Adam Satariano ve Cecilia Kang / The New York Times
Bu ay sosyal medya platformu X, yöneticilerinden birinin belirli içerikleri kaldırmadığı için tutuklanmakla tehdit edilmesinin ardından Brezilya operasyonlarını kapattı. Geçen yıl Binance'in kurucusu Changpeng Zhao, kripto para platformunda gerçekleşen federal kara para aklama ihlallerinden suçlu bulundu. 2021 yılında Hindistan'daki Twitter yöneticileri, hükümetin siteden kaldırılmasını istediği paylaşımlar nedeniyle tutuklanmakla karşı karşıya kaldı.
Cumartesi günü ise, çevrimiçi iletişim aracı Telegram'ı kuran Pavel Durov, platformun çocuklara yönelik cinsel istismar görüntülerinin bulundurulması ve dağıtılması gibi suçlara karıştığına ilişkin bir soruşturma kapsamında Fransa'da gözaltına alındı. Yıllar boyunca, internet şirketi yöneticileri platformlarında gerçekleşen olaylardan dolayı Batı demokrasilerinde nadiren kişisel sorumlulukla karşı karşıya kaldılar. Ancak kolluk kuvvetleri, yetkililer ve politika yapıcılar çevrimiçi platformlar ve borsalar üzerindeki incelemelerini artırdıkça, şirket liderlerini ne zaman doğrudan sorumlu tutacaklarını giderek daha fazla düşünüyorlar.
Durov'un hafta sonu gözaltına alınmasıyla noktalanan bu değişim, Meta'nın Mark Zuckerberg'i gibi teknoloji yöneticilerinin de Avrupa topraklarına ayak bastıklarında tutuklanma riskiyle karşı karşıya olup olmadıkları sorusunu gündeme getirdi. Uzmanlar, şimdilik teknoloji yöneticilerinin korkacak pek bir şeyi olmadığını, Durov'unki gibi vakaların muhtemelen aykırı örnekler olacağını söyledi. Tarihsel olarak, bir platformun ihlallerinden bireylerden ziyade şirketler sorumlu tutuluyor. Yasal olarak da ABD ve Avrupa'da, özellikle de internet platformlarını zararlı söylemlerden sorumlu olmaktan koruyan İletişim Ahlak Yasası'nın 230. Bölümü gibi ABD yasaları nedeniyle, bireyleri şirketlerindeki faaliyetlerden dolayı kovuşturmak için çıta yüksek.
Çocuk güvenliği konusunda sorumluluk değişti
Ancak University College Dublin Hukuk Fakültesi'nde doçent olan TJ McIntyre, yöneticilerin sitelerinde yer alanlardan sorumlu tutulma eşiğinin belirli alanlarda, özellikle de çocuk güvenliği konusunda düştüğünü söyledi. Geçen yıl İngiltere, şirketlerinin çocuk güvenliğini riske atan içerikten haberdar olması ve sistematik olarak bunu kaldırmaması halinde teknoloji liderlerini kişisel olarak sorumlu tutabilecek bir çevrimiçi güvenlik yasasını kabul etti. Bölüm 230 bile çocukların cinsel istismarı gibi bazı yasadışı söylem biçimleri için geçerli değildir.
McIntyre “Burada 30 yıllık bir süreç var” dedi. McInnre, 1990'lardan bu yana teknoloji yöneticilerinin genellikle kullanıcıların kendi platformlarında yaptıklarından sorumlu tutulmadığını ancak bu yaklaşımın artık daha güçlü hesap verebilirlik isteyenler tarafından sorgulandığını söyledi. 39 yaşındaki Durov şimdilik resmi olarak herhangi bir suçla itham edilmedi. Fransız yetkililer çok az ayrıntı vermiş olsalar da Durov, Telegram'daki faaliyetleriyle ilgili olarak çocuklara yönelik cinsel istismar materyali, uyuşturucu kaçakçılığı, dolandırıcılık, kara para aklama, cezai işlemlere yataklık etme ve kolluk kuvvetleriyle işbirliği yapmayı reddetme gibi bir dizi potansiyel suçlamayla karşı karşıya.
