Nicole Tung / The New York Times
Ukrayna'nın Bahmut kentinin hemen dışındaki cephe hattında, Ukraynalı bir topçu müfrezesinin 32 yaşındaki komutanı, külüstür bir Lada'nın yolcu koltuğunda bir o yana bir bu yana sallanırken, bir başka asker arabayı sık bir ormanın içinden geçiriyor. Hedeflerine ulaştıklarında, Rus hatlarına üç kilometreden daha az mesafedeki küçük bir köyden geriye kalan tek şey ay ışığında paramparça çatıları görünen yıkılmış evlerdi.
Witch kod adını kullanan kadın komutan, iki erkek kardeşi ve annesiyle birlikte Şubat 2022'de Rusya'nın işgalinden bir gün sonra orduya katılan eski bir avukat. İlk savaş deneyimini o yıl Kiev'in dış mahallelerinde yaşamış ve o zamandan beri silah sistemleri hakkında öğrendiklerinin çoğunu kendi kendine ve anında öğrenmiş.
Savaş bitse de orduda kalmak istiyor
Witch, 2023'ün başlarından beri 241. Tugay'daki müfrezesiyle birlikte Bahmut çevresindeki bölgede bulunuyor ve tüm topçu sistemlerini denetliyor. Savaş sona erse bile orduda kalma konusunda kararlı. Witch "Silahlı kuvvetlere katılmak isteyen insanlar bunun bir yaşam biçimi olduğunu anlamalı" diyor.
Ukrayna, Rusya'nın şiddetli saldırılarına karşı mücadele ederken ve kayıpları artarken, askere alınan kadın sayısında bir artış oldu ve kadınlar orduya katılmak için giderek daha fazla gönüllü oluyorlar. Ukrayna ordusu da saflarına daha fazla kadın katmak için yoğun bir çaba sarf ediyor.
65 bin kadın asker var
Şu anda Ukrayna silahlı kuvvetlerinde yaklaşık 65 bin kadın görev yapıyor ve bu sayı savaşın başlamasından bu yana yaklaşık yüzde 30'luk bir artış gösterdi. Savunma Bakanlığı'na göre bunların yaklaşık 45 bini askeri personel olarak görev yapıyor, geri kalanı ise sivil pozisyonlarda bulunuyor. Bunların 4 binden biraz fazlası muharip pozisyonlarda görev yapıyor.
Ukraynalı erkeklerin aksine kadınlar için zorunlu askerlik yok, ancak tıp veya eczacılık diploması olan kadınların hizmete kaydolmaları gerekiyor.
Bu kadınlar orduda giderek artan sayıda pozisyonu dolduruyor: Saldırı birliklerinde sağlık görevlileri, kıdemli topçular, keskin nişancılar, tank birliklerinin ve topçu bataryalarının komutanları ve Ukrayna'nın ilk kadın helikopter savaş pilotu olmayı hayal eden bir sıhhiye ekibinde en az bir yardımcı pilot. Düzinelercesi savaşta yaralandı ve bazıları öldürüldü ya da esir alındı.
Karanlıkta zorlu bekleyiş
Cephe hattı boyunca, erkek askerlerle aynı korku ve zorluk örtüsü altında çalışıyorlar. Witch ve havan topu ekiplerinden birinin günlerinin çoğunu geçirdiği rutubetli sığınakta, bodrum katında karanlıkta bekliyorlardı. Işıkları açmak, dışarı çıkıp ateş etmek zorunda kaldıklarında mürettebatın gözlerini hızla karanlığa alıştıramayacağı anlamına geliyordu.
Daha kuzeyde, eski bir Ukraynalı halk şarkıcısı olan Tesla kod adlı bir komutan, 32. Mekanize Tugay'ın saha karargahı olarak hizmet veren evde bir taburede oturuyordu. Kupiansk bölgesindeki Rus güçleri Ukrayna hatlarını top yağmuruna tutuyordu.
Tesla aynı anda birliğindeki askerlere mesajlar ve sesli notlar gönderiyor, bir yandan da ikinci komutanla savaş alanı planı hakkında konuşuyordu. Büyük boy pantolonu kıvrılmış, üzerinde karikatürize edilmiş avokadolar olan neon turuncu çorapları ortaya çıkmıştı.
Tesla, başka bir taburdaki Rus ateşini kendi askerlerinin bulunduğu yere yönlendirmeye çalışıyordu, böylece diğer birlik ağır yaralananları tahliye edebilecekti. Sesli mesajda "Üç farklı uzuvda üç turnike" bilgisinin geldiğini söyledi.
Tesla askerlerine tekrar ateş etmeleri emrini vererek sesli bir notla "Bir tane daha gönderin" diye emretti ve "Bitirdiğinizde bana haber verin" dedi.
Rus işgali kadınlarla ilgili yasağı zayıflattı
2018 yılına kadar kadınların Ukrayna ordusunda muharip pozisyonlarda yer alması yasaktı, ancak birkaçı kuralları görmezden geliyordu. Rusya'nın işgalinden bu yana kısıtlamalar gevşetildi. Binlerce kadın askerin daha orduya katılması, NATO ve Avrupa Birliği'ne katılma teklifleri hala incelenmekte olan ülke için büyük ölçüde memnuniyet verici bir adım olarak görüldü.
