlığı'na göre, Rusya'nın kanalı geçmesi ve kasabanın sınırlarına yaklaşması kuvvetle muhtemel.
Diğer yerlerde ise Rus ordusu, Selydove'da olduğu gibi Ukrayna güçlerini geri çekilmeye zorlamak için kuşatma tehdidinde bulunma taktiğini kullandı. Bir sivil toplum araştırma grubu olan Ukrayna Güvenlik ve İşbirliği Merkezi Başkanı Serhii Kuzan, Selydove'nin Pokrovsk'un güney kanadını koruduğunu ve ele geçirilmesinin Rusya'nın burada topçu birliklerini konumlandırmasına ve ikmal yollarını güvence altına almasına yardımcı olacağını söyledi. Askeri uzmanlar, Rusya'nın son dönemdeki hızlı ilerleyişinin Ukrayna'nın bir başka zayıflığına işaret ettiğini söylüyor: Tahkimat eksikliği.
Bu ayın başlarında kale kenti Vuhledar'ı ele geçiren Rus kuvvetleri, Ukrayna'nın savunma hatlarının seyrek olduğu büyük ölçüde açık bir araziyle ve Ukraynalı birliklerin sert bir direniş oluşturmak için yerleşebileceği az sayıda kentsel alanla karşılaştı. Rusya sadece geçtiğimiz hafta içinde Vuhledar'ın yaklaşık 9 kilometre kuzeyine ilerledi ki bu önceki kazanımlara kıyasla alışılmadık derecede hızlı bir ilerleme. Paroinen, “Ruslar şu anda eski cephe hattını ve 2023'te Vuhledar'a yönelik önceki saldırıları durduran geniş mayın tarlalarını çoktan geçmiş durumda” dedi.
Savunmanın çoğunu eğitimsiz siviller oluşturuyor
Daha da kötüsü, Ukrayna Donbas'taki tecrübeli birliklerini, Ukrayna güçlerinin bu yaz sürpriz bir sınır ötesi saldırı başlattığı Rusya'nın Kursk bölgesine kaydırarak buradaki pozisyonlarını zayıflattı. Bu birliklerin yerini genellikle Rus saldırılarını savuşturmakta zorlanan daha az deneyimli birlikler aldı. Tourret, şu anda Donbas'ta cephede görev yapan birçok birliğin Ukrayna'nın Bölgesel Savunması'ndan olduğunu belirtti. Bu güç büyük ölçüde 2022'de Rus işgalcilerle savaşmak için gönüllü olan ancak düzenli ordu birliklerinin eğitim ve teçhizatından yoksun sivillerden oluşuyor.
Paroinen Rusya'nın son dönemdeki hızlı ilerleyişinin “Ukrayna kuvvetlerine ilişkin genel tabloyu desteklediğini” söyledi: Rezervler düşük, çok sayıda kaliteli birlik Kursk'ta sıkışmış durumda ve Rusya'nın Ukrayna hatlarındaki herhangi bir zayıflıktan faydalanmak için yeterli gücü kaldı.
© 2024 The New York Times Company
