Lara Jakes / The New York Times
Romanya'da Ukraynalı pilotlara F-16 savaş uçağı kullanmayı öğretmek için kurulan yeni eğitim merkezinde jetler hazır ve uçuş eğitmenleri bekliyor. Ancak bir sorun var: Geçen yaz merkezin, ülkelerini giderek daha ölümcül hale gelen Rus saldırılarına karşı savunmak üzere havalanmalarında önemli bir rol oynayacağı yönündeki açıklamalara rağmen Ukraynalı pilotlar henüz gelmedi.
Ne zaman başlayacakları belli değil
NATO müttefiklerinin de savaş uçaklarını eğitmek için kullandığı Romanya'nın güneydoğusundaki Fetesti hava üssündeki merkezde Ukraynalı pilotların ne zaman eğitime başlayacağı henüz belli değil. Ancak bu gecikme, askeri ittifakın F-16'ları tedarik etme telaşının yarattığı karmaşa ve kaosa açılan bir pencere niteliğinde.
Bu, Ukrayna'nın pilotlarının hazırlanmadığı anlamına gelmiyor. On iki pilotun Danimarka, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nde 10 aylık eğitimin ardından bu yaza kadar F-16'ları savaşta uçurmaya hazır olması bekleniyor. Ancak pilotlar Ukrayna'ya dönene kadar, Avrupalı müttefiklerin söz verdiği yaklaşık 45 savaş uçak içinden sadece altı F-16 teslim edilmiş olacak.
Mühimmat sıkıntısını telafi edecek
Bununla birlikte, merakla beklenen savaş alanına gelişleri çok da erken olmayacak. Rusya son haftalarda Ukrayna'nın doğusunda zemin kazanmak için daha agresif bir hava desteği kullandı ve savaş uçaklarını kullanarak Ukrayna'nın ön hatlarına uzun mesafelerden güdümlü bombalar gönderdi. Kongre'deki Cumhuriyetçiler ek ABD askeri yardımını bekletirken topçu mermileri ve diğer mühimmatları azalan Ukrayna her türden daha fazla silaha ihtiyaç duyuyor. F-16'lar muhtemelen kısa ve orta menzilli füzeler ve bombalarla donanmış olarak gelecek ve karada konuşlu mühimmat sıkıntısını kısmen telafi edecek.
Birçok konu belirsiz
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy 1 Mart'ta yaptığı açıklamada "Bu yıl yeni savaş uçakları semalarımızda olacak ve bu yılı kendimizi Rus güdümlü bombalarına, Rus uçaklarına ve füzelerine karşı savunmada etkili bir yıl haline getirmeliyiz" dedi. Ancak yetkililer, her ülkenin jetlerini ne zaman göndereceği, kaç tane gönderileceği, pilotların ne kadar hızlı eğitilebileceği ve Ukrayna'nın uçakların bakımını düzgün bir şekilde yapabilecek yeterli sayıda insanı nasıl bulacağı konularında belirsizliğin devam ettiği konusunda hemfikir.
Normal standartlara göre, Ukrayna pilotlarının sofistike Batı jetleri üzerindeki eğitimi yıldırım hızıyla ilerledi ve yıllarca süren sınıf eğitimi, simülasyonlar ve uçuş tatbikatlarını aylara sıkıştırdı. Yine de, Sovyet dönemi uçakları ve taktikleriyle eğitilen pilotların F-16'ları etkin bir şekilde kullanabilmeleri için İngilizce ve Batı askeri uygulamalarını öğrenmeleri gerektiğinden süreç Ukrayna ya da müttefiklerinin umduğundan daha yavaş ilerliyor.