Ordu kadınlara gerektiği gibi adapte olamadı
Dezavantajı ise ordunun onlara uyum sağlamak için yeterince hızlı adapte olamaması. Kadın askerler hala kadın kıyafetleri ve botları, doğru giyilmiş vücut zırhları ve kadın hijyen ürünleri konusunda ciddi eksiklikler olduğunu söylüyor. Bu da kadınları pek çok ürünü kendi başlarına edinmek zorunda bırakıyor.
Sonuç olarak, Veteranka ve Zemliachky gibi kuruluşlar, kadınlara özel ürünler sağlamak için para toplayarak boşluğu doldurmaya yardımcı oldular. Ancak sorunlar daha derinlere, cinsiyete dayalı eşitsizlik ve ayrımcılık konularına iniyor.
Muharebe rollerinde görev yapan pek çok kadın, erkek askerlerin ve doğrudan üstlerinin büyük ölçüde cinsiyet ayrımı yapmadığını, ancak yine de cinsel imalar ve uygunsuz yorumlar olduğunu söyledi.
Genellikle Sovyet döneminden kalan kıdemli komutanlar, ordudaki kadınları ve özellikle de muharip rollerde olanları küçümsüyor. Bazı durumlarda kadınlar daha genç ve dinamik komutanlarla yeni kurulan tugaylara katılmayı tercih ediyor.
Tesla, "Yıllar önce kurulmuş bir tugaya katılmak istemedim çünkü genç bir subay ve bir kadın olarak beni dinlemeyeceklerini biliyordum" dedi.
Taciz sorunu
Cinsel taciz iddiaları da ortaya çıktı. Bazı kadınlara göre, tacizi bildirmek için tabur komutanlarından başka resmi bir kanal bulunmuyor ve bu komutanların da tacizi takip edip etmeyeceklerine karar vermeleri gerekiyor. Kadın askerler, bazı durumlarda tanıkların tepkilerden korktukları için ifade vermeyi reddedebildiklerini söyledi.
Kadın askerler, bu engellerin yanı sıra askeri kariyerlerine zarar verme potansiyelinin de kadınları tacizi bildirmekten caydırdığını söyledi.
Kadınlar için özel ihbar hattı açıldı
Savunma Bakanlığı sözcüsü Diana Davitian, 1 Ocak'ta ordunun askerlerin cinsel tacizi bildirebilecekleri bir telefon hattı açtığını söyledi. Davitian, ihbarların araştırılacağını ve suçlamaların doğru bulunması halinde önlemler alınacağını söyledi.
Bakanlık ayrıca, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve savaşla bağlantılı cinsel şiddetle mücadeleye odaklanan bir eğitim programı da dahil olmak üzere eğitim programları sağlamak için ayrı bir birim oluşturmayı planladığını söyledi.
Bulunduğu bodrumda Witch, komuta merkezinden bir çağrı aldı: Ateş etme vakti gelmişti. Ekip birkaç metre ötedeki, havan topu namlusunun hazırlandığı kısmen kapalı bir avluya koştu.
Havan müfrezesinde kıdemli topçu olan 20 yaşındaki Kuzya, dürbünden bakıp telefonundan koordinatları okurken ortalığı bir sessizlik kapladı. "Ateş!" diye seslendi biri. Ekip bodruma geri dönüp Rusların olası bir geri dönüşünü beklemeye başlamadan önce birkaç mermi daha gönderildi.
Birlikte orduya kaydoldular
Sadece aylar önce Kuzya'nın erkek arkadaşı çatışmalarda öldürülmüştü. Son bir yıldır neredeyse hiç görmediği 7 yaşında bir oğlu olan Witch ile birbirlerine eşlik ederek teselli buluyor gibiydiler. İki kadın başkent Kiev'de aynı judo kulübünde eğitim görmüş ve işgalin ertesi günü askere yazılmak için birlikte askerlik şubesine gitmişler.
Pek çok kadın için savaş, yıllardır hazırlandıkları bir şey gibi geliyor. Eski bir barista olan 24 yaşındaki Foxy, yaralı gazilerle çalışmadan önce, gençlik yılları boyunca okuldan sonra kamuflaj ağları yapmak için gönüllü olmuş. Haftalar süren eğitimin ardından geçen yıl orduya katılmış.
Foxy, tabur komutanının ona iki seçenek sunduğunu hatırlıyor: "Sen bir kadınsın. Belgelerle uğraşabilir ya da pancar çorbası pişirebilirsin"
Foxy daha sonra Bahmut'ta cephe hattındaki en yoğun çatışmaların bazılarında havan topu ekibinin bir parçası oldu ve ekibi tarafından eşit muamele gördü ve "Başlangıçta bir dereceye kadar cinsiyetçilikle karşılaşmış olsam da yapabileceklerim konusunda kimseyi ikna etmem gerekmediğini hissediyorum" sözlerini kaydetti.
© 2024 The New York Times Company