İşbirliği yapmadığı için eleştirildi
Uzmanlar, Durov'un, hükümetlerin nadir durumlar dışında insanların çevrimiçi olarak söylediklerini ve yaptıklarını kısıtlamaması gerektiğine dair otorite karşıtı duruşu ile kendisini hedef haline getirdiğini söyledi. Meta, Google ve genellikle hükümet emirlerine uyan diğer çevrimiçi platformların aksine Telegram, Fransız yetkililer tarafından kolluk kuvvetleriyle işbirliği yapmadığı için de eleştirildi. Durov'un tutuklanmasının ardından Telegram, AB yasalarına uyduğunu ve bir platformun veya sahibinin o platformun kötüye kullanılmasından sorumlu olduğunu iddia etmenin saçma olduğunu söyledi.
Teknoloji şirketleri, yöneticilerinin karşılaşabileceği yasal sorumluluklara çok dikkat ediyor. Bu yıl Meta, CEO'su Zuckerberg'in New Mexico başsavcısı tarafından çocuk koruma konusundaki başarısızlıkları nedeniyle şirket aleyhine açılan bir davada, davalı olarak gösterilmemesi için başarılı bir mücadele verdi. Çin, Rusya ve diğer otoriter ülkelerde ABD'li teknoloji şirketleri bazen tutuklanmalarını önlemek için çalışanlarını geri çekti. Endişe, çalışanların, şirketleri hükümetin hoşuna gitmeyen içerikleri kaldırmak gibi şeyler yapmaya zorlamak için bir koz olarak kullanılmasıydı.
Çok az örnek var
Daha önce, teknoloji yöneticilerinin kendi hizmetlerinde gerçekleşen faaliyetlerden potansiyel olarak sorumlu görüldüğü sadece birkaç kayda değer vaka yaşandı. 1998 yılında, bir çevrimiçi hizmetler şirketi olan CompuServe'ün eski yöneticilerinden Felix Somm, internette pornografinin yaygınlaşmasına suç ortaklığı yaptığı gerekçesiyle Almanya'da iki yıl tecilli hapis cezasına çarptırıldı. Daha sonra beraat etti. 2002 yılında Yahoo'nun eski CEO'su Timothy Koogle, web sitesinde Nazi hatıralarının satışı nedeniyle Fransa'da suçlamalarla karşı karşıya kaldı. O da daha sonra beraat etti.
Megaupload'un kurucusu Kim Dotcom, 2012 yılında web sitesiyle ilgili telif hakkı ihlali nedeniyle ABD makamları tarafından tutuklandı. Silk Road çevrimiçi karaborsasının yaratıcısı Ross W. Ulbricht, 2015 yılında ABD'de yasadışı uyuşturucu satışını kolaylaştırmaktan mahkum edildi. 2016 yılında Brezilya, uyuşturucu kaçakçılığı soruşturmasında WhatsApp mesajlaşma verilerini teslim etmediği için bir Facebook yöneticisini kısa süreliğine hapse attı.
Bu örneklere son olarak hafta sonu Durov'un gözaltına alınması eklendi. Stanford Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde internet hukuku profesörü olan Daphne Keller, savcılar ve kolluk kuvvetleri için bir zorluğun, bir teknoloji yöneticisinin platformlarındaki yasadışı faaliyetler hakkında bilgi sahibi olduğunu ve zararları engellemeye çalışmadığını kanıtlamak olduğunu söyledi. TikTok, YouTube, Snap ve Facebook ile Instagram'ın sahibi olan Meta, yasadışı içeriği kaldırmak ve kolluk kuvvetlerine bildirmek için çalıştıklarından, yöneticilerinin doğru şeyi yapmaya çalıştıklarını iddia edebilmeleri için bunu göstermek zor.
Elon Musk 2022'de siteyi satın alıp adını X olarak değiştirmeden önce Twitter'da başkan yardımcısı olan Bruce Daisley, yine de teknoloji şirketlerini harekete geçmeye zorlamak için kovuşturma riskinin gerekli olduğunu söyledi. Daisley geçtiğimiz günlerde The Guardian'da yazdığı yazıda, “Kişisel yaptırım tehdidi, yöneticiler üzerinde kurumsal para cezası riskinden çok daha etkili” dedi.
© 2024 The New York Times Company