Danimarka Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen bir e-posta mesajında "eğitimin iyi ilerlediğini" söyledi ve Ukrayna pilotlarının Danimarka hava sahası üzerinde uçmaya başladıklarını belirtti. Ancak öğrenme eğrilerinin "nihayetinde eğitimin uzunluğuna karar vereceğini" söyledi. Danimarka geçtiğimiz ilkbaharda Avrupa'nın Ukrayna'ya F-16 sağlama girişiminin ön saflarında yer aldı. Topçu, hava savunma füzeleri, tanklar gibi uzun bir dizi gelişmiş silah tedariki konusunda Batı'nın direncini aşan Ukraynalı yetkililer, savaş uçağının, savaşçılarının galip gelmelerine yardımcı olmak için ihtiyaç duydukları son büyük silah olduğunu söyledi.
ABD uyardı
Biden yönetimi Ukrayna'nın taleplerine gönülsüzce boyun eğerek müttefiklerin F-16'ları sağlamasına izin verdi. Lockheed Martin tarafından üretilen bu jetler bazı Avrupa ordularında daha yeni F-35 savaş uçakları lehine aşamalı olarak kullanımdan kaldırılıyor. Ancak ABD'li yetkililer F-16'ların tek başına savaşta belirleyici olamayacağı ve her halükarda eğitimin oldukça uzun zaman alacağı konusunda uyarıda bulundular.
Beyaz Saray ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan geçen ay ABC News'a verdiği demeçte Biden yönetiminin savaşa F-16 gönderme planlarını onaylamakta gecikmesini savunarak "Bu uçakları kullanabilecek çok fazla Ukraynalı pilot yok. Mesele F-16'ların geçen yılın baharında savaş alanında olup olmadığı değil" ifadelerini kullandı. Sullivan, ABD ve müttefiklerinin şu anda Ukrayna'ya "bu mücadeleyi olabildiğince hızlı ve verimli bir şekilde yürütebilmesi için ihtiyaç duyduğu tüm araç ve kabiliyetleri" göndermeye çalıştığını söyledi.
Eğitim süreci yavaş ilerledi
Ukraynalı pilotların eğitimi Ağustos ayında Danimarka'nın güneyindeki Skrydstrup Hava Üssü'nde başladı ancak dil becerileri ve Batı uçuş teknikleri konusundaki bilgi eksiklikleri işleri yavaşlattı. Danimarkalı yetkililer, Ukraynalı pilotların Ocak ayına kadar uçmaya hazır olmadıklarını söyledi. Yetkililer başlangıçta Ukraynalıların Romanya'daki eğitim merkezi yerine Danimarka'ya gönderildiklerini çünkü pilotlar eğitime başlamaya hazır olduklarında merkezin henüz açık olmadığını belirttiler. Fetesti üssündeki merkezin kuruluşu Temmuz ayında bir NATO zirvesinde duyuruldu ve Kasım ayında eğitmenleri Romanya'nın yeni F-16 filosu için bu ülkenin kendi pilotlarını eğitmeye başladı.
Geçen hafta, savaşa hazır Romen ve Türk pilotlar NATO hava sahasını koruma yeteneklerini göstermek için F-16'larını Romanya hava sahasında, Karadeniz'in yaklaşık 20 km açığında, askeri bir kargo uçağının önünü keser gibi yapacak şekilde yönlendirdiler. Daha sonra, Fetesti üssünde toplanan gazetecilere ufak bir gösteri yapmak için gökyüzünde süzüldüler.
Ukraynalı pilotlar gibi üssün Romanyalı kursiyerleri de Kasım ayında Batı'daki kurslara başladıklarında Sovyet ve Rus yapımı jetleri uçurma konusunda yetenekliydiler. Ancak Ukraynalıların aksine Romanyalı pilotlar halihazırda İngilizce konuşuyorlardı ve NATO operasyon standartlarına aşinaydılar. Danimarka Savunma Bakanı Poulsen, F-16'ların sadece Ukrayna'yı desteklemekle kalmayıp Avrupa genelinde güvenliği sağladığını düşünüyor. "Ukrayna'nın özgürlük mücadelesinin bizim özgürlük mücadelemiz olduğuna yürekten inanıyorum" diyen Poulsen, "İşte bu yüzden Danimarka Ukrayna'ya mümkün olduğunca yardım etmeye devam ediyor" ifadelerini kullandı.
© 2024 The New York Times Company
