Stephen Treffinger / The New York Times
Dünya genelinde deniz seviyesinin yükselmesi ve kentleşmenin artması, giderek daha fazla insanın bir gün deniz tarafından yutulacak bir kara parçasında yaşadığı felaket senaryosunu temsil ediyor. Ancak suyun üstünde şehirler inşa etmek gibi kulağa fütüristik gelen bir çözüm gerçeğe dönüşmeye hazırlanıyor. Özellikle Güney Kore'nin Busan kenti açıklarındaki bir proje, yüksek ve düşük teknolojiyi bir araya getirerek 10 binden fazla insanı barındırabilecek büyük ölçekli, su üzerinde bir kasaba yaratmayı hedefliyor.
Yüzen topluluklar Hollanda, Tayland ve Güneydoğu Asya'nın başka yerlerinde zaten mevcut. Ancak bunlar genellikle birbirine yakın demirlemiş yüzen evlerden oluşan kümelerden oluşuyor. Yeni konseptleri birbirinden ayıran şey ise bir ölçek meselesi. Bu şehirlerin her biri, daha küçük gemilerin bir araya gelmesinden ziyade, suda asılı duran devasa beton platformlar üzerine inşa edilmek üzere tasarlandı.
Bu kadar büyük bir form nasıl yüzer?
Maldivler'de büyük ilgi gören yüzen bir yapıyı tasarlayan Hollandalı mimarlık firması Waterstudio'nun kurucusu Koen Olthuis, "Fizik çok kolay. Bir beton blok batacaktır. Ama eğer onu bir kutu haline getirirseniz, o zaman yüzer. İttiğiniz hacim miktarı, yer değiştiren suyun ağırlığına eşittir" dedi. Uçak gemilerini düşünün. Busan açıklarında geliştirilmekte olan yüzen şehir, UN-Habitat olarak bilinen Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı, mimarlık firması BIG (Bjarke Ingels Group) ve teknoloji şirketi Oceanix'in ortak çabalarıyla bir araya geliyor. 2018 yılında Itai Madamombe ve Marc Collins Chen tarafından kurulan ve merkezi New York'ta bulunan Oceanix, insanların okyanus üzerinde sürdürülebilir bir şekilde yaşaması ve çalışması için yüzen altyapılar tasarlıyor ve inşa ediyor. BM-Habitat'a göre şehirlerin yaklaşık yüzde 90'ı kıyı şeridinde yer alıyor ve bu nedenle deniz seviyesinin yükselmesine karşı savunmasız olabiliyor.
"Sürdürülebilir bir yöntem değil"
Şehirlerin daha fazla insanı barındırmak için genişlemesi gerektiğinde, çoğu arazi ıslahına başvuruyor, büyük miktarlarda kaya veya çimento kullanıyor, ardından zemin üzerine inşaat yapmak için yeterince yüksek olana kadar kil ve toprakla dolduruyor. Madamombe'ye göre bu sürdürülebilir değil. Madamombe, "Aslında yeni bir arazi yaratmak için enkaz ve diğer şeyleri okyanusa döküyorlar ve bu da pek çok soruna yol açıyor" dedi.
Güney Kore açıklarında inşa edilmekte olan yüzen şehir Oceanix Busan, başlangıçta 6,3 hektarlık (yaklaşık 15,6 dönüm) bir alanı kapsayacak ve yaklaşık 12 bin kişiyi barındıracak şekilde tasarlanan bir dizi bağlantılı yüzen platforma dayanıyor. Topluluk karaya bir köprü ile bağlanacak ve her platform deniz tabanına demirlenecek. Altyapı elektrik, su, atık ve bir miktar gıda ile ilgilenecek. Madamombe amacın sadece kendi kendine yeterlilik değil, aynı zamanda mümkünse yakındaki topluluğa geri vermek için yeterli enerji üretme yeteneği olduğunu söyledi.
150 bin kişiye ev sahipliği yapabilecek
Modüler platformların inşasına yıl sonuna kadar Güney Kore'de başlanması planlanıyor. Platformlar daha sonra sahaya çekilecek ve monte edilecek. Madamombe, "Bu sayede mümkün olduğunca çok sayıda platformu mümkün olduğunca çabuk inşa edebiliyoruz" dedi. Madamombe, yapının sonsuza kadar genişletilebilir olduğunu ve şehrin sonunda 150 bin kişiye ev sahipliği yapabileceğini de sözlerine ekledi.
Projenin 2028 yılına kadar tamamlanması planlanıyor. Madamombe, "Yakın gelecekte açıklayacağımız diğer çeşitli yüzer altyapı projelerini de takip ediyoruz" dedi. Busan'ın yüzen şehri, tek tek binaların tasarımına daha az önem verilerek, su üzerinde inşa etme başarısına odaklanıyor. BIG'in ortaklarından Daniel Sundlin, "Biz daha çok kent altyapısı için geliştirdiğimiz konseptlerin farklı mimari türlerinin büyük ölçüde çeşitliliğine ev sahipliği yapabileceğinden emin olmaya çalışıyorduk" dedi. Firma ayrıca Urban Rigger adlı bir projenin parçası olarak Danimarka'nın Kopenhag kentinde, tersane olarak kullanılan ıssız bir adanın yakınında 72 yüzen daireden oluşan bir topluluk geliştirdi.
"Ekolojinin yenilenmesine de yardımcı oluyor"
Busan platformlarının şekli, temelde yuvarlak altıgenler, onları sabit tutuyor; bir yüzen ev gibi her dalgada sallanmayacaklar. BIG ayrıca platformların kasırgalarla ilişkili dalgalara ve rüzgarlara dayanabileceğinden emin olmak için Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ve deniz mühendisliği firmalarıyla birlikte çalıştı. Sundlin, "Binaların ölçeği ve ayrıca ağırlığı mümkün olduğunca hafif tutmak için kullandığımız malzemeler konusunda bilinçliydik. İşlenmiş ahşap çok hafif olması bakımından harika bir malzeme" ifadelerini kullandı. "Çelik, beton veya duvarla karşılaştırıldığında hafiftir" diye ekledi.
Bu yapılar, örneğin istiridye ve midyelerin büyümesi için yer sağlayarak biyolojik çeşitliliği ve demirledikleri limanların ekolojik sağlığını artırma yetenekleri açısından da benzersizdir. Sundlin, "Bu tür yüzen yapılar okyanustaki yaşamı kendine çeker ve esasen ekolojinin yenilenmesine yardımcı olur" dedi.
Yüzen şehirler, uluslararası düzenlemeler ve standartlar açısından Vahşi Batı'dır. Busan gibi projeler Birleşmiş Milletler'in de yardımıyla bu standartları belirliyor. BM-Habitat'ın Planlama, Finans ve Ekonomi Bölümü Program Yönetimi Sorumlusu Naomi Hoogervorst, sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin her düzeyde uygulanmasını sağlamanın örgütün görevi olduğunu söyledi. Hoogervorst, Busan'ın özellikle deniz mühendisliği alanında teknolojik yenilikleri güçlü bir şekilde benimsemesi ve Güney Kore'nin genel olarak akıllı deniz şehirlerini teşvik etmesi nedeniyle seçildiğini belirtti. Madamombe, "Belediye başkanı kendini Busan'ı 1 numaralı akıllı deniz kenti yapmaya adamış durumda" diyerek dünyanın diğer bölgelerindeki benzer projeler üzerinde çalışan insanlardan daha hızlı hareket edebildiklerini sözlerine ekledi.
Sundlin, "Bence insanlar bunu çok zorlama, fütüristik bir şey olarak görüyor," dedi. Ancak yüzen pazarlar ve yüzen evlerin "medeniyetin başlangıcından beri" var olduğunu da aktardı. Bu mimari biçimlerin hala suyun yanında veya üstünde yaşamanın çok yaygın bir yolu olduğunu belirtti.
©️ 2024 The New York Times Company
